Okropności wojny
"Ziemia niczyja/Niemands land" w reż. Franka Heuela - kooprodukcja Fringe Ensemble/Phoenix 5 (Bonn / Münster) i Teatru Powszechnego im. Zygmunta Hübnera w Warszawie. Pisze Isabell Steinböck w Westfaellische Nachrichten.
Piątka aktorów ciśnie się w kącie białej sceny pudełkowej; raz mówią po niemiecku, raz po polsku. Ich kolorowe letnie sukienki nadają mężczyznom śmieszny wygląd, przy czym scena jest jak najbardziej daleka od dowcipu. Chodzi o drugą wojnę światową: 13-letnia Polka ukrywa się w szafie przed niemieckimi żołnierzami. Dziewczynka jeszcze kurczowo trzyma się swojej przyszłości, marzenia, aby zostać aktorką. A już bliższa jest śmierci niż życiu...
Ten rozdzierający serce, rozpisany na głosy monolog autora Lothara Kittsteina to jedna z czterech sztuk, pokazanych na scenie w dwu i pół godzinnym spektaklu "Ziemia niczyja", w Pumpenhaus. Obok Kittsteina młoda polska autorka Julia Holewińska napisała tekst o niemieckich i polskich katach jak również ofiarach z różnych pokoleń. W reżyserii Franka Heuela z udziałem doświadczonego "Fringe Ensemble / Phoenix 5" (Bonn / Münster) jak również dwójki wyrazistych aktorów warszawskiego Teatru Powszechnego powstało paraliżujące i przekonujące przedstawienie. Tam gdzie potrzebne jest tłumaczenie, pomagają napisy; rzeczywiście nie chce się rezygnować z obecności języka polskiego, on przecież nadaje scenom potrzebnej autentyczności. Pełna nadziei jest pierwsza sztuka Julii Holewińskiej, która umieszcza akcję obu dramatów w teraźniejszości: dwie mniej więcej 30-letnie kobiety z Niemiec i z Polski spotykają się przypadkiem. Historia ich babek zbliża je do siebie - na ziemi niczyjej, która ostatecznie należy do wszystkich. W scenach spotkania w Internecie dramatopisarka konfrontuje publiczność ze stereotypami. To, co rozpoczęło się jako seks chat, a przerodziło w małżeństwo, kończy się obopólnym rozczarowaniem. Zbyt nierealna była wzajemna ocena, ale tak łatwo nie da się też właśnie pojąć tożsamości. Lothar Kittstein w swojej sztuce zajmuje się również przeszłością - w lesie ma się odbyć egzekucja na 15-letnim chłopcu. W spotkaniu twarzą w twarz kata i ofiary spazmatyczne mechanizmy wyparcia staja się tak samo wyraźne jak utrata równowagi. Wstrząsająca sztuka o horrorze wojny, którego nie wolno zapomnieć.
Tłumaczenie Iwona Nowacka
