Artykuły

Już po raz XVII Opera Krakowska zaprasza wszystkich melomanów, miłośników muzyki operowej i baletu na Letni Festiwal Opery Krakowskiej.

Festiwal zainauguruje premiera romantycznego "Trubadura" G. Verdiego (8,9,11,12 VI). Spektakl, w dwusetną rocznicę urodzin kompozytora, w reżyserii Laco Adamika ze scenografią i kostiumami Barbary Kędzierskiej, przygotowuje muzycznie i poprowadzi Tomasz Tokarczyk. W spektaklu wystąpią znakomici soliści. Oprócz solistów Opery Krakowskiej w partii Azuceny usłyszymy Małgorzatę Walewską i Agnieszkę Rehlis, jako Manrico Michała Lehotskyego (ze Słowacji) i Arnolda Rutkowskiego, jako Ferrando Josefa Benci (ze Słowacji), a w partii wystąpi Il conte di Luna wystąpi Dainius Stumbras (z Litwy) i Adam Szerszeń, znany polski baryton, debiutujący na scenie Opery Krakowskiej.

Verdi pisał "Trubadura" po sukcesie "Rigoletta" (1851), przed przystąpieniem do pracy nad "Traviatą". Początkowo myślał o wystawieniu utworu w Teatro San Carlo w Neapolu, ale kiedy negocjacje nie powiodły się, głównie z powodu wymagań finansowych, premierę przygotowano w Teatro Apollo w Rzymie. Przybywszy do Wiecznego Miasta kompozytor prowadził więc próby opery a nocą w apartamentach pracował nad "Traviatą". Premiera odbyła się w styczniu 1853 roku. Wbrew oczekiwaniom - Verdi narzekał na obsadę - "Trubadur" odniósł niebywały sukces. Wkrótce uliczne orkiestry i katarynki wygrywały arię Azuceny "Stride la vampa" i "Miserere" z IV aktu. Kilka lat po premierze Verdi pisał do przyjaciela: " Gdziekolwiek pojedziesz, do Indii czy środkowej Afryki, wszędzie słychać Trubadura". Polska prapremiera odbyła się już w 1854 roku w Warszawie.

Utwór opowiada historię o dwóch braciach, rozdzielonych przez los, którzy z powodu miłości do jednej kobiety a także politycznych zawirowań stają przeciwko sobie, nieświadomi własnego pokrewieństwa.... Libretto Trubadura, choć oparte na autentycznych wydarzeniach z dziejów średniowiecznej Hiszpanii, szarpanej wojnami domowymi, uznaje się za zbyt zawikłane, niejasne, głównie z tego powodu, że węzłowe wydarzenia akcji dzieją się poza sceną, istnieją tylko w relacji bohaterów. Wielki sukces opery przypisywano przede wszystkim muzyce - to "rozkosz muzyczna i wokalna" - pisano. Laco Adamik - na przekór tym opiniom - wykorzystując swoje długoletnie doświadczenie narracyjne reżysera stara się, by przedstawienie zabłysło także od strony fabularnej. W jego inscenizacji postacie stają się mięsiste, wydarzenia nabierają kształtów, a raz popełniona zbrodnia pociąga za sobą następne, niczym w tragedii antycznej. Będziecie Państwo strwożeni i wzruszeni.

Premierą "Trubadura" Opera Krakowska czci Rok Verdiego. W historii krakowskiej sceny to pierwsza realizacja tego tytułu.

Mariusz Kwiecień ponownie wystąpi w tytułowej partii Eugeniusza Oniegina! Niezrównany polski baryton zaśpiewa na naszej scenie tylko dwa spektakle 21 i 23 VI, zamykając sezon artystyczny Opery Krakowskiej. Dodajmy, że właśnie partią Oniegina Mariusz Kwiecień otworzy sezon artystyczny 2013/2014 Metropolitan Opera. Przypomnijmy, że inscenizacja "Eugeniusza Oniegina" Michała Znanieckiego została uznana za najlepszy spektakl operowy w Hiszpanii w sezonie 2010/2011.

Premiera "Trubadura" to nie jedyna atrakcja w ramach obchodów roku verdiowskiego. W budynku przy ulicy Lubicz zobaczymy także dwie opery tego kompozytora: "Traviatę"(14 VI), w której partię tytułową wykona Edyta Piasecka-Durlak i "Rigoletto" (5 VII) - w głównych partiach wystąpią Katarzyna Oleś-Blacha i Leszek Skrla. Jubileusz uświetni także koncert "Arie Oper Świata - Viva Verdi!"(25 VI), który już tradycyjnie odbędzie się w zabytkowej scenerii Zamku Królewskiego na Wawelu. Podczas koncertu wystąpią soliści naszego teatru - Magdalena Barylak, Katarzyna Oleś-Blacha, Tomasz Kuk i gościnnie Dainius Stumbras oraz Orkiestra i Chór Opery Krakowskiej pod dyrekcją Tomasza Tokarczyka. Artyści wykonają m.in. fragmenty oper - "Taviaty", "Rigoletta", "Aidy", "Nabucco" i "Trubadura".

Na wawelski dziedziniec zaprosimy także wielbicieli baletu i tańca na "Grand Pas! - gala baletowa" (3 VII). Będzie to już czwarta edycja gali baletowej tradycyjnie z udziałem najwybitniejszych polskich solistów oraz gości z całej Europy. Wystąpią soliści Opery Narodowej Ukrainy im. Tarasa Szewczenki w Kijowie oraz Polski Balet Narodowy Teatr Wielki Opera Narodowa w Warszawie. Program uzupełni Zespół Baletu Opery Krakowskiej.

Również na Wawelu soliści, Orkiestra i Chór Opery Krakowskiej wykonają słynne oratorium "Carmina Burana" C. Orffa (premiera 28 VI, kolejne spektakle 29 i 30 VI). Grono wykonawców uzupełni Balet Opery Krakowskiej i inne zaproszone zespoły. Jesteśmy przekonani, że zarówno wykonanie artystyczne widowiska, jak i sceneria dziedzińca najpiękniejszego polskiego zamku królewskiego spowoduje, że będą to trzy niezapomniane wieczory.

Podczas festiwalu gościnnie wystąpi Polski Balet Narodowy. Zaprezentuje "Obsesje" - wieczór baletowy w trzech częściach (1 VII). Otworzy go suita z pełnospektaklowego baletu Krzysztofa Pastora "Kurt Weill", następnie artyści zatańczą wersję "Święta wiosny" izraelskiego choreografa Emanuela Gata, a na koniec zobaczymy poruszającą grę nastrojów i emocji w dynamicznym balecie "Moving Rooms" Krzysztofa Pastora. Zespół będzie można także podziwiać podczas gali baletowej (3 VII).

Program festiwalu dopełni spektakl baletowo-operowy "Orfeusz i Eurydyka" Ch. W. Glucka (16 i 18 VI), który przygotował Giorgio Madia, włoski choreograf odnoszący sukcesy na scenach europejskich.

***

MAGICZNE WIECZORY NA WAWELSKIM DZIEDZIŃCU

Carl Orff

Carmina Burana - PREMIERA

Opera Krakowska w ramach tegorocznej edycji Letniego Festiwalu przedstawi jedno z najbardziej niezwykłych a zarazem popularnych dzieł muzyki symfonicznej XX wieku - "Carmina Burana" Carla Orffa.

Przez jednych nazywana kantatą sceniczną, innych oratorium, "Carmina Burana" oparta jest na świeckich pieśniach średniowiecznych, odnalezionych w 1803 r. w bawarskim opactwie Benediktbeuren. Carl Orff wybrał z tego obszernego zbioru tekstów, stworzonych przez wagabundów, studentów i wędrownych kleryków, 24 pieśni i ułożył je w rodzaj libretta. Pierwsza część to pieśni sławiące naturę i budzącą się wiosnę, druga jest pochwałą Bachusa, trzecia mówi o rozkoszach miłości. Mottem całego utworu jest apoteoza życia i afirmacja świata. Tylko zgoda na porządek i ład panujący w makrokosmosie pozwoli człowiekowi zachować czystość duszy i żyć zgodnie z naturą.

Po premierze w 1937 roku w Operze Frankfurckiej "Carmina Burana" weszła do kanonu utworów muzyki poważnej. Jej popularność rosła do tego stopnia, że fragmenty kantaty wykorzystywały zespoły rockowe, film czy reklama. Jest dziełem oryginalnym, wykorzystującym archaizację brzmienia, "prymitywny", intensywny rytm, łatwo wpada w ucho, co zapewne stało się źródłem licznych przeróbek i parafraz. Oprócz bogatej, żywiołowej rytmiki utwór wyróżnia oryginalna instrumentacja. Wymaga ogromnego aparatu wykonawczego - orkiestry symfonicznej z poszerzoną sekcja instrumentów perkusyjnych, chóru oraz solistów.

Opera Krakowska zaprezentuje "Carmina Burana" jako widowisko plenerowe na dziedzińcu Zamku Królewskiego na Wawelu podczas trzech letnich wieczorów - 28, 29 i 30 czerwca. Utwór wykonają orkiestra pod batutą Tomasza Tokarczyka, 80-osobowy chór, przygotowany przez Zygmunta Magierę oraz soliści: Katarzyna Oleś-Blacha i Iwona Socha (sopran), Adam Sobierajski i Adam Zdunikowski (tenor) oraz Adam Kruszewski i Stanisław Kufluk (baryton). Kierownictwo artystyczne nad spektaklem sprawują: Emil Wesołowski, Bogusław Nowak, Tomasz Tokarczyk, Bożena Pędziwiatr, Dariusz Pawelec.

DATA: 28,29,30 VI, godz.21.00, Zamek Królewski na Wawelu

Arie Oper Świata - Viva Verdi!

Jubileusz 200 rocznicy urodzin Giuseppe Verdiego uświetni koncert "Arie Oper Świata - Viva Verdi!"(25 VI), który już tradycyjnie odbędzie się w zabytkowej scenerii Zamku Królewskiego na Wawelu. Podczas koncertu wystąpią soliści naszego teatru - Magdalena Barylak, Katarzyna Oleś-Blacha, Tomasz Kuk i gościnnie Dainius Stumbras oraz Orkiestra i Chór Opery Krakowskiej pod dyrekcją Tomasza Tokarczyka.

Artyści wykonają fragmenty oper wielkiego kompozytora - "Taviaty", "Rigoletta", "Aidy", "Nabucco", "Trubadura", "Mocy przeznaczenia" i "Nieszporów sycylijskich".

DATA: 25 VI, godz.20.30, Zamek Królewski na Wawelu

Grand Pas - gala baletowa

Wielbicieli baletu i tańca zapraszamy na dziedziniec wawelski na galę baletową "Grand Pas!" (3 VII). Będzie to już czwarta edycja gali baletowej tradycyjnie z udziałem najwybitniejszych polskich solistów oraz gości z Europy. W odróżnieniu od poprzednich edycji gali, będzie ona poświęcona baletowi współczesnemu. Wystąpią soliści Opery Narodowej Ukrainy im. Tarasa Szewczenki w Kijowie, którzy zatańczą "Quatro" w choreografii Edwarda Cluga do muzyki Milko Lazara. Choreografia była nominowana do narodowej teatralnej nagrody Rosji w 2011 roku w czterech kategoriach i została laureatem w kategorii najlepsza rola męska Narodowej Teatralnej Nagrody Rosji w 2011 roku. Polski Balet Narodowy Teatr Wielki Opera Narodowa w Warszawie zatańczy "THE GREEN" w choreografii Eda Wubbe do muzyki Johanna Sebastiana Bacha. W pokazie wystąpi także Zespół Baletu Opery Krakowskiej.

Uzupełnieniem będą projekcje filmów prezentujących choreografię Matsa Eka, które pokażemy na początku lipca w Operze Krakowskiej. W filmie "Place" zatańczy: Ana Laguna, Michaił Barysznikow, a w "Bye" zatańczy: Sylvie Guillem.

DATA: 3 VII, godz.20.30, Zamek Królewski na Wawelu

***

Polski Balet Narodowy

gościem XVII Letniego Festiwalu Opery Krakowskiej!

Podczas festiwalu gościnnie wystąpi Polski Balet Narodowy. Zaprezentuje "Obsesje" - wieczór baletowy w trzech częściach (1 VII). Otworzy go suita z pełnospektaklowego baletu Krzysztofa Pastora "Kurt Weill", w którym choreograf zaproponował "szeroki krajobraz taneczny i muzyczny: od baru w Berlinie po Broadway" - jak ujęła to z podziwem recenzentka londyńskiego "Dance Europe". Następnie artyści zatańczą wersję "Święta wiosny" izraelskiego choreografa Emanuela Gata, którego szokujące zestawienie latynoamerykańskich rytmów tanecznych z muzyką Strawińskiego francuski krytyk z "Le Figaro" określił "salsą na szczycie wulkanu". Na koniec zobaczymy poruszającą grę nastrojów i emocji w dynamicznym balecie "Moving Rooms" Krzysztofa Pastora. Zespół będzie można także podziwiać podczas gali baletowej "Grand Pas!"(3 VII). Artyści zaprezentują wtedy balet "The Green" do choreografii Eda Wubbe.

"WEILL SUITE"

Choreografia: Krzysztof Pastor

Muzyka: Kurt Weill

Kostiumy: Maciej Zień

Światła: Bert Dalhuysen

Prapremiera: Het Nationale Ballet, 15/06/2001, Amsterdam

Premiera polska: Polski Balet Narodowy, 20/11/2009, Warszawa

"ŚWIĘTO WIOSNY"

Choreografia, kostiumy i światła: Emanuel Gat

Muzyka: Igor Strawiński

Prapremiera: Emanuel Gat Dance, 17/06/2004, Uzs

Premiera polska: Polski Balet Narodowy, 11/06/2011, Warszawa

"MOVING ROOMS"

Choreografia: Krzysztof Pastor

Muzyka: Alfred Schnittke i Henryk Mikołaj Górecki

Kostiumy: Oliver Haller

Światła: Bert Dalhuysen

Prapremiera: Het Nationale Ballet, 19/06/2008, Amsterdam

Premiera polska: Polski Balet Narodowy, 17/11/2012, Warszawa

***

"THE GREEN"

Choreografia, scenografia i światła: Ed Wubbe

Muzyka: Johann Sebastian Bach

Kostiumy: Pamela Homoet

Prapremiera: Scapino Ballet, 15/02/2006, Rotterdam

Premiera polska: Polski Balet Narodowy, 25/06/2010, Warszawa

***

VERDI 200 - WYSTAWA W GALERII OPERA

informacja prasowa

Plakat towarzyszy operze od XIX wieku, kiedy to nastąpił jego dynamiczny rozwój. Początkowo jako typograficzny afisz z biegiem czasu artystyczny plakat w dzisiejszej postaci. Początki polskiego plakatu związanego ogólnie z muzyką są bardzo skromne i choć jego historia liczy już ponad sto lat jego dynamiczny rozwój nastąpił dopiero w połowie dwudziestego wieku.

Natomiast prawdziwy rozkwit naszego plakatu operowego datuje się na pierwszą połowę lat sześćdziesiątych dzięki Operze Warszawskiej którą kierował Bohdan Wodiczko. Znakomity dyrygent, dyrektor kolejno Filharmonii w Gdańsku, Łodzi, Krakowie, Warszawie, Teatru Wielkiego w Warszawie i w Łodzi. Profesor Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Warszawie, Sopocie, Łodzi i Krakowie. Wychowawca kilku pokoleń polskich dyrygentów, miał wyjątkowe podejście do ludzi, z którymi współpracował. Podobnie jak na początku działalności Centrali Filmu Polskiego artyści mieli wolną rękę w sprawie projektów plakatów filmowych, tak i Wodiczko z zaufaniem powierzał zadanie reklamy inscenizacji Opery Warszawskiej młodym wówczas artystom, wśród których znaleźli się Roman Cieślewicz, Jan Lenica, Waldemar Świerzy i Jan Młodożeniec. Powstałe wówczas dzieła stały się wzorcem i wyznaczyły drogę ku światowym sukcesom polskiego plakatu. Aktualnie wśród polskich plakatów kulturalnych plakat muzyczny wypracował sobie bardzo dobrą pozycję. Ilość imprez muzycznych proporcjonalnie przekłada się na artystyczne projekty plakatów. Plakat operowy ma w tym ogromny udział. Wszystkie premiery operowe w Polsce zapowiadane są oryginalnymi plakatami artystycznymi co niewątpliwie podnosi prestiż zarówno instytucji jak i wydarzenia.

Plakat od samego początku swego artystycznego wizerunku stał się obiektem pożądania licznych kolekcjonerów na całym świecie. Tak jest do dzisiaj. Powstało wiele kolekcji zarówno prywatnych jak i instytucjonalnych. Do najważniejszej w Polsce niewątpliwie należy Muzeum Plakatu w Wilanowie. Piękne zbiory posiadają Muzea Narodowe w Krakowie i Poznaniu, również uczelnie artystyczne między innymi ASP w Krakowie i Warszawie. Wśród prywatnych kolekcji z pewnością wyróżnia się Dydo Poster Collection z Krakowa. Z tej kolekcji zorganizowanych zostało od połowy lat siedemdziesiątych ponad 600 wystaw na całym świecie. Również obecna wystawa przygotowana zarówno z okazji nowej krakowskiej premiery opery Trubadur (włoska premiera 1853, polska 1854) jak i 200-lecia urodzin jej kompozytora Giuseppe Verdiego pochodzi z kolekcji Krzysztofa Dydo, pasjonata sztuki plakatowej. Obejmuje blisko 40 plakatów z lat 1963 - 2013 do najczęściej wykonywanych w Polsce dzieł Verdiego wybranych z ponad setki znakomitych prac najlepszych polskich artystów zajmujących się projektowaniem. Roman Cieślewicz, Jan Lenica, Jan Młodożeniec, Józef Mroszczak, Waldemar Świerzy, Franciszek Starowieyski, to nazwiska mistrzów polskiej szkoły plakatu, których plakaty są perłą każdej kolekcji. Ich godni następcy to Jerzy Czerniawski, Mieczysław Górowski, Grzegorz Marszałek, Rafał Olbiński, Wiesław Wałkuski, Wiktor Sadowski, Leszek Żebrowski, Janusz Wrzesiński i wielu innych, których prace są prezentowane. Niewątpliwie odkryciem ostatnich lat jest Ryszard Kaja projektujący scenografię operową w Szczecinie, Łodzi, Poznaniu i Wrocławiu, ale poza nią również piękne plakaty. Wśród tytułów najczęściej pojawiają się opery Nabucco, Makbet, Rigoletto, Traviata, Bal maskowy, Don Carlos, Aida, Otello, Trubadur. Plakaty pochodzą głównie z teatrów operowych z Warszawy, Poznania, Wrocławia, Łodzi, Szczecina, Bydgoszczy, Bytomia i Krakowa. Prezentowanych przez nie jest blisko 20 oper genialnego kompozytora, obok nich kilka plakatów związanych z kompozytorem i jego muzyką - Viva Verdi, Balet Giuseppe, Verdi. Uzupełnieniem wystawy jest najnowszy plakat Wiesława Rosochy do premiery Trubadura w Operze Krakowskiej.

Krzysztof Dydo

Projekt dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.