Eurypides: "Elektra"
20 VIII 20.15 p. 1
Eurypides (480 - ok. 406 p.n.e.) jest jednym z trzech wielkich twórców tragedii greckiej. Młodszy od Ajschylosa, niemal rówieśnik Sofoklesa, doprowadził do końca ewolucję dramatu greckiego.
Tragedia - dosłownie: "pieśń kozłów" - powstała z pieśni odśpiewywanej ku czci boga Dionizosa przez chór imitujący satyrów, przyboczny orszak boga. Z biegiem czasu obok chóru pojawił się aktor - najpierw jeden, Ajschylos dodał drugiego, a Sofokles trzeciego. Udramatyzowaniu zaczęły ulegać inne mity. Niezależnie jednak od rozwoju formy i treści, pewne elementy będące wynikiem pochodzenia tragedii greckiej nie uległy zmianie. One też głównie różnią je od dramatu współczesnego. I tak stałą częścią składową jest pieśń chóralna; zestawienie wierszy recytowanych aktorów z partiami śpiewanymi daje efekt zbliżony do współczesnego oratorium. Tematyka natomiast czerpana jest nie z wydarzeń aktualnych czy historycznych, lecz z mitologii. Dlatego właśnie utwory dramatopisarzy greckich zawierają różne opracowania tych samych mitów. Również mit Elektry podjął Eurypides po Ajschylosie i Sofoklesie.
Elektra jest córką Agamemnona i Klitemnestry. Ma brata Orestesa i siostrę Ifigenię. Aby statki greckie mogły pomyślnie wypłynąć pod Troję Agamemnon poświęca życie Ifigenii. Za to zostaje po powrocie zamordowany przez żonę, która znajduje sobie nowego męża i władcę - Egista. Tyle mit. Na uwagę zasługuje nowatorskie na owe czasy jego potraktowanie przez Eurypidesa. "Poeta nasz miał u współczesnych opinię demokraty i wolnomyśliciela, modernisty i antytradycjonalisty. W istocie, sięgając po tematy mityczne modernizuje je i uczłowiecza; akcję przenosi z pałaców do lepianek" - pisze tłumacz "Elektry" Artur Sandauer. Córka królewska Elektra, wydana za mąż za wieśniaka, chodzi w łachmanach i mieszka w nędznej chatce. Eurypides przełamuje monumentalny i umowny styl tradycyjnej tragedii greckiej. Dążąc w stronę tragedii realistycznej pogłębia stronę psychologiczną utworu, stara się uprawdopodobnić sytuacje i motywy postępowania bohaterów, dochodzi czysto ludzkich pobudek wszelkich ich poczynań. Orestes przeżywa moment wahania, gdy ma zabić matkę spełniając wolę wyroczni, Elektra namawia brata do zbrodni, aby sprawiedliwości stało się zadość - ale i dlatego, że nienawidzi matki. Starożytni mawiali, że Sofokles przedstawiał ludzi takimi, jakimi być powinni, a Eurypides, jacy są.
Wpływ dramatu greckiego, którego Eurypides jest najdoskonalszym przedstawicielem, na dramaturgię światową rozpoczął się od czasów starożytnego Rzymu i stale trwa. Jednym z efektów tego zjawiska jest uwspółcześnianie mitów, antycznych przy jednoczesnym uaktualnianiu ich problematyki przez np. Anouilha, Sartre'a, Cocteau i innych. Do tego typu utworów należy też "Elektra" Jeanna Giroudoux, którą także znamy z naszego Teatru TV. - W przedstawieniu wg Eurypidesa wybitną kreację w roli tytułowej stworzyła ZOFIA KUCÓWNA.
[data publikacji artykułu nieznana]
