Biesami opętany
MAŁGORZATA GNOT: To już trzecia w Lublinie, po "Diabelskim nasieniu" i "Dziadach" Pańska realizacja, w której szatan odgrywa ważną rolę. To jakieś twórcze opętanie?
KRZYSZTOF BABICKI: Diabła podobno nie ma, ale widać dookoła bardzo wyraźne ślady jego działalności. Patrząc na świat współczesny, który w sposób butny i zadufany oderwał się od takich pojęć, jak diabeł czy anioł, widać jak trudno dostrzec rodowód, korzenie zła i dobra. Sami mamy trudności z ich rozróżnianiem i nazywaniem. Choć wyrośliśmy w kulturze dwóch tysięcy lat chrześcijaństwa.
Ja wychowałem się w Gdańsku na przedstawieniach Stanisława Hebanowskiego, u którego diabeł był obecny na okrągło. W
"Biesach" żaden diabeł na występuje na scenie...
MG: Ale mąci...
KB: Jest w ludziach. To, co robią, jak funkcjonują na scenie określa ich diaboliczność. W inscenizacji Wajdy dekoracje zmieniały zakapturzone postaci z teatru japońskiego. My wybraliśmy ze scenografem Markiem Braunem inny rodzaj obecności sił nadprzyrodzonych, przez rozpad poszczególnych części scenografii na pustą przestrzeń, którą znów bezskutecznie się odbudowuje. To jest to pandemonium. Trzeba wiele wysiłku, żeby te ściany się rozpadały, żeby się wszystko rozwalało i nie było jakiegoś nieszczęścia. Oby się nam z "Biesami" udało uporać.
MG: Ryzyko jak w rosyjskiej ruletce?
KB: To jest taki spektakl, gdzie możemy przewalić wszystko i gdzie możemy wszystko osiągnąć. Wziąć widzów w pakt na trzy godziny albo, odpukać, pozostawić go wobec naszego zamysłu obojętnym. Z takimi inscenizacjami już tak jest.
MG: Biesy dołują psychicznie. Napisano o nich "literatura kloaczna". Chcemy być dołowani?
KB: Myślę, że w takim momencie, w jakim jesteśmy, na początku stulecia i wobec tego wszystkiego, co się rozgrywa dookoła nas, "Biesy" są nam potrzebne. To prawda, że są mroczne, ponure, ale jak twierdzi bohater jednej z książek Andrzejewskiego, w finale mroki się rozstępują i następuje wielka jasność.
