Artykuły

W opowieści pani Konopnickiej o krasno­ludkach i sierotce Marysi jest taki epizod, kiedy to stary i pomarszczony krasnolud-podrzutek gra dziecko. Rozkosznego nie­mowlaka, któremu dopiero wyrzynają się ostre ząbki. Rolę podrzutka na scenie Teatru Współczesnego przejął Ionesco. Gaworzy i papla, płata figle, odkrywa śmiechopędne działanie mocnych słów i jędrnych wyrażeń na d., na g. A przyjrzeć się temu berbeciowi z bliska, kiedy się rozkopie - zaświeci akademicka łysina i zabrzmi starczy śmiech taboryckiej awangardy... Ten "Macbett" jest sztubackim wygłupem, nudnym i mało śmiesznym. Rości sobie przy tym pretensje intelektualne. Oto Ionesco odczytał na nowo Szekspira! Odczytał i nic nie miał do powiedzenia poza banałami serwowanymi jako rewelacje. Że władza jest maszynką do mięsa, że demo­ralizuje panujących, że tyrania, że krew, że wolność jednostki, że... Wszystkie myśli tego Macbetta są już w szacownym orygi­nale. Ionesco puścił jedynie w ruch Mały Mechanizm aluzji, zawsze bawiących do rozpuku pewną kategorię teatralnych by­walców. Na ogół niedopieszczone kobietki po pięćdziesiątce i coraz liczniejszą gromadę eksów. Siedzi toto na Ionesce i rży ze szczęścia, że tak to się fajnie podkłada, takie to ostre, takie drapieżne. Pełna kultura, a przy tym wszystko można zrozumieć, wiadomo, o co chodzi i o kogo... Reżyser spektaklu, Erwin Axer, odniósł się do tekstu z całym pietyzmem, zamiast skreślać i skreślać jak sanacyjny cenzor. Świetność niektórych jego pomysłów i znakomite aktorstwo (Krafftówna, Wrzesińska, Zapasiewicz, Englert, Rudzki) potęgują jeszcze wrażenie pustki i nicości tego sztuczydła. Dobrze, że pokazano je w Warszawie. Prawdopodobnie po to, żeby się nam w głowach nie poprzewracało.