Pięknie być carem
Tadeusz Słobodzianek w "Carze Mikołaju" zmaga się z mitem wyrosłym z chciejstwa ludzi, z ich marzeń o powrocie do starego, choć nie do końca dobrego, porządku.
Ale lepszy taki niż żaden. To tęsknota do istnienia władzy, której mogą się podporządkować. Takiej, która robi z nich ludzi lepszych i spełnia ich tęsknoty do wielkości Może być surowa, byleby cechowała się ojcowską troską. Do niej można się modlić i oddawać się jej w opiekę.
Kiedy na kresowej wsi pojawia się strudzony domokrążca, bas chóru cerkiewnego Mikołaj Regis, nic nie zwiastuje jeszcze niespodziewanych wydarzeń. Regis jest zagubionym człowiekiem, który szuka pracy. Niespodziewanie zostaje wplątany w wydarzenia, które jak trąba powietrzna wynoszą go coraz wyżej i wyżej, tak że w pewnym momencie sam zaczyna wierzyć w swą boską ponadprzeciętność. W to, że jest cudem uratowanym z pożogi rewolucji carem Mikołajem. Utwierdza go w tym powstały natychmiast "dwór", złożony z ludzi z ulgą witających powrót starych porządków, na których oni - biedacy - będą zbijać fortuny. Wierzą, że czekają ich niebywałe awanse na książąt, hrabiów, generałów, że z kresowej biedy ulecą do wielkości, wzniosą się ponad ziemię i dostąpią prawie niebiańskiego szczęścia...
Słobodzianek nie bez sympatii opowiada o swoim bohaterze i o ludziach, których wiara omotuje, uskrzydla i kieruje ku nieznanym ideom. Również kiedy mówi o komunistach, którzy nie uznają proroka Ilji i cara Mikołaja Oni również dążą ku swojej ułudzie: sprawiedliwości społecznej i normalnemu porządkowi rzeczy. Remigiusz Brzyk, reżyser krakowskiego "Cara Mikołaja", powtarza wiernie za Słobodziankiem, że wiara czyni cuda, a odwieczny pęd do szczęścia nie ma granic.
Spektakl w Starym Teatrze ogląda się z przyjemnością. Składa się na to wiele elementów: przejrzysta koncepcja reżysera, oszczędna scenografia, dobra gra Artura Dziurmana (car Mikołaj), Zbigniewa Rucińskiego, Małgorzaty Zawadzkiej, Magdy Jarosz, Soni Bohosiewicz, Mieczysława Grabki, Leszka Piskorza, Zbigniewa Kosowskiego (świetny w roli pijaka) i braci Janickich.
