Martwy noworodek ucieka
"Przed wschodem słońca" w reż. Marianne Wendt w Teatrze im. Szaniawskiego w Wałbrzychu. Pisze Elżbieta Gargała w Tygodniku Wałbrzyskim.
Wschodu nie było żadnego, zachodu zresztą też nie. W ogóle słońca nie było. A gdyby ktoś chciał światełko w tunelu, niech idzie może do elektrowni.
Premiera "Przed wschodem słońca" Gerharta Hauptmanna zainaugurowała w czwartek, 22 października kolejny sezon artystyczny w Teatrze Dramatycznym w Wałbrzychu.
Może rzeczywiście Hauptmann był geniuszem (jak na Noblistę przystało), że w 1889 roku przewidział "pijaństwo, kurewstwo i degrengoladę", w jakich pływamy wytrwale. Spodziewałam się zupełnie czegoś odwrotnego. Tu muszę się przyznać publicznie, że nie znam oryginału (nie ja jedna). Ale według słów Marianne Wendt, reżyserki spektaklu, jakie wypowiedziała podczas konferencji prasowej, można było oczekiwać początków ery węgla, radości z jego odkrycia i nadziei z bogactwem związanych, marzeń, choćby ironicznie pokazanych. Dopiero potem zderzenia z czarną rzeczywistością. A tu początków nie było. Od razu hipermarkety i biedaszyby, wszechobecne topiące pijaństwo, zastępujące prostą odwagę patrzenia faktom w twarz, kurwestwo regulujące małe i większe stosunki międzyludzkie i na koniec martwy noworodek. No bo właściwie, czego można było się spodziewać.
Ingerencja w tekst oryginalny była, jak mówi tłumaczka Sabine Fiebig, spora. Debiutanckie dzieło sceniczne Hauptmanna wywołało skandal w swojej epoce. Przewartościowało teatr niemiecki. Autor, jak sam twierdził, chciał bezwzględnie zdemaskować społeczne zło. Tyle że dla nas to codzienność, nie sztuka teatralna. Nie szokuje nas jak widzów w XIX wieku, ale wprawia w rozbawienie. Tym razem powiem, że znam oryginał, jak my wszyscy, w całej brudnej rozciągłości. Jednak w kilku miejscach w tym mieście próbujemy zrobić ruch, który byłby krokiem do przodu. Teatr zresztą bardzo stara się to zrobić. Przypomnieć przeciętnemu zjadaczowi chleba, że nie samym chlebem... Ale może właśnie w naszym mieście sztuka powinna nieść przesłanie inne niż tylko propozycja ucieczki.
