Ludzkie otchłanie
Być może "Polowanie na łosia" młodego polskiego dramatopisarza Michała Walczaka robi się komediowo po prostu dlatego, że widz nie zniósłby tego tekstu jako tragedii? Śmiech w komedii tworzy dystans do rozwierających się ludzkich otchłani, chroni przed doniosłością pytań, które należałoby postawić - pisze Dagmar Hub w Augsburger Allgemeine, po premierze w Theater Ulm.
Jednak nie jest aż tak łatwo śmiać się na tej sztuce w obliczu jej akcji pełnej pogardy dla ludzi - mimo że zachęca do tego spora ilość slapsticku, wspaniałe aktorskie wyczyny przede wszystkim w wykonaniu Gunthera Nicklesa i Christel Mayr, niektóre gagi takie jak przedstawianie decydujących momentów w zwolnionym tempie jak w telewizji i zamiana płci. Kiedy Gunther Nickles jako nieco egzaltowana kobieta chwiejnym krokiem chodzi na szpilkach po scenie, ma zapewnione śmiechy na widowni. Niemieckojęzyczna prapremiera sztuki w reżyserii Fanny Brunner, w której baryton Thomasa Kaluznego wtrącał polskie i niemieckie didaskalia, u publiczności teatru w Ulm spotkała się z dużym uznaniem
Niepokojące pytania z przedstawienia zostają. Eliza (Aglaja Stadelmann) jest narzeczoną niezdecydowanego, bojącego się odpowiedzialności młodego weterynarza i pacyfisty Konrada (Florian Stern). Apodyktyczna i pewna siebie Eliza naśladuje zachowanie swojego ojca, wojskowego reakcjonisty, marzącego dla Elizy o partnerze naprawdę męskim, który jednak podda się jego władzy. Kochanka w typie macho Eliza miała wcześniej, był nim psychoterapeuta Jarosław Past (Volkram Zschiesche), którego Eliza wzywa do siebie jeszcze ten jeden raz krótko przed swoimi zaręczynami; to jednak nie jest mężczyzna, który poddałby się wyłącznej władzy jej ojca.
Zamordować rywala, żeby zdobyć kobietę
Ojciec Elizy zdobył swoją żonę, śpiewaczkę operową o mocnej głowie (Gunter Nickles), mordując rywala. Historia się powtarza. Przynajmniej prawie że, gdyż weterynarz Konrad pomaga Pastowi przeżyć ciężkie obrażenia, zadane wspólnie przez Elizę i jego samego intruzowi, który agresywnie wkracza do ich świata w dniu zaręczyn. Troje to jednak w przyszłym małżeństwie o jednego za dużo. Eliza nie chce i nie potrafi się zdecydować; przyjmuje rolę księżniczki, mającej nadzieję na pojedynek dwóch adoratorów. Przy wódce teść Romuald pasuje Konrada na rycerza i daje mu moralne przyzwolenie do działania - i tak Konrad przeistacza się w uosobienie bezczelności, przy jakiej blednie zawsze gotowy do strzału generał udekorowany najwyższymi odznaczeniami: podczas polowania na łosia, którego ofiarą ma paść Jaroslaw Past przebrany w futro łosia i z porożem na głowie, stary wojskowy nie jest w stanie strzelić do rzekomego zwierzęcia, kiedy ono, trzęsąc się, staje naprzeciw niego. Konrad z zimną krwią staje się mordercą, a córka generała Eliza, zachwycona swoim dzielnym zdobywcą, pełna podziwu rzuca mu się na szyję.
"Polowanie na łosia" zaludniają karykatury mężczyzn, karykatury kobiet. Kto jest mężczyzną, kto jest kobietą? Jaki jest mężczyzna, jaka jest kobieta? I dlaczego tak jest? Karykatura świadomie i w najczarniejszych kolorach przesłania wszelki stojący na pierwszym planie romantyzm. Slogan "Życie to nie zagroda dla kucyków" w krótkim czasie został przetłumaczony na wiele języków świata. Michał Walczak małżeństwo i rodzinę inscenizuje właśnie jako niezgłębione przeciwieństwo idylli z kucykami. Śmiać się mimo to może każdy, kto potrafi.
Tłumaczenie Iwona Nowacka
***
***
Michal Walczak Die Elchjagd (Polowanie na łosia)
przekład: von Doreen Daume
Reżyseria: Fanny Brunner, scenografia: Mona Hapke, dramaturgia: Daniel Grünauer.
Aktorzy: Christel Mayr, Aglaja Stadelmann, Gunther Nickles, Florian Stern, Volkram Zschiesche
premiera: 16.11.2012, Theater Ulm, Niemcy
