Jerozolima. Wystawa Kantor-Beuys- Remembering
W Israel Museum zostanie dziś otwarta wystawa "Remembering" poświęcona twórczym sylwetkom dwóch wybitnych artystów XX wieku - Josephowi Beuysowi i Tadeuszowi Kantorowi.
Niemiecki artysta Joseph Beuys (1921-1986) nigdy nie odwiedził Izraela, choć w latach 70. planowano tam jego wystawę. Pokazy "Umarłej klasy" Tadeusza Kantora (1915-1990), które odbyły się w grudniu 1985 roku w Jaffie, wspominane są do dziś. Teraz, z inicjatywy polskiego kuratora Jaromira Jedlińskiego, ci dwaj twórcy - ich dzieła i biografie - spotykają się w jerozolimskim muzeum.
- Wystawa "Remembering" jest powiązana z niezwykłą kolekcją Israel Museum - opowiada Jedliński. - Bezpośredni łącznik pomiędzy nimi stanowi rysunek Paula Klee "Angelus Novus" (1920), należący pierwotnie do Waltera Benjamina, potem do Gershoma Scholema. Dzieło to w swym przesłaniu skupia w sobie cały XX wiek.
Głównym punktem wystawy jest jednak spotkanie dwóch prac: instalacji rzeźbiarskiej Beuysa "Koniec XX wieku" (wersja z Tate Modern w Londynie) oraz "Wielkiego Ambalażu na koniec XX wieku" Kantora, stanowiącego sekwencję spektaklu Teatru Cricot 2 "Nigdy tu już nie powrócę", pokazywaną w Jerozolimie w formie fotogramu.
"Remembering" skupia się wokół kwestii pamięci - tej zawartej w dziełach twórców, jak i pamięci o ich dokonaniach.
- Treścią wystawy jest w istocie anamneza - przypomnienie, albo raczej od-pomnienie tego co było, co jest skryte, zapoznane, zacienione, utajone - mówi Jedliński.
Tematem ekspozycji jest zarówno różnorodna twórczość Kantora i Beuysa (obaj uprawiali rysunek, malarstwo, rzeźbę, happening, sztukę akcji), jak i ich biografia. Jedliński wskazuje, że artystów łączyło miejsce pochodzenia, formy twórczości i podejmowana tematyka.
Obaj przyszli na świat w małych, biednych miasteczkach: Wielopolu z kościołem i synagogą (Kantor) i Krefeld nasyconym ludowym katolicyzmem (Beuys). W czasie II wojny światowej Kantor założył w okupowanym przez Niemców Krakowie Teatr Niezależny. Beuys w tym czasie służył w armii niemieckiej. Jako pilot Luftwaffe został w 1943 roku zestrzelony nad Krymem. Przeżył dzięki pomocy miejscowej ludności i okładom z filcu i smalcu. W jego późniejszych rzeźbach, akcjach i instalacjach częstym materiałem były filcowe koce, bloki tłuszczu, latarki.
W dorobku obu artystów odnaleźć można zaskakujące paralele: happeningowi "Cricotage/Linia podziału" Kantora odpowiadała zdaniem kuratora zrealizowana w tym samym 1965 roku pierwsza solowa akcja Beuysa "Jak objaśnić obrazy martwemu zającowi". Obaj zaprojektowali krzesła nie do siedzenia - Kantora były monstrualne (np. "Cambriolage" z Galerii Foksal), a Beuysa wypełnione tłuszczem ("Fettstuhl").
Obaj artyści spotkali się osobiście dzięki Richardowi Demarco w Edynburgu, w 1973 roku. Na Edinburgh Festival Beuys pokazał wówczas "Symfonię szkocką", a Tadeusz Kantor spektakl "Nadobnisie i koczkodany" według Witkacego. Z festiwalowych przedstawień zachowało się zdjęcie dokumentujące udział niemieckiego artysty w spektaklu Teatru Cricot 2. Wówczas też pojawił się pomysł zaprezentowania pracy Beuysa w Polsce, w Galerii Foksal. Na wizytę niemieckiego artysty trzeba było jednak poczekać do 1981 roku, kiedy to Beuys przekazał łódzkiemu Muzeum Sztuki "Polentransport 1981" - zbiór dzieł i dokumentacji, którego fragment również można zobaczyć na wystawie.
Kuratorzy: Jaromir Jedliński, Suzanne Landau
Wystawa czynna od 22 maja do 27 października 2012.
Israel Museum
11 Ruppin Boulevard
Jerozolima
www.imjnet.org.il
