Artykuły

Jak co roku tygodnik Polityka ogłasza nominacje do Nagród Paszporty Polityki 2011. W nowym numerze pisma - nominacje w kategorii "teatr". Uroczyste ogłoszenie laureatów nastąpi podczas Gali w Teatrze Wielkim-Operze Narodowej w Warszawie, 17 stycznia 2012 roku. Gala będzie transmitowana przez TVP2.

Mimo deklaracji rządzących, że w minionym roku Polska była zieloną wyspą, ludzie teatru wiedzą swoje: dla branży był to rok kryzysowy. Teatry otrzymały zmniejszone dotacje, wiele premier miało charakter komercyjny, zaś te bardziej ambitne były w większości kameralnymi, niskobudżetowymi produkcjami. Mniej też było debiutów - dyrektorzy teatrów, także kierując się względami finansowymi, stawiali raczej na doświadczonych twórców, swoje pozycje zawodowe umacniali więc m.in. laureaci Paszportów POLITYKI z poprzednich lat. Z drugiej strony, mniej bujne w porównaniu z poprzednimi latami życie teatralne to także wynik uzależnienia współczesnego teatru od stanu i temperatury debaty publicznej. A ta w ostatnich miesiącach stała się mało porywająca i nie dostarczała twórcom zbyt wielu tematów do artystycznego przetworzenia. W dobie polityki ciepłej wody w kranie teatr stanął przed pytaniem, o czym rozmawiać z widzem.

Tegoroczne nominacje to nagroda dla twórców pracujących w innym niż społeczny czy medialny rytmie. Jeszcze niedawno - jako niezainteresowani bieżącą polityką i tematami pojawiającymi się w medialnych debatach - traktowani byliby jako wsobni czy autystyczni, dziś ich niezależność intelektualna i emocjonalna stała się atutem. 28-letni Krzysztof Garbaczewski bada w teatralnych instalacjach tożsamość swoich równolatków - nowego pokolenia digital natives, wychowanego w świecie kształtowanym przez nowe technologie. Wybiega w przyszłość, badając granice człowieczeństwa w dobie rozwoju technologii i mediów. Paweł Passini, nominowany już do Paszportu POLITYKI w 2008 r., zanurza się z kolei w przeszłość, badając korzenie współczesnej cywilizacji. A nominowany już przed rokiem do Paszportu Sebastian Majewski tworzy program wałbrzyskiego Teatru im. Szaniawskiego, w ramach którego twórcy analizują fenomeny kultury, kształtujące naszą tożsamość.

Aneta Kyzioł

***

Krzysztof Garbaczewski

Krzysztof Garbaczewski urodził się w 1983 r. w Białymstoku. Reżyser teatralny, absolwent krakowskiej PWST. Twórca swoistych instalacji teatralnych, łączących elementy teatru, performansu, koncertu, sztuk wizualnych i wykorzystujących nowe technologie. Zadebiutował w 2008 r. "Chórem sportowym" Elfriede Jelinek w Teatrze im. Kochanowskiego w Opolu, tam też zrealizował "Odyseję" Homera/ Marcina Cecki. W wałbrzyskim Teatrze im. Szaniawskiego wystawił "Opętanych" według powieści Gombrowicza oraz "Gwiazdę śmierci" z tekstem Marcina Cecki, inspirowanym "Gwiezdnymi wojnami" George'a Lucasa. We wrocławskim Teatrze Polskim wyreżyserował "Nirvanę" (na podstawie "Tybetańskiej Księgi Umarłych") i "Biesy" Dostojewskiego. Jego najnowszym spektaklem jest "Życie seksualne dzikich" (Nowy Teatr w Warszawie) z tekstem Marcina Cecki, inspirowanym dziełem antropologa Bronisława Malinowskiego.

Sebastian Majewski

Sebastian Majewski urodził się w 1971 r. we Wrocławiu. Absolwent wrocławskiego Studium Kulturalno-Oświatowego i reżyserii na Wydziale Sztuki Lalkarskiej w Białymstoku (filia warszawskiej Akademii Teatralnej), dramatopisarz, dramaturg (stały współpracownik reżysera Jana Klaty), reżyser, twórca offowego wrocławskiego teatru Scena Witkacego, od 2008 r. twórca linii programowej Teatru Dramatycznego im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu. Początkowo kontynuował rozpoczęty przez poprzednią dyrekcję dialog z wałbrzyszanami na temat ich miasta, by w kolejnych sezonach, zatytułowanych "Znamy, znamy" i "Znamy, znamy do kwadratu", rozszerzyć zakres tematyczny produkcji, zaproponować najciekawszym młodym reżyserom i dramaturgom (m.in. Monice Strzępce i Pawłowi Demirskiemu, Krzysztofowi Garbaczewskiemu czy Weronice Szczawińskiej) ekspedycje w głąb pokoleniowych mitologii. Najnowszy sezon, zatytułowany "Wolimy, wolimy", przyniesie cykl nowych spojrzeń na popularne i lubiane przez widzów gatunki, od komedii, przez musical, po melodramat.

Paweł Passini

Paweł Passini urodził się w 1977 r. w Warszawie, reżyser teatralny, absolwent warszawskiej Akademii Teatralnej, uczestnik Akademii Praktyk Teatralnych w Gardzienicach. Twórca działający na pograniczach: teatru instytucjonalnego i offowego, dramatycznego i muzycznego, klasyki i nowoczesności (projekt internetowego neTTheatre). Do jego najważniejszych spektakli należą m.in. "Klątwa" Wyspiańskiego i "Ifigenia w Aulidzie" Eurypidesa - oba z Teatru im. Kochanowskiegow Opolu, impresaryjna "Alicja w Krainie Czarów" według Lewisa Carrolla, przygotowane w warszawskim Studium Teatralnym "Bramy raju. Krucjata dziecięca" według Jerzego Andrzejewskiego i Marcela Schwoba, oparte na biografii Stanisława Wyspiańskiego "Odpoczywanie" z krakowskiej Łaźni Nowej i tamtejsze "Wszystkie rodzaje śmierci" na motywach "Siddharthy" Hermana Hessego. Współreżyserował tryptyk "Nic co ludzkie" w lubelskiej Scenie Prapremier InVitro. Jego inspirowana operą Pucciniego "Turandot", koprodukcja neTTheatre z Lublina i Grupy Coincidentia z Białegostoku, zdobyła nagrody na festiwalu w Edynburgu. Najnowszy spektakl "Artaud. Sobowtór i jego teatr" wyreżyserował w warszawskim Teatrze Studio.

Oni nominowali:

Anna R. Burzyńska, "Didaskalia",

Jacek Cieślak, "Rzeczpospolita",

Joanna Derkaczew, "Gazeta Wyborcza",

Łukasz Drewniak, "Przekrój", "Dziennik Gazeta Prawna",

Jacek Kopciński, "Teatr",

Marcin Kościelniak, "Tygodnik Powszechny", "Didaskalia",

Wojciech Majcherek, TVP Kultura,

Grzegorz Niziołek, "Didaskalia",

Jacek Sieradzki, "Dialog",

Joanna Wichowska, Dwutygodnik.com.

***

Nominujący o Krzysztofie Garbaczewskim:

Za "Życie seksualne dzikich", czyli próbę przestawienia polskiego teatru na zupełnie nowe tory, poza publicystyką i poza klasyką.

Łukasz Drewniak

Za "Życie seksualne dzikich", chyba najbardziej ekstrawagancki spektakl minionego sezonu. Za umiejętność uwalniania energii twórczej w zespole artystów, z którymi pracuje. Za podejmowanie ryzyka, nieobliczalne operowanie materią sceniczną, za zmysł przygody i improwizacji.

Grzegorz Niziołek

W swoich spektaklach inteligentnie renegocjuje: status aktorów, rolę reżysera i dramaturga, funkcję scenografii i muzyki oraz przyzwyczajenia i oczekiwania publiczności.

Joanna Wichowska

**

Nominujący o Sebastianie Majewskim:

Jego trzy wałbrzyskie sezony to imponujący przykład takiego myślenia o teatrze, które jest zarazem odpowiedzialno-długofalowe i eksperymentalno-rewolucyjne.

Anna R. Burzyńska

Za jego dyrekcji Teatr Dramatyczny im. J. Szaniawskiego w Wałbrzychu utrzymuje się w czołówce najważniejszych scen w Polsce. Realizowany w ubiegłych sezonach projekt "Znamy, znamy" i "Znamy, znamy do kwadratu" to - unikalny w skali krajowej - spójny, wyrazisty, przekonujący pomysł na teatr.

Marcin Kościelniak

**

Nominujący o Pawle Passinim:

Za testowanie kolejnych tradycji teatralnych, filozoficznych, religijnych. Sumienne, twórcze, odpowiedzialne, bez intencji podczepiania się pod wielkich czy dyskredytowania cudzych wyborów.

Joanna Derkaczew

Za niepowtarzalną pasję, która pozwala w wolny od stereotypów sposób kreować nowe zjawiska teatralne w Internecie, zespołach niezależnych, jak i instytucjach państwowych.

Jacek Cieślak

Za konsekwentnie i twórczo realizowany pomysł sondowania w teatrze osobowości wielkich wizjonerów sztuki - Wyspiańskiego, Kantora, a ostatnio Artauda, w przekonaniu, że nasz świat potrzebuje proroków.

Jacek Kopciński

***

Ponadto zgłoszeni zostali:

Igor Gorzkowski (reżyser), Mirek Kaczmarek (scenograf), Tomasz Karolak (aktor, dyrektor Teatru IMKA w Warszawie), Dariusz Kosiński (historyk teatru), Dominika Knapik (tancerka, choreografka), Agnieszka Kwietniewska (aktorka), Grzegorz Laszuk i Komuna Warszawa, Łukasz Lewandowski (aktor), Marcin Liber (reżyser), Justyna Łagowska (scenografka), Marta Malikowska-Szymkiewicz (aktorka), Zyta Rudzka (dramatopisarka), Małgorzata Sikorska-Miszczuk (dramatopisarka i dramaturg), Piotr Szczerski (dyrektor Teatru im. Żeromskiego w Kielcach), Bartosz Szydłowski (reżyser, dyrektor Teatru Łaźnia Nowa w Krakowie), Paweł Wodziński (scenograf, reżyser), Krzysztof Zarzecki (aktor), Wojtek Ziemilski (performer).

Nominowani w kategorii teatr będą gośćmi Macieja Nowaka w programie "Wszystko o kulturze", TVP2, niedziela, 27 listopada, godz. 22.30.