Artykuły

Wiadomość jest radosna i sensacyjna zarazem: oto Teatr Muzyczny w Gdyni zamierza wystawić musical rockowy, "Jesus Christ, Superstar". Są już polskie przekłady songów, swoje role próbują odtwórcy głównych ról, znana jest nawet data premiery. Czeka nas wielkie wydarzenie - na miarę ewenementu, jakim 17 lat temu była światowa premiera tego musicalu.

Warto wiedzieć, że tematyką religijną zainteresowali się twórcy musicali pod wpływem popularności angielskiej rock-opery. Pierwsi w tej dziedzinie byli, oczywiście, Amerykanie - kompozytor i autor Stephen Schwartz oraz librecista John-Michael Tebelak. W 1971 r. stworzyli music-play (jak go sami nazwali) "GODSPELL", dzieło raczej przeciętne, z jednym tylko interesującym momentem: pokazanym w feerii różnobarwnych świateł tańcem nagiego baletu, który - jak napisał jeden z recenzentów - "na scenę Broadwayu wniósł więcej życia niż trzydzieści najgłośniejszych powojennych musicali". Wystawiony w tym samym roku "Jesus Christ, Superstar" okazał się dziełem dużo wyższego lotu, o trwałej wartości i nieprzemijającym pięknie.

Nim ANDREW LLOYD WEBBER i TIM RICE zdecydowali się na wystawienie swego musicalu - temat (i własne możliwości!) wypróbowali w studiu nagrań. 1 października 1970 r. w Wielkiej Brytanii, a 27 w Stanach Zjednoczonych koncerny fonograficzne MCA i Deces wydały dwupłytowy album z 87 minutami wspaniałej muzyki. W nagraniu "Jesus Christ, Superstar" (dosłownie: Jezus Chrystus - Supergwiazda) wzięli udział najlepsi muzycy, jakich kiedykolwiek udało się komuś zaprosić na wspólną sesję studyjną: Marią Magdaleną była Amerykanka Yvonne Elliman (późniejsza współpracownica Erika Claptona), Jezusem - Ian Gillan z Deep Purple, Szymonem Słupnikiem - John Gustafson (były basista i wokalista the Merseybeats), Królem Herodem - Mikę d'Abo z zespołu Manfreda Manna, Judaszem Iskariotą - zdolny debiutant Murray Head. Partie chóralne śpiewali m. in, P. P. Arnold, Madeline Bell, Lesley Duncan, Tony Ashton oraz sami twórcy. Towarzyszyły im: trzy chóry, 85-osobowa orkiestra symfoniczna pd. Alana Doggetta, sekcja rytmiczna the Grease Bandu, zespół jazzowy oraz rozmaici instrumentaliści, oczywiście, wszyscy klasy mistrzowskiej.

Przedsięwzięcie tandemu Webber i Rice było obliczone na sukces i dzięki najlepszym muzykom sukcesem się stało i to szybko. Światową karierę zrobił song Everything's Alright, aria Marii Magdaleny - I Don't Know How to Love Him (w wykonaniu m. in. Yvonne Elliman, później powtórzona przez Petulę Clark, Helen Reddy i... Urszulę Sipińską) oraz finałowy Superstar (nagrany m. in. przez Murraya Heada, Yvonne Elliman i Hiszpana Tony'ego Ronalda).

Praca nad rock-operą "JESUS CHRIST, SUPERSTAR" trwała półtora roku: zwiastunem tego niezwykłego dzieła było nagranie tytułowe, w wersji Murraya Heada wydane na płycie w Stanach Zjednoczonych już w grudniu 1969 r. Półmilionowy nakład singla zachęcił obydwa koncerty płytowe do przygotowania akcji reklamowej z wielkim rozmachem: Poniesione koszty opłaciły się: w lutym 1971 r. album płytowy znalazł się na czele listy bestsellerowych longplayów, plasując się w pierwszej dziesiątce przez 41, a w setce - przez 101 tygodni. W ciągu trzech lat "sprzedał się" w nakładzie pięciu i pół miliona egzemplarzy, stając się "Złotą Płytą" błyskawicznie - 21 grudnia 1970 r.

"Jesus Christ, Superstar" tylko z pozoru jest biblijną opowieścią o życiu i śmierci Jezusa: ważnych wątków jest tu wiele, przenikają się one wzajemnie, a nie zawsze opowiedziane do końca - pozostawiają słuchaczowi i widzowi możliwość własnej interpretacji. Choć treść dzieła jest religijna, przecież daje się przełożyć na język współczesny; mowa tu więc o kulcie jednostki i chwiejnej wierze w nią tłumu, o konsekwencji w realizacji głoszonych prawd, o niebezpieczeństwie dla kraju ze strony jednostki wymykającej się normom współżycia, mowa o przyjaźni, miłości, zdradzie itd. "Jesus Christ, Superstar" jest dziełem pięknym i wartościowym.

17 października 1971 p. musical ten doczekał się premiery scenicznej w Mark Hellinger Theater w Nowym Jorku: Jeff Fenholt w roli tytułowej, Yvonne Elliman - tradycyjnie jako Maria Magdalena, czarnoskóry Ben Vereen - jako Judasz (kreację tę 5 lat później pokazało TV Studio 2). Spektakl odznaczał się bogactwem w stylu największych produkcji broadwayowskich. To zapewne zadecydowało o jego ogromnym powodzeniu, choć raziło niektórych zestawienie z tematem. Ostatecznie siłą sztuki okazała się muzyka, zawierająca szereg lirycznych tematów niezwykłej urody. Dopiero 9 sierpnia 1972 r. w londyńskim Palace Theatre odbyła się premiera tego w końcu angielskiego musicalu: grano go tam przez 6 lat, aż 2308 razy!

Powodzenie albumu płytowego i rozmaitych wersji scenicznych "Jesus Christ, Superstar" skłoniło reżysera Normana Jewisona i producenta Roberta Stigwooda (tego "od Bee Gees") do przeniesienia rock-opery na ekran kinowy. Filmowany w większości scen w Izraelu, z doborową obsadą aktorsko-wokalną (Ted Neely w roli Jezusa, Yvonne Elliman - "etatowa" Maria Magdalena, Carl Anderson jako Judasz), musical znowu stał się światowym sukcesem! Dla fonoamatorów gratką była jego wersja płytowa - trzecia po studyjnej z 1970 i broadwayowskiej z 1971 r. Film wszedł na ekrany kin amerykańskich 29 maja 1973 r., dwupłytowy album ukazał się w sprzedaży miesiąc później, stając się "Złota Płytą" już 5 września. Filmową orkiestrę poprowadził sławny Andre Previn, choreografię opracował Robert Iscove. Sukces filmu był po części zasługą reżysera premierowego wystawienia nowojorskiego, Toma O'Horgana: jego śmiałe i odkrywcze pomysły skopiowali inni reżyserzy.

I oto 17 kwietnia br. (w Wielki Piątek), Teatr Muzyczny w Gdyni wystawi POLSKĄ PRAPREMIERĘ "JESUS CHRIST, SUPERSTAR", w reżyserii Jerzego Gruzy, z songami autorstwa Wojciecha Młynarskiego, w opracowaniu muzycznym TSA, Marią Magdaleną będzie Małgorzata Ostrowska, Jezusem Chrystusem - Marek Piekarczyk, Judaszem - jeszcze nie wiadomo kto.