Artykuły

Nowojorska Metropolitan Opera otwiera sezon premierą "Eugeniusza Oniegina" z udziałem śpiewaków Mariusza Kwietnia i Piotra Beczały. O przedstawieniu już jest głośno za sprawą petycji przeciw rosyjskiej ustawie dyskryminującej homoseksualistów.

Opera "Eugeniusz Oniegin", oparta na poemacie Aleksandra Puszkina o tym samym tytule, to jedno z najbardziej znanych dzieł Piotra Czajkowskiego, który - jak uważa wielu naukowców - cierpiał z powodu swego nieakceptowanego w XIX wieku homoseksualizmu. W Metropolitan Opera w głównych rolach wystąpią światowej sławy polscy śpiewacy: Mariusz Kwiecień (baryton) zagra tytułowego Eugeniusza Oniegina, a Piotr Beczała (tenor liryczny) - poetę Leńskiego. W zakochaną w Onieginie Tatianę wcieli się natomiast uwielbiana w USA rosyjska diwa Anna Netrebko (sopran), która poniedziałkową premierą rozpoczyna swój trzeci z rzędu sezon w nowojorskiej operze.

Drugą rosyjską gwiazdą w przedstawieniu jest dyrygent - Walerij Giergijew, dyrektor artystyczny Teatru Maryjskiego w Petersburgu. Uznawany za czołowego interpretatora rosyjskich kompozytorów, Giergiejew jest jednym z głównych gościnnych dyrygentów Metropolitan.

To właśnie udział Netrebko i Giergijewa w Nowym Jorku w operze Czajkowskiego wywołał kontrowersje już przed premierą za sprawą podpisanej przez ponad 9 tys. osób internetowej petycji. Obojgu artystom autorzy petycji zarzucili bowiem wspieranie prezydenta Rosji Władimira Putina, z którego inicjatywy Duma przyjęła niedawno uchwałę o zakazie "propagandy nietradycyjnych związków seksualnych", którą za Zachodzie potępiono jako dyskryminującą homoseksualistów.

Nawiązując do "cierpień" kompozytora Piotra Czajkowskiego, "o którym szeroko wiadomo, że był homoseksualistą", organizatorzy petycji napisali, że "otwarcie sezonu przez czołową amerykańską operę" z udziałem gwiazd wspierających Putina oraz w kontekście antygejowskiej ustawy jest "hańbą dla wielkiego artysty (Czajkowskiego), a także postępu w naszym kraju (USA), by zapewnić równość wszystkich obywateli". Dlatego, jak tłumaczył inicjator petycji, amerykański kompozytor prof. Andrew Rudin, Metropolitan Opera powinna przynajmniej zadedykować galę wsparciu homoseksualistów w Rosji.

Władze opery nie przyjęły jednak tej sugestii. Dyrektor zarządzający Peter Gelb tłumaczył w "New York Times", że choć opera wyraża niezadowolenie z rosyjskiej ustawy, to nie jest jej rolą, by przekształcić się w "forum polityczne". "Nie jesteśmy po to, by nakłaniać publiczność do jakichś akcji. W moim przekonaniu to nie jest rolą opery" - powiedział Gelb.

Nowojorski dziennik przypomniał w niedzielnym wydaniu, że zarówno Netrebko, jak i Giergijew "głośno wsparli w kampanii wyborczej w 2012 roku prezydenta Putina". W maju, podczas gali otwierającej nowy gmach kierowanego przez Giergijewa Teatru Maryjskiego w Petersburgu, Putin uhonorował go przywróconym niedawno tytułem Bohatera Pracy. Podczas gdy Netrebko napisała na portalu społecznościowym Facebook, że "nigdy nikogo nie dyskryminowała, ani też nigdy nie zamierza w przyszłości dyskryminować", rosyjski dyrygent - zauważył "NYT" - "zachował milczenie", odmawiając komentarzy w tej sprawie.

Przed poniedziałkową (23 września) premierą spore zainteresowanie wywołała też osoba reżyserki, Brytyjki Fiony Shaw, dla której Oniegin będzie reżyserskim debiutem w Metropolitan Opera. Powierzono jej to zadanie w ostatniej chwili, gdy w sierpniu okazało się, że do Nowego Jorku nie może przylecieć z powodu operacji uwielbiana w USA Deborah Warner, która wyreżyserowała Oniegina w English National Opera w 2011 roku.

Transmitowane na żywo z Nowego Jorku przedstawienie będzie można zobaczyć 5 października w kinach i teatrach, w tym w kilku polskich miastach, w ramach programu "MET live HD".