Częstochowa. Wielki powrót Iwo Galla
Miejską sceną kierował przez kilka lat do 1935 r. Wtedy władze zrezygnowały z jego usług. Teraz jego imię będzie nosiła sala kameralna częstochowskiego teatru.
Za tydzień częstochowski teatr będzie obchodził jubileusz 85-lccia powstania w mieście stałego zespołu aktorskiego. Uświetni go premiera spektaklu "Hemar w chmurach. Kabaret". Okazuje się, żej ednocześnie będziemy świętować inną, równie ważną rocznicę: 80-lecie objęcia dyrekcji częstochowskiego teatru przez Iwo Galla. Z tej okazji sala kameralna otrzyma jego imię.
- Tej wybitnej postaci polskiego teatru poświęcone będą także wystawa w Muzeum Częstochowskim oraz sesja naukowa przygotowana m.in. przez Akademię im. Jana Długosza i Towarzystwo Literackie im. Mickiewicza - informuje Robert Dorosławski, dyrektor teatru.
Inicjatorem połączenia dwóch jubileuszy jest emerytowany teatrolog z AJD dr Zbyszek Jędrzejewski. Ma w dorobku szereg publikacji poświęconych twórcy z kręgu Osterwowskiej Reduty, który jako pierwszy tworzył artystyczny teatr w Częstochowie.
- Reżyser, scenograf, teoretyk i architekt teatru - opisuje Galla naukowiec. - Także pedagog, który najchętniej otaczał się młodymi. Wśród wielu późniejszych znakomitości była i Barbara Krafftówna, która niedawno na częstochowskiej scenie wspominała swojego mistrza i zapewniała, że każdy wywiad i notę biograficzną zaczyna od sformułowania: uczennica Iwo Galla.
O talencie i dokonaniach Galla z uznaniem wypowiadali się najwięksi polskiego teatru: Schiller, Irzykowski, Osterwa. Nazywano go "franciszkaninem teatru". Nim w 1932 r. został dyrektorem teatru w Częstochowie, kilkakrotnie otarł się o miasto i Jasną Górę. Nie tylko jako pielgrzym. W1927 r. jego Reduta grała pod jasnogórskim szczytem
"Księcia niezłomnego we wspólnej reżyserii Juliusza Osterwy i Galla. Nieco wcześniej omal nie doszło w halach jasnogórskich do wystawienia "Historyi o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim" autorstwa Galla.
- Gdy nastał w Częstochowie, była to jego pierwsza samodzielna dyrekcja - podkreśla Jędrzejewski. - Mógł wprowadzić w życie swoje przemyślenia. Szybko zwrócił na częstochowski teatr uwagę całej Polski. Szczególnie gdy "Sędziowie" Stanisława Wyspiańskiego w jego reżyserii zdobyli nagrodę w Ogólnopolskim Konkursie Sztuk Wyspiańskiego -jedynym ówczesnym konkursie teatralnym. Nasz teatr nie tylko wyróżniał się poziomem artystycznym, ale też o 30 proc. wzrosła mu frekwencja na widowni.
Miejską sceną Gall kierował do 1935 r. Wtedy władze miasta zrezygnowały zjego usług. Nie chciały też jego powrotu, gdy po roku znów zaproponował swoje usługi. Dopiero w 1959 r. zrealizował w Częstochowie "Akropolis Wyspiańskiego. Wkrótce potem zmarł.
Uroczystość nadania sali kameralnej imienia Iwo Galla zaplanowano na 7 października. Przy wejściu zostanie odsłonięta tablica pamiątkowa. Wcześniej w muzeum otworzy się wystawa "Piękno królowało... Iwo Gall, artysta teatru". Na ekspozycję złożyły się wypożyczenia i darowizny z kilkunastu instytucji teatralnych i literackich z całego kraju. Będą tam prawdziwe rarytasy, jak np. rękopis pracy Galla "Scena Białej Ściany" odnaleziony w archiwach Towarzystwa Literackiego im. Mickiewicza.
- Wśród uczestników są największe nazwiska polskiej teatrologii - rekomenduje Dorosławski sesję naukową organizowaną 8 października w ratuszu. Pojawi się na niej m.in. prof. Janusz Degler, który przy okazji konferencji chce przeprowadzić w Częstochowie wybory zarządu Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych.
Częstochowskim jubileuszom patronuje minister kultury.
