Warszawa. Dialog między kulturami
W Teatrze Powszechnym trwają przygotowania do premiery polsko-niemieckiego spektaklu "Ziemia niczyja". Przedstawienie powstaje na podstawie tekstów Julii Holewińskiej i Lothara Kittsteina.
Dialog między kulturami to cel, jaki stawiają sobie artyści z niemieckiego zespołu Fringe Ensemble. Do współpracy zapraszają twórców z różnych krajów, ostatnio - dramatopisarzy i aktorów z Polski.
"Ziemia niczyja" składa się z czterech części. Dwie z nich napisał niemiecki dramatopisarz Lothar Kittstein, dwie - młoda i wyraźnie obecna w teatrach polska dramatopisarka Julia Holewińska. Warszawscy widzowie znająjej tekst "Rewolucja balonowa" wystawiony w Teatrze Powszechnym czy nowatorską adaptację "Wichrowych wzgórz" w Studio. Duży oddźwięk miał także dramat "Ciała obce" z gdańskiego Teatru Wybrzeże.
Autorka kilkakrotnie podejmowała temat najnowszej historii. Tym razem w jej twórczości pojawiły się wątki z historii dawniejszej. - Planowaliśmy napisać sztukę o współczesnych relacjach Polaków i Niemców, ale w trakcie pracy okazało się, że nie da się uniknąć tematyki wojennej, wypędzeń, odszkodowań. A przecież oboje wojnę znamy tylko z narracji innych osób - w moim domu była mocno obecna bo babcia została przesiedlona ze Wschodu - mówi Julia Holewińska. - Bardziej niż same wydarzenia historyczne interesowało nas, jak historia wpływa na nasze dzisiejsze życie - dodaje.
Jedna z części podejmuje temat Mazur. Jego bohaterkami są dwie rówieśniczki, Polka i Niemka. Poznają się, zaprzyjaźniają i z czasem okazuje się, że łączy je dom. Należał do babki Niemki, a później do babki Polki. Jedna babcia ostrzegała wnuczkę, że pewnego dnia przyjdą Niemcy i ten dom zabiorą, więc nie warto nic w nim zmieniać. Druga - opowiadała o nim jako o utraconym miejscu.
- Mówiąc o tym domu, młode dziewczyny używają dokładnie tych samych określeń, którymi posługiwały się ich babki. To w nich pozostało. Tak samo ciągle żywe są stereotypy jeszcze sprzed wojny dotyczące obu krajów. Oczywiście wojna i komunizm spowodowały powstanie kolejnych - mówi Julia Holewińska.
Reżyser rozpisał tekst jak partyturę. Jedną postać grają wszyscy występujący. Każdy mówi w swoim języku, sceny przeplatają się tak, by widz mógł zrozumieć całą historię.
Części spektaklu różnią się od siebie formą. Jak przyznaje Julia Holewińska, sztuki napisane przez Lothara Kittsteina są bardziej poetyckie. Aktorka Katarzyna Maria Zielińska, która gra w przedstawieniu, dodaje, że inny jest też pomysł na ich inscenizację. - Bohaterką jednej części jest dziewczynka zamknięta przez mamę w szafie - spędza tam całe dnie, nie wolno jej wyjść.
Chce być aktorką, więc robi różne miny, naśladuje Joannę d'Arc, którą widziała na obrazku w kościele, buduje swój świat. Reżyser Frank Heuel, dyrektor artystyczny Fringe Ensemble, rozpisał tekst jak partyturę. Jedną postać grają wszyscy występujący w spektaklu aktorzy. Każdy mówi w swoim języku, przeplatają się one tak, by widz mógł zrozumieć całą historię - mówi Katarzyna Maria Zielińska.
Spektakl miał premierę w Bonn. W Warszawie będzie pokazywany od 24 stycznia. - Obawiałam się reakcji. Stoję na scenie i śpiewam: "Nie będzie Niemiec pluł nam w twarz". W innym fragmencie bohaterowie, para polsko-niemiecka, rozmawiają ze sobą przez seksczat. Okazało się, że przedstawienie zostało bardzo dobrze przyjęte, publiczność chce podejmować dialog na ten temat - mówi aktorka.
Julia Holewińska dodaje: - Ważny był dla nas tytuł "Ziemia niczyja". To termin wojenny, ale też może być czytany jako metatermin określający relacje młodych Polaków i Niemców. Po wszystkich perturbacjach historycznych mamy pustą, gotową do zagospodarowania ziemię. Czy uda się na niej zbudować nowe relacje? Zostawiamy interpretację widzom.
Teatr Powszechny, "Ziemia niczyja" Julii Holewińskiej i Lothara Kittsteina, reżyseria: Frank Heuel, scenografia i kostiumy: Annika Ley. Występują: Laila Nielsen, Katarzyna Maria Zielińska, Maciej Brzoska, David Fischer, Harald Redmer. Premiera 24 stycznia, godz. 19.30
