Apokryf wigilijny
W okresie Bożego Narodzenia niektóre teatry starają się wzbogacić swój repertuar wigilijnymi czy jasełkowo-szopkowymi przedstawieniami. A przy okazji warto przypomnieć, że szopki są w Polsce o paręset lat starsze od choinki wigilijnej. Powstały przecież z jasełek, których rodowód sięga do franciszkańskiego średniowiecza. Teatralna wersja jasełek pomaga nam wejść w świat piękniejszy i barwniejszy, rozmigotany radością, przeniknięty tajemnicą.
Repertuar teatralny wywiedziony z inspiracji jasełkowo-szopkowej cieszy się na ogół dużym zainteresowaniem widowni. Na premierę "Apokryfu wigilijnego" w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie przybyto widzów więcej niż teatr w stanie rozległego, skomplikowanego i pospiesznego remontu pomieścić może. Teatr został właściwie zredukowany do sceny - przemienionej na scenowidownię. Trzeba wyrazić uznanie i podziw dla całego zespołu - artystycznego i technicznego - za determinację pracy w trudnych warunkach, w jakich odbywa się już druga premiera. Pierwsza w tym sezonie - "Burza" Szekspira - okazała się przedsięwzięciem raczej nieudanym, dziwnie wyzbytym filozofii i poezji Szekspirowskiego dramatu, zakrzyczanym błazenadą i upstrzonym niepotrzebnymi sztuczkami.
"Apokryf wigilijny", autorski spektakl Marka Fiedora, ma spore ambicje poznawcze i teatralne. W czterech jego częściach (Pasterze, Herod, Trzej Królowie, Do Szopy!) wykorzystano teksty: St. Estreichera, J. Kochanowskiego, O. Kolberga, L. Kołakowskiego, Z. Pauliego, L. Rydla, L. Siemieńskiego, W. Syrokomli, St. Tarnowskiego, St. Wyspiańskiego, ponadto - staropolskie kolędy i pastorałki dramatyczne, kolędy i pastorałki ludowe, ewangelie apokryficzne, artykuły z rocznika etnograficznego "Wisła" oraz cytaty z gazet.
Jakaż imponująca szerokość zasięgu! Są to teksty różnorodne - artystyczne, dydaktyczne, polityczne, religijne, folklorystyczne, satyryczne...
Cała rzecz jest zgrabnie ułożona, sprawnie wyreżyserowana i z fantazją puszczona w sceniczną dynamikę. Dowcip, rubaszny i subtelny, piękna muzyka i śpiew, pomysłowa scenografia, teatralna kompozycja i gra dobrych aktorów (Wojciech Ziętarski, Tadeusz Kwinta, Urszuia Popiel, Tadeusz Zięba, Danuta Jamrozy, Anna Sokołowska, Gena Wydrych, Jacek Chmielnik, Ryszard Sobolewski, Andrzej Grabowski, Jacek Milczanowski, Jacek Strama, Sławomir Sośnierz, Ryszard Jasiński, Wojciech Skibiński...) - składają się na widowisko kolorowe, rozśpiewane, zadzierżyste, refleksyjne i zabawne. Pierwiastki zabawowe łączą się z dydaktycznymi, historyczne ze współczesnymi, ludowe z intelektualnymi, krotochwilne z poważnymi. Chyba jednak - jak na spektakl jasełkowo-szopkowy - za dużo tu elementu dyskursywno-dyskusyjnego i tych wątków publicystyczno-politycznych.
