Artykuły

Dziś nazwalibyśmy Fiodora Protasowa, człowiekiem wyalienowanym. - "Cokolwiek bym robił, zawsze czuję, że to nie to, co trzeba i wstyd mi - mówi sam o sobie. Nie może się pogodzić z normami moral­nymi, narzuconymi mu przez społeczeństwo, marzy o własnej drodze życia. Nie umie jednak walczyć, jest na to zbyt słaby. Dopiero konieczność rozstrzyga­nia o losie swoim i innych od­słania w nim - pijaku utracjuszu - wewnętrzną uczci­wość i konsekwencję. Nie chce brać na siebie całej winy w sprawie rozwodowej, gdyż od­czuwa to jako fałsz, chce żyć według własnych praw. W koń­cu ginie, tak jak chciałby te­go jego przyjaciel, Iwan Pietrowicz, pragnący romantyczne­go gestu: "ja się zabije po to, aby cały świat wiedział, co stracił". Dla Fiedii jest to jed­nak nie gest, lecz konsekwen­cja zasad moralnych.

W twórczości Lwa Tołstoja dramat "Żywy trup" stanowi odstępstwo od jego filozofii po­kory, niesprzeciwiania się złu. Prawa dramatu zmusiły pisarza do zajęcia ostrego stanowiska, śmierć Fiedii jest protestem Tołstoja przeciw prawom rzą­dzącym społeczeństwem, nie­zgodnym z marzeniami ludzi o prostych, uczciwych uczuciach wyrażania siebie w pełni.

Reżyser Andrzej Łapicki de­cydując się na konieczne skró­ty, odarł tołstojowski dramat z elementów widowiskowych, uprościł też elementy rodzajo­we (sceny z Cyganami). W je­go inscenizacji "Żywy trup" stał się sztuka kameralną, zaś atmosferę spektaklu stworzyli sami aktorzy. Przede wszyst­kim Łapicki, świetny w roli Fiedii, Janina Romanówna - Anna Karenina, Elżbieta Kępiń­ska - Sasza, W. Hańcza - książę Abriezkow, Edmund Fetting - Karenin, Anna Mi­lewska "- Liza. Od tych znakomicie obsadzonych ról odbie­gały nieco postacie stworzone przez Stanisławę Celińska (Cy­ganka Masza) i T. Bartosika (Sędzia). Były to role jakby z innych sztuk. Celińska cie­kawie interpretująca romanse, była Cyganką nazbyt ostenta­cyjną. Sędzia Bartosika wyrósł ze sztuk Gogola.

W sumie spektakl ciekawy, przykuwający uwagę poziomem aktorstwa czołowych odtwór­ców.