Peszek/Gombrowicz
Mówi o sobie wieczny anarchista, a krytycy o nim - eksperymentator i aktor instrumentalny. JAN PESZEK to jeden z najbardziej wszechstronnych polskich aktorów - pisze Agnieszka Michalak w Dzienniku Gazecie Prawnej, dodatku Kultura. W teatrze najczęściej tworzy groteskowe postacie, choć potrafi zagrać wszystko - tak mówią jego koledzy z macierzystego Starego Teatru w Krakowie.
W teatrze najczęściej tworzy groteskowe postacie, choć potrafi zagrać wszystko - tak mówią jego koledzy z macierzystego Starego Teatru w Krakowie.
Swoje najważniejsze role zagrał u Kazimierza Dejmka, Jerzego Jarockiego, Krystiana Lupy, Grzegorza Jarzyny i Mikołaja Grabowskiego. U tego ostatniego zasłynął jako Gonzalo w "Trans-Atlantyku". A samego Gombrowicza Peszek nazywa swoim artystycznym demiurgiem.
Po raz pierwszy interpretował homoseksualistę Gonzala w 1981 roku w Teatrze im. Jaracza w Łodzi, był wtedy w zespole tego teatru. Spektakl we własnej adaptacji reżyserował właśnie Grabowski. - Homoseksualizm był w tym przedstawieniu wątkiem pobocznym. Z Grabowskim doszliśmy szybko do wniosku, że najbardziej interesująca w Gonzalu jest jego wolność bliska anarchii - mówił Peszek. Rok później spektakl został przeniesiony do Teatru Słowackiego w Krakowie, gdzie Grabowski objął dyrekcję, a Peszek dołączył do zespołu.
Kolejne udane gombrowiczowskie role Jana Peszka to: Narrator i Józio w znakomitej telewizyjnej inscenizacji "Ferdydurke" Macieja Wojtyszki, gdzie zagrał u boku Jerzego Radziwiłowicza i Jana Frycza, oraz Mistrz Fior z "Operetki", który miał dylematy, co lansować, skoro "przyszłość jest czarną dziurą, czas jest niewiadomy, Historia nie ma twarzy". Spektakl w krakowskim Starym Teatrze (1988 r.) wyreżyserował Tadeusz Bradecki. Nieco później, w 1997 roku, Peszek badał Gombrowicza z reżyserskiej strony - opieką artystyczną objął bowiem "Iwonę, księżniczkę Burgunda" - spektakl dyplomowy studentów IV roku wydziału aktorskiego krakowskiej PWST. "Iwonę..." zrealizował także podczas swojego pobytu w Japonii z tokijskimi aktorami. Za jedną z jego najważniejszych ról teatralnych należy też uznać Henryka w "Ślubie" u Jerzego Grzegorzewskiego w warszawskim Narodowym. "Obdarzył go naturalnymi złymi skłonnościami, które ujawniały się pod wpływem strachu i napięcia. Jego treści wewnętrzne sprowadzały się do neurozy. Był zbuntowany jak niedorostek, czasem infantylny. Stale upokorzony, właściwie od początku pozbawiony godności, sponiewierany. Nie cierpiał nad tym jednak, raczej wybierał odreagowanie" - pisała Małgorzata Dziewulska. Zafascynowany Gombrowiczem Mikołaj Grabowski, który mówi o autorze "Ślubu", że "czyta go dotkliwie osobiście", w "Tangu Gombrowicz" (według "Dziennika" i "Trans-Atlantyku") zrealizowanym w Starym Teatrze w 2003 roku znów pracuje z Peszkiem, obsadzając go w roli jednego z Gombrowiczów - opętanego pożądaniem i dwuznacznego płciowo (kolejne wcielenia interpretują Jerzy Trela, Jan Frycz oraz Krzysztof Globisz). W 2008 roku w Starym Teatrze reżyser wraz z Peszkiem-Gonzalem wracają do "Trans-Atlantyku" [na zdjęciu]. Tym razem opisane w powieści zdarzenia Grabowski opowiada prosto i klarownie, ukazując koniec starego świata. - Myślę, że sięgając po tę powieść po raz trzeci, reżyser podjął problemy globalne, bo te nabrały nowego kontekstu i znaczeń - podkreślał Peszek, którego Gonzalo wyrasta na centralną postać sztuki.
Przed nami kolejna gombrowiczowska odsłona - Mikołaj Grabowski reżyseruje "Dzienniki" w warszawskim teatrze IMKA. Obok Jana Peszka na scenie zobaczymy też Magdalenę Cielecką, Piotra Adamczyka, Tomasza Karolaka, Iwonę Bielską i Andrzeja Konopkę. Premiera 21 grudnia.
