Artykuły

Każdy znak nienawiści na ścianie, każda swastyka czy celtyk to przestępstwo. A państwo ma obowiązek przestępców ścigać. Pomóżmy mu w tym - apelują Rafał Gaweł i Konrad Dulkowski z Teatru Trzyrzecze. Właśnie uruchomili portal internetowy, za pośrednictwem którego można zgłaszać rasistowskie hasła z białostockich murów.

- W ubiegłym roku przyciągnął naszą uwagę napis "Jagiellonia white power" na tablicy Politechniki Białostockiej w Kleosinie. Zapytaliśmy portiera, jak dawno zniszczono tę tablicę. Stwierdził, że z pół roku wcześniej. Pytaliśmy dalej, pracowników. Zgodnie powtarzali, że żadnego napisu nie zauważyli. Przez co najmniej kilka miesięcy, przy ruchliwej drodze, którą codziennie przejeżdżają tysiące osób, widniało rasistowskie hasło. I nikt z tym niczego nie zrobił. Nam zresztą też nie było łatwo, policja robiła, co mogła, żeby nie przyjąć zgłoszenia. Jednym słowem: paranoja. Wtedy powstał pomysł portalu zamaluj zło (www.zamalujzlo.pl). Miejsca, gdzie każdy może zgłosić rasistowski malunek, a my już zadbamy o to, żeby odpowiednie służby się tym zajęły. Bo mają taki obowiązek - mówił Rafał Gaweł, prezes białostockiego teatru Trzyrzecze.

W przeszłości tworzono już w Białymstoku takie portale, zazwyczaj we współpracy z ratuszem. To jego służby miały zajmować się usuwaniem mowy nienawiści i nielegalnej symboliki z miejskich murów. Portale otwierano z wielkim hukiem, a potem po cichu gasły. Z powodu niskiej skuteczności. Bo nie udało się ustalić właściciela, bo budynek zabytkowy.

Teraz ma być inaczej. Projekt wspiera Fundacja im. Stefana Batorego. Inna jest też filozofia Trzyrzecza.

- Były burmistrz Nowego Jorku Gulliani wprowadził politykę "zero tolerancji". Uważał, że przyzwolenie na drobne przestępstwa, chociażby graffiti na murach, prowadzi nieuchronnie, wobec bezkarności sprawców, do przestępstw większych. W tym wypadku jest tak samo. Jeśli nie reagujemy na swastyki na murach czy rasistowskie dowcipy, to je legalizujemy. A to w efekcie prowadzi do działań dużo gorszych. Pobić, podpaleń - uważa Konrad Dulkowski, dyrektor artystyczny Trzyrzecza.

I dodaje - rasizm i rasistowska symbolika są w Polsce, według polskiego prawa, nielegalne. Ściganie autorów takich malunków jest więc obowiązkiem prokuratury i policji.

- I to właśnie zamierzamy robić. Wszelkie zgłoszenia, jakie otrzymamy za pośrednictwem portalu "zamaluj zło", będziemy po ich weryfikacji zgłaszać na policję i do prokuratury. Nie jako wykroczenia przeciwko mieniu, łatwe do umorzenia. Ale właśnie jako przestępstwa z nienawiści. Będziemy to robić tak długo, aż służby zaczną się tym zajmować - podkreśla Gaweł.

Przypomina też, że to właśnie przymykanie oczu na drobiazgi doprowadziło do tego, że Białystok bardzo negatywnie wyróżnia się obecnie na krajowej mapie przestępstw z nienawiści.

- Z kibicowskimi środowiskami, które otwarcie głoszą takie hasła, spotykają się ludzie ze świecznika. Policjanci ćwiczą z nimi na siłowniach i stoją "na bramkach" w knajpach. Trudno się potem dziwić niskiej skuteczności. Przecież nie jest łatwo założyć kajdanki komuś, z kim się piło wódkę - mówi Gaweł.

Korzystanie z portalu jest bardzo proste. To zwykły formularz, by go wypełnić, nie trzeba pozostawiać żadnych namiarów na siebie, żadnego nazwiska czy adresu. Tylko miejsce, gdzie jest hasło, jego treść i w miarę możliwości zdjęcie.

- Chodzi o to, żeby zmobilizować zwykłych ludzi. Bo zło bierze się z obojętności - dodaje Dulkowski.

W najbliższym czasie Trzyrzecze rozpocznie kolejną akcję: "Widzę, reaguję".

- Weźmy chociażby młodych, ogolonych na łyso ludzi, z dumą noszących koszulki z rasistowskimi hasłami. Przecież oni też popełniają przestępstwo. Noszą je z dumą, wręcz butnie jako wyraz swoich poglądów. A otoczenie? Otoczenie milczy. Tak nie może być. Społeczeństwo musi reagować, musi sprawić, żeby ci, co głoszą nienawiść, przestali czuć się pewnie. Musimy odpowiadać na nienawiść - podsumowuje Dulkowski.