"Lilla Weneda" i współczesność
Jednym z najistotniejszych zagadnień, dręczących naszą dzisiejszą kulturę, literaturę, sztukę - jest stosunek tej współczesności do tradycji romantycznej. Romantyzm polski był, być może jedyną, a w każdym razie jedną z nielicznych - samodzielnych i oryginalnych narodowych propozycji twórczych, zwłaszcza w dziedzinie poezji i dramatu. Zaciążył też na całej naszej kulturze, w dobrym, i złym. Nie od dziś też toczą się gorące dyskusje na temat jego roli w świadomości narodowej. I polaryzacja stanowisk w tym przedmiocie jest krańcowa. Nie tu miejsce na dokładne przedstawienie tego sporu. Warto jedynie zaznaczyć, te w tej dyskusji ważny głos przypada teatrowi Krystyny Skuszanki.
Teatr Skuszanki od dawna szuka w romantyzmie inspiracji ideowo-artystycznej, po to, by znaleźć w nim klucz do rozwiązania wielu zagadnień naszej skomplikowanej współczesności. Jedną z takich prób będzie "Lilla Weneda", wchodząca w dniu dzisiejszym - w układzie tekstu i reżyserii Krystyny Skuszanki oraz scenografii Władysława Wigury - na scenę teatru J. Słowackiego, jako oficjalne otwarcie sezonu 1973/74, inicjującego jubileusz 8O-lecia istnienia Teatru. Nie pierwszy to raz podejmuje Skuszanka dialog z tradycją, a zarazem współczesnością na przykładzie Słowackiego. Tym razem materiałem jest dziwny i okrutny utwór, który dla wielu wydawałby się już tylko pretekstem do filologicznych dociekań. Ale Skuszanka odnajduje w nim Słowackiego najbardziej nam dziś bliskiego, przenikliwego obserwatora, szyderczego krytyka, a zarazem przepojonego troską obywatela. Skuszanka dokonuje zasadniczej rewizji tekstu, spod maski konwencjonalizmu gestów i patosu, wydobywając bolesno-groteskową treść polemiczną i osadzając ją głęboko na gruncie publicystycznej (w szlachetnym tego słowa znaczeniu) twórczości Słowackiego, od "Kordiana," do "Grobu Agamemnona".
W tej inscenizacji - która powinna wywołać ożywione dyskusje - udział biorą: M. Andruszkiewicz i U. Popiel (Lilia), A. Lutosławska (Roza Weneda), A. Balcerzak (Lech), H. Gryglaszewska (Gwinona), M. Cebulski (św. Gwalbert), W. Zielarski (Ślaz) i inni wybitni artyści zespołu.
