Mecenas na ministerialnym fotelu
Kiedy Waldemar Dąbrowski został szefem resortu kultury, spodziewano się barokowych przemówień, fraternizacji ze środowiskiem. Była pewność, że niczego nie popsuje, ale powątpiewano, czy dokona przełomu. Okazał się najlepszym zarządcą od lat - pisze Jacek Cieślak w Rzeczpospolitej.
Pozytywną ocenę wystawia mu NIK i ludzie z przeciwnych obozów, co w piekle polskiej polityki jest niespotykane. Ale też z resortu, który zawsze uchodził za kopciuszka, uczynił ekspansywne imperium, stale poszerzające przestrzeń posiadania na wszystkich polach.
Strategicznym sukcesem było połączenie rozwoju polskiej kultury z funduszami Unii Europejskiej. Dąbrowskiemu udało się przekonać rząd, by do Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007 - 2013 wpisano sektorowy program operacyjny "Kultura". Wcześniej z nowych państw członkowskich UE taki program stworzyły tylko Grecja i Portugalia. Dzięki niemu przedsięwzięcia kulturalne, w tym dotyczące ochrony dziedzictwa, zostaną wsparte 350 mln euro. 180 mln euro można będzie pozyskać m.in. z Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
Ministerstwo włożyło ogromny wysiłek w szkolenia menedżerówkultury dotyczące zdobywania unijnych pieniędzy. Specjalny program i osobny fundusz zachęcały samorządy do starania się o dotacje z Unii. Jednym z efektów jest 139 projektów, które mają unowocześnić strukturę polskiej kultury, pełnić rolę koła zamachowego rozwoju turystyki, dać nowe miejsca pracy, w myśl zasady, że sztuka jest dziś na świecie prężnie rozwijającym się przemysłem. Wśród wielu inwestycji znalazły się m.in. budowa muzeów sztuki nowoczesnej w Warszawie i Toruniu, opery w Krakowie, Centrum Nauki i Edukacji Muzycznej Symfonia w Katowicach, sali koncertowej w Poznaniu, Centrum Sztuki Filmowej w Katowicach, Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie.
Do największych zwycięstw Dąbrowskiego należy zaliczyć uchwalenie nowej ustawy o kinematografii. Polski Instytut Sztuki Filmowej wyposażony został w budżet przekraczający 100 mln zł rocznie. Udało się doprowadzić do zgody skłócone od lat środowiska chopinowskie, przejąć przez państwo opiekę nad dziedzictwem po Chopinie i rozpocząć budowę centrum jego imienia. Powstał Instytut Teatralny, uratowano m.in. zagrożone archiwa ZASP. Ważnym posunięciem była naprawa negatywnych skutków reformy samorządowej, która postawiła w trudnej sytuacji wieleinstytucji kultury w regionach. Minister podpisał umowy o współfinansowanie teatrów we Wrocławiu, Gdańsku, Olsztynie, oper - w Poznaniu i Bydgoszczy, muzeów narodowych w Szczecinie, Gdańsku, Lublinie. Tylko w 2005 roku resort wyda 30 mln zł na zakup nowości dla bibliotek. Powstał Instytut Książki. Z pomocą całego rządu udało się uratować przed prywatyzacją, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, które z myślą o jego nieruchomościach planował kupić m.in. producent musztardy. Najnowszą inicjatywą jest utworzenie Polskiego Wydawnictwa Audiowizualnego, które ma tworzyć cyfrową bibliotekę polskiej kultury. Ministerstwo było też aktywnym uczestnikiem aukcji sztuki, dzięki czemu uzupełniało narodowe zbiory. Wydatki na szkolnictwo artystyczne w porównaniu z rokiem 2001 r. wzrosły o 30 proc. i wyniosły prawie 800 mln zł.
Dla narodowych instytucji kultury, które żyły z dnia na dzień, najważniejszym osiągnięciem Waldemara Dąbrowskiego było zwiększenie budżetu resortu z 1186 mln zł w 2001 roku do 1880 mln zł w 2005 roku. Na przyszły rok na kulturę i dziedzictwo narodowe przeznaczono 2035 mln zł.
Zadania dla nowego ministra
1 Pieniądze Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, pochodzące m.in. od nadawców telewizyjnych i ze sprzedaży biletów do kin, muszą zostać wydane racjonalnie.
2 Instytucje kulturalne budowane ze środków unijnych powinny mieć zapewnione budżety na działalność.
3 Instytut im. Adama Mickiewicza, powstały z połączenia IAM i Narodowego Centrum Kultury, powinien skuteczniej promować Polskę w najważniejszych instytucjach i miejscach Europy.
4 W latach 2007 2013 kultura może liczyć na 350 mln euro z funduszy europejskich. Trzeba walczyć o więcej.
