Artykuły

Pobieżna lektura rosyjskich gazet pokazuje, że wielu z nich pracuje nad kolejnymi filmami, spektaklami i koncertami, a ich głównym sponsorem jest państwo, które dotuje kulturę za pośrednictwem swoich mediów, banków i firm energetycznych. Lista artystów i działaczy kulturalnych popierających Władimira Putina rośnie jak na drożdżach. W piątek, 14 marca, było na niej już 420 nazwisk

Ci, którzy mają odmienne zdanie, na razie nie tworzą własnych list, robią to ich fani. Jednak trudno ufać temu, co pojawia się w mediach społecznościowych. Choćby dlatego, że znany aktor Dmitrij Charatian, którego nazwisko pojawiło się kilka dni temu na liście publikowanej przez rosyjskie ministerstwo kultury, widnieje także na publikowanej w mediach społecznościowych liście osób potępiających krymską interwencję, obok pisarza Borysa Akunina czy muzyka Jurija Szewczuka.

Wierzę raczej tej pierwszej, bo Charatian to nie tylko aktor, ale też prowadzący programy rozrywkowe w kontrolowanej przez rząd telewizji Pierwyj.

Władimir Putin potrzebuje artystów, bo wie, że w społeczeństwie pozbawionym instytucji obywatelskich pozostają oni sumieniem narodu, jego autorytetem. Tak było w XIX wieku, gdy Nikołaj Niekrasow napisał "Poetą możesz nie być, lecz musisz być obywatelem". Tak było też w XX wieku, gdy Jewgienij Jewtuszenko stwierdził, że "poeta w Rosji jest czymś większym niż poetą". Tak jest dziś, kiedy Borys Akunin wychodzi manifestować na placu Błotnym w Moskwie przeciwko Putinowi.

Inni, jak np. aktor Siergiej Biezrukow czy saksofonista jazzowy Igor Butman, zapisali się do putinowskiej partii Jedyna Rosja (ten drugi zasiadał nawet w jej kierownictwie). Ich podpisy pod listem poparcia dla polityki Kremla wobec Ukrainy nie powinny dziwić. Mimo to są zaskoczeniem, nawet dla publicystów od lat krytycznych wobec władzy.

Rozum pomyślał o swojej fundacji?

O co chodziło innym sygnatariuszom? Pobieżna lektura rosyjskich gazet pokazuje, że wielu z nich pracuje nad kolejnymi filmami, spektaklami i koncertami, a ich głównym sponsorem jest państwo, które dotuje kulturę za pośrednictwem swoich mediów, banków i firm energetycznych.

Jurij Rozum, wybitny rosyjski pianista, najpierw zaprzeczał na Facebooku, że złożył swój podpis, ale kilka godzin później powiedział, że popiera władzę, bo nie chce, żeby Ukraina i Krym "stały się kolejnymi stanami USA". Władza z kolei popiera Międzynarodową Fundację Charytatywną Jurija Rozuma wypłacającą stypendia utalentowanym dzieciom. Wśród jej sponsorów są m.in. Rada Federacji (wyższa izba rosyjskiego parlamentu), Rosyjska Akademia Nauk Przyrodniczych oraz Ministerstwo Kultury Obwodu Moskiewskiego.

Sygnatariuszem jest także Jurij Baszmiet, znany na całym świecie altowiolista i kierownik zespołu Soliści Moskwy. Sponsorem zespołu jest koncern Gazprom, który w zeszłym roku wsparł jego trasę koncertową w krajach Azji. A nominowany do Oscara film "Stalingrad" sponsorował bank VTB, w którym 60,9 proc. akcji ma państwo. Reżyser Fiodor Bondarczuk też poparł Putina.

"Z polityką zewnętrzną Putina zgadzam się na 154 proc."

"To proste: ludzie mają prawo mówić w takim języku, w jakim chcą. Martwię się o nich, bo wszystko wskazuje na to, że czekają ich kłopoty. Czy mogę się mylić? Mogę, ale teraz takie mam zdanie" - tłumaczył w rozmowie z magazynem "Snob" reżyser Władimir Chotinienko, twórca takich filmów jak "Lustro dla bohatera" czy "1612". Teraz pracuje nad czteroodcinkowym serialem "Biesy" na podstawie powieści Dostojewskiego. Produkcja powstaje na zlecenie państwowego kanału Rossija 1.

"Nie zgadzam się z polityką wewnętrzną Władimira Władimirowicza [Putina]. Jednak z jego polityką zagraniczną zgadzam się na 154 proc., w tym z działaniami wobec Krymu i Ukrainy. Właśnie dlatego podpisałem" - tłumaczył swój podpis aktor Władimir Bortko. W tym roku jego thriller pt. "Dusza szpiega" ma wyemitować państwowy kanał Rossija 1. To ogólnokrajowa telewizja wchodząca do holdingu WGTRK obok takich kanałów jak Rossija 24 czy Kultura. W tegorocznym budżecie dla WGTRK zarezerwowano 17,5 mld rosyjskich rubli, czyli ok. 1,5 mld zł.

Wojna kulturalna już trwa. Już 24 lutego radny Petersburga zwrócił się do ministra kultury z wnioskiem o wydanie zakazu koncertowania ukraińskiemu zespołowi Okiean Elzy. Kolejne koncerty są odwoływane.

W środę ministerstwo kultury Gruzji odwołało zaplanowane w tym kraju spektakle Teatru Siergieja Biezrukowa. "Chcemy w ten sposób zakomunikować poparcie dla suwerenności i integralności terytorialnej Ukrainy" - uzasadniono decyzję.

A Akademia Muzyczna we Lwowie odebrała Jurijowi Baszmietowi tytuł honorowego profesora.

Jarosław Mikołajewski: Nagłe pytania

1. Czy wobec stuprocentowego poparcia Rady Federacji dla wniosku Putina o zgodę na interwencję zbrojną, rosyjscy pisarze dali mu znać, że są przeciw?

2. A są przeciw?

3. Jeśli są przeciw, i chcą napisać coś ważnego, co nie może ukazać się w Rosji, opublikujemy to w Gazecie Wyborczej, prawda?

4. A jeśli opublikujemy, to po polsku i w oryginale - tak, żeby to doszło do Rosjan?

5. Czy rosyjscy pisarze znają poetę ze Lwowa, który mawiał, że trzeba zawsze być po stronie słabszych, nawet jeśli ci silniejsi są "nasi"?

6. Czy pisarze rosyjscy i polscy należą do tej samej lwowskiej szkoły myślenia, w której z trzeźwą świadomością wymawia się jego słowa: "To wcale nie wymagało wielkiego charakteru"?

7. Czy w Rosji słucha się jeszcze Okudżawy, choćby "Piosenki o amerykańskim żołnierzu", ze słowami: "A gdyby się historia jakaś działa, / ty jedno wiesz: Ojczyzna ci kazała"?

8. Czy jest ktoś, kogo Putin słucha? Ot tak, jak ja bym posłuchał Julii Hartwig, gdyby powiedziała mi "puknij się w głowę"? Albo Karola Modzelewskiego. Piotra Matywieckiego. Marcina Króla...

9. Czy żołnierze z Westerplatte mieli takie same spojrzenia jak żołnierze ukraińscy, kiedy mówią o wierności, o woli wytrwania i o tym, że siły są bardzo nierówne?