"Wielopole, Wielopole" Tadeusza Kantora
W jednym z wywiadów Kantor powiedział: "Zawsze mam nadzieję, że stworzę coś takiego, co nie zmieści się w teatrze instytucjonalnym".
NARESZCIE Kantor w Gdańsku! Ten jeden z najoryginalniejszych twórców teatru światowego bardziej chyba jest znany po za granicami kraju, niż w Polsce. U nas stale żywa jest tylko legenda, którą zdążył obrosnąć jego teatr (dwadzieścia cztery lata działalności!), bowiem trafić w Krakowie na moment, gdy zespół jest na miejscu i gra - jest bardzo trudno. A zresztą nie każdy może jechać na przedstawienie teatralne na drugi koniec kraju. Kilkakrotnie mówiło się o tym, że Kantor będzie w Trójmieście z "Umarła klasą", ale w rezultacie najbardziej wytrwali miłośnicy jego talentu zobaczyć tylko mogli film Wajdy, starający się utrwalić w innym wymiarze sztuki to wybitne przedsięwzięcie teatralne. Tym razem jednak rzecz dojdzie do skutku i przez cztery wieczory wybrzeżowa publiczność uczestniczyć będzie mogła w najnowszym spektaklu Kantora - "Wielopole, Wielopole". Oto, co w katalogu do tego przedstawienia pisze Juliusz Kydryński:
"Egzotycznie brzmiący dla zagranicznych widzów tytuł spektaklu - to po prostu dwukrotnie powtórzona nazwa rodzinnej miejscowości Kantora, gdzieś pod Tarnowem. A pisałem już kiedyś, iż jest dla mnie rzeczą zupełnie oczywistą, że "Cricot 2", czerpiący w minionym dwudziestoleciu inspirację i dzieł Witkacego, Schulza i Gombrowicza, a przecież tak absolutnie oryginalny i tak bardzo zależny od indywidualności samego Kantora (scenariusz "Wielopola, Wielopola" jest w całości jego własnym dziełem) nie mógłby powstać gdzie indziej niż w Polsce i nie mógłby go stworzyć artysta pozbawiony naszych dramatycznych doświadczeń. Jest dla mnie także rzeczą oczywistą, że doświadczenia te, w połączeniu ze szczególną wrażliwością - nie tylko artystyczną - samego Kantora, stanowią (nie uświadamiamy sobie może nawet) magnes, przyciągający do "Cricot 2" widzów w najbardziej oddalonych krajach świata i decydujący o jego niezwykłym powodzeniu (...)
Oglądamy polską premierę dzieła, które zdążyło już odnieść triumfy światowe. Przedstawienie zostało przygotowane w obecnej - czasowej - siedzibie "Cricot 2" we Florencji, gdzie 23 czerwca 1980 r. o godz. 21.30 odbyła się - wobec licznie zgromadzonej elity krytyków teatralnych z całego świata - jego prapremiera. Byłem uczestnikiem tego niezapomnianego wieczoru i świadkiem głębokiego wrażenia, a także ogromnego entuzjazmu, z jakim "Wielopole, Wielopole" zostało wówczas przyjęte. Podobnym sukcesem spektakl cieszył się na tegorocznych letnich festiwalach w Paryżu i Edynburgu, a potem w Londynie, gdzie poważna prasa brytyjska rozpisywała się o "geniuszu teatralnym Tadeusza Kantora". Z pewnością więc - po występach w Polsce - "Cricot 2", którego sława światowa jest już mocno ugruntowana, wyruszy z florenckiego ośrodka w dalszą wędrówkę, by "Wielopole, Welopole", tak jak wcześniej "Umarłą klasę", zaprezentować na najdalszych kontynentach.
(...) "Pokój, który ciągle na nowo nastawiam i który ciągle umiera" - pisze Tadeusz Kantor w scenariuszu "Wielopola, Wielopola" (...) Ten pokój dzieciństwa przywołany został przez niepokój dojrzałości, świadomej spraw ostatecznych. Kantor buduje na scenie "Cricot 2" swój "portret artysty w wieku dojrzałym", utrwalając obrazy czasu minionego, znaczącego życie i przemijanie własnej - ludzkiej - rodziny, groteskowego i tragicznego czasu, upływającego w nieuchronnym zagrożeniu, w cieniu śmierci. Śmierć, biorąca swój początek już w pokoju dzieciństwa, jest sprawą prostą i zrozumiałą, a przecież tajemniczą i niepokojącą równocześnie. Śmierć ustawicznie powraca - w dziejach rodziny i świadomości artysty. Jest przy tym uniwersalna. Dotyczy wszystkich: mnie, ciebie, ich (...)".
Jest to jedno - zasygnalizowane tu zaledwie - z wielu możliwych odczytań przesłania "Wielopola, Wielopola". Przed nami pozostają otwarte nasze własne interpretacje tego niezwykłego przedstawienia.
