Paszporty Polityki. Wyrypajew, Kaczmarek czy Borczuch?
Tegoroczne nominacje należy traktować przede wszystkim jako wyróżnienia za całokształt twórczości - imponujący w przypadku każdego z trójki nominowanych - niż nagrodę za dokonania ostatniego sezonu. Zresztą cała trójka pojawiała się w zgłoszeniach krytyków od kilku lat - czytamy w portalu tygodnika Polityka.
Teatr 2012. Nominowany Iwan Wyrypajew
Za przypominanie polskiemu teatrowi, że sztuka sceniczna może również być poezją. Za to, że wierzy...
***
Teatr 2012. Nominowany Mirek Kaczmarek
Za uprawianie zaawansowanej sztuki widzenia i myślenia za pomocą przestrzeni i obrazów teatralnych,...
Teatr 2012. Nominowany Michał Borczuch
***
Za wrażliwość, która pozwala mu stwarzać teatralne światy niezwykłe, nieoczywiste, zaskakujące, ale...
***
O Michale Borczuchu:
Nominacja za wrażliwość, która pozwala mu stwarzać teatralne światy niezwykłe, nieoczywiste, zaskakujące, ale zawsze bardzo osobiste, a także za unikatową metodę pracy z aktorem, która owocuje jedynymi w swoim rodzaju kreacjami na granicy błazeństwa i dotkliwego obnażenia.
Anna R. Burzyńska Od lat konsekwentnie tworzy teatr osobny, sytuujący się na obrzeżach głównych nurtów i tematów polskiego życia teatralnego. Niezaangażowanie jego teatru ma wymiar ostrej wypowiedzi politycznej, a dzieciństwo jako temat najważniejszych spektakli staje się punktem operacyjnym wyostrzonego, wywrotowego spojrzenia na kulturę. Misterne, piękne, drapieżne i ciemne spektakle Borczucha, jak mało który teatr, wprawiają w zachwyt i wyprowadzają z równowagi.
Marcin Kościelniak
***
O Mirku Kaczmarku:
Łączy imponującą wyobraźnię plastyczną ze znakomitym wyczuciem potrzeb sceny, potrafi karkołomnie wbudować swoje projekty w najtrudniejsze układy przestrzenne. Odnajduje się we wszystkich gatunkach teatralnych; wspomaga i współtworzy swym kunsztem dzieła skrajnie różnych reżyserów, od Krystyny Meissner do Jana Klaty, Barbary Wysockiej, Wiktora Rubina czy Marcina Libera. Słabszych inscenizatorów potrafi zdominować swoimi wizjami, za co trudno go winić.
Jacek Sieradzki Nominacja za uprawianie zaawansowanej sztuki widzenia i myślenia za pomocą przestrzeni i obrazów teatralnych, za zmysł materialności i nierealności sceny.
Grzegorz Niziołek
***
O Iwanie Wyrypajewie:
Dramatopisarz i reżyser rosyjski, który przypomina polskiemu teatrowi, że sztuka sceniczna może również być poezją.
Wojciech Majcherek Tworzy nasycone poezją i duchowością sceniczne światy o zdumiewających regułach istnienia, obala nasze dotychczasowe myślenie o aktorstwie dwubiegunowym, jego teatr stanowi realne antidotum na publicystyczność i doraźność polskich przedstawień. Styl pisania Wyrypajewa ma charakter średniowiecznej ars dictandi, słowa i zdania funkcjonują w nim tylko po to, żeby zostać wypowiedziane na głos, jakby tylko wtedy zyskały swój pełny kształt. Twórca wierzy wbrew modom w siłę opowieści i żelazną konstrukcję tekstu, umie wydobyć nowy ton z aktora, eksperymentuje z jego scenicznym "ja".
Łukasz Drewniak
***
Bez lidera
W mijającym roku kultura żyła w cieniu sportu. Odczuły to zwłaszcza teatry pracujące w miastach gospodarzach Euro 2012: obcięte dotacje, mniejsza liczba premier, skrócony czas grania. Następny cios również przyszedł ze strony urzędników, którzy zaczęli żwawiej niż kiedykolwiek promować własny gust. Ofensywę teatru środka - opartego na literaturze, bez reżyserskich eksperymentów, bezpiecznego, a często będącego zwyczajnie rodzajem bryku dla nieczytającej książek publiczności - widać zwłaszcza na przykładzie zmian na fotelach dyrektorskich w stolicy. Krytycy teatralni słusznie pisali o "rekonkwiście", reżyser Krystian Lupa mówił w POLITYCE o "następującym na powrót przesunięciu w stronę teatru środka, którego twórcy bardzo pragną powrócić do swojego dawnego znaczenia, ale mają coraz mniej istotne rzeczy do powiedzenia".
Z drugiej strony, teatr eksperymentujący, poszukujący sprawia wrażenie, jakby dostał zadyszki. Spektakle stają się niebezpiecznie do siebie podobne, rzadkością jest świeże spojrzenie, nieoczywista myśl czy zaskakujące rozwiązanie estetyczne. Brakuje też, co było normą przez ostatnie lata, lidera sezonu. Od jakiegoś czasu byli nimi reżyserzy, co znajdowało odzwierciedlenie zarówno w paszportowych nominacjach, jak i samych nagrodach. W tym roku rozrzut nominacji był tak duży, że po raz pierwszy trzeba było zorganizować dogrywkę, gdyż trzy osoby: dramaturżka, scenograf i kuratorka tańca zdobyły identyczną liczbę głosów i punktów. Ostateczne nominacje zaś należy raczej traktować jako wyróżnienia za całokształt twórczości - imponujący w przypadku każdego z trójki nominowanych - niż nagrodę za dokonania ostatniego sezonu. Zresztą cała trójka pojawiała się w zgłoszeniach krytyków od kilku lat.
Mijający rok zapisze się w historii także jako rok śmierci wybitnych twórców. W lipcu odszedł Andrzej Łapicki, dwa tygodnie później reżyser i legendarny dyrektor warszawskiego Teatru Współczesnego Erwin Axer, zaś w październiku z bólem pożegnaliśmy Jerzego Jarockiego, jednego z najwybitniejszych polskich reżyserów, który do ostatnich chwil zachował wspaniałą formę artystyczną.
***
Krytycy, którzy nominowali:
Anna R. Burzyńska, "Didaskalia", Jacek Cieślak, "Rzeczpospolita", Joanna Derkaczew, "Gazeta Wyborcza", Łukasz Drewniak, "Dziennik Polski", TVP Kultura, Jacek Kopciński, "Teatr", Marcin Kościelniak, "Didaskalia", "Tygodnik Powszechny", Wojciech Majcherek, TVP Kultura, Witold Mrozek, "Gazeta Wyborcza", "Krytyka Polityczna", Grzegorz Niziołek, "Didaskalia", Jacek Sieradzki, "Dialog".
***
Ponadto zgłoszeni zostali:
Igor Gorzkowski (reżyser), Marta Guśniowska (autorka sztuk dla dzieci), Julia Holewińska (dramatopisarka i dramaturżka), Michał Kmiecik (dramatopisarz i reżyser), Grzegorz Laszuk i Komuna Warszawa, Joanna Leśnierowska (kuratorka tańca), Sebastian Majewski (dramaturg, reżyser, dyrektor), Grzegorz Małecki (aktor), Paweł Passini (reżyser), Magdalena Popławska (aktorka), Wiktor Rubin i Jolanta Janiczak (duet reżysersko-dramaturgiczny), Małgorzata Sikorska-Miszczuk (dramatopisarka i dramaturżka), Justyna Sobczyk (pedagożka teatralna, twórczyni Teatru 21), Weronika Szczawińska (dramaturżka i reżyserka), Robert Talarczyk (reżyser, dyrektor Teatru Polskiego w Bielsku-Białej), Teatr Improwizowany Klancyk, Krzysztof Zarzecki (aktor), Wojtek Ziemilski (reżyser).
