Artykuły

27 kwietnia 2014 r. o godz. 20 na Małej Scenie Teatru Rozrywki ( po przedstawieniu Skrzypek na dachu), odbędzie się Jubileusz Edwarda Skargi. Spotkanie poprowadzi red. Marianna Dufek-Durczok.

Serdecznie zapraszam, wieczór na pewno będzie niezapomniany.

EDWARD SKARGA

***

Edward Skarga urodził się 22 kwietnia 1924 roku w Warszawie.

Według legendy, historia jego rodziny zaczyna się od Michała Juchy Juchniewicza ze Świętorzecza, a najstarsza o niej wzmianka pochodzi z 1555 roku. Nazwisko Skarga pojawia się XVIII wieku na Kresach Rzeczypospolitej.

Ojciec Edwarda Skargi był dyrektorem i udziałowcem towarzystwa ubezpieczeniowego w Warszawie. Wielki kryzys końca lat 20. nie oszczędził i jego. Skarga umarł wkrótce po bankructwie, zostawiając żonę i troje dzieci: Barbarę (przyszłą wielką filozof), Hannę (przyszłą znaną aktorkę) i Edwarda. Rodzina przeniosła się do Wilna, w którym upłynęło dzieciństwo i młodość przyszłego aktora. Również wojna. Legionowe tradycje rodzinne (bracia matki Edwarda służyli w legionach, cioteczny brat trzymany do chrztu przez samego Marszałka Piłsudskiego) zaważyły na losach rodzeństwa: wszyscy poszli do konspiracji. Hanna należała do Kedywu Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej, Barbarę - za działalność w sztabie Okręgu Wileńskiego AK - Rosjanie wywieźli w 1944 roku do Kazachstanu, z którego wróciła po jedenastu latach, Edward zaś najpierw był łącznikiem w AK, a w 1943 roku poszedł do partyzantki i został ranny.

W maju 1945 roku Edward Skarga, wraz z mamą, Hanną i artystami Teatru na Pohulance oraz operetki Lutnia, wyruszył z Wilna do "nowej Polski". Zatrzymali się w Toruniu. Maturę zdawałem mając 21 lat, opóźniony, jak całe moje pokolenie - wspomina aktor. - Zacząłem chodzić na polonistykę w Toruniu, potem w Poznaniu. Moja siostra Hanka zmusiła mnie, bym poszedł do szkoły teatralnej. "Z twoim usposobieniem - tylko do teatru".

I tak siostra przesądziła o całym życiu aktora. Zadebiutował w Teatrze Polskim w Poznaniu rolą Montka w Dwóch teatrach Szaniawskiego (marzec 1947 r.). Po egzaminie eksternistycznym (Łódź, 1953) trafił do Teatru Dolnośląskiego w Jeleniej Górze, po czym przeniósł się do stołecznego Teatru Ateneum. Następnie był Teatr Ziemi Opolskiej w Opolu, Teatr im. W. Bogusławskiego w Kaliszu, Teatr Ludowy w Krakowie-Nowej Hucie i Teatr im. J. Słowackiego w Krakowie. Edward Skarga grał również w Teatrze im. A. Mickiewicza w Częstochowie i w Teatrze Polskim w Bielsku-Białej. W roku 1967 związał się na trzynaście lat z Teatrem Zagłębia w Sosnowcu. W latach 1982-1989 był aktorem Teatru Śląskiego im. S. Wyspiańskiego w Katowicach.

Spotykał się na scenie z wieloma znanymi artystami. Od samego Erwina Axera otrzymał propozycję, by przejść do Warszawy. Nie skorzystał z niej, został aktorem prowincjonalnym. Grał dużo, a wśród najlepszych jego ról dramatycznych są głównie postaci zimnych, cynicznych mężczyzn.

Do najważniejszych ról teatralnych Edwarda Skargi należą:

- Willi w Niemcach L. Kruczkowskiego (Teatr Ziemi Opolskiej w Opolu, 1953),

- Oskar von Schwein w Ludziach i cieniach A. Wydrzyńskiego (Teatr Ziemi Opolskiej, 1955),

- Klaudiusz w Imionach władzy J. Broszkiewicza (Teatr Ludowy w Krakowie-Nowej Hucie, 1957),

- Milord Runebif w Sprytnej wdówce C. Goldoniego (Teatr im. J. Słowackiego w Krakowie, 1959),

- Paweł w Pierwszym dniu wolności L. Kruczkowskiego (Teatr im. J. Słowackiego w Krakowie, 1960),

- Łatka w Dożywociu A. Fredry (Teatr Polski w Poznaniu, 1962),

- Pułkownik w Dniu oczyszczenia J. Przeździeckiego (Teatr im. A. Mickiewicza, 1962),

- Ślaz w Lilli Wenedzie J. Słowackiego (Teatr Polski w Bielsku-Białej, 1964),

- Cześnik w Zemście A. Fredry (Teatr Zagłębia w Sosnowcu, 1967),

- Kapitan w Trzech siostrach A. Czechowa (Teatr Zagłębia w Sosnowcu, 1972),

- Wojewoda w Mazepie J. Słowackiego (Teatr Zagłębia w Sosnowcu, 1979),

- Kreon w Antygonie Sofoklesa (Teatr Śląski im. S. Wyspiańskiego w Katowicach, 1982),

- Prezes w Królu IV S. Grochowiaka (Teatr Śląski im. S. Wyspiańskiego w Katowicach, 1985),

- Kamerdyner w Mężu i żonie A. Fredry (Teatr Śląski im. S. Wyspiańskiego w Katowicach, 1987).

W Teatrze Rozrywki aktor pojawił się w roku 1992. Oto role Edwarda Skargi na chorzowskiej scenie:

- Gość Kabaretu Kit-Kat w Cabarecie J. Kandera i F. Ebba,

- Barach w Księżniczce Turandot C. Gozziego,

- Rabin w Skrzypku na dachu J. Steina, J. Bocka i S. Harnicka,

- Arystokrata w Evicie A. L. Webbera i T. Rice'a,

- Król w Pastorałce L. Schillera,

- Generał Lacsy w Ubu król, czyli Polacy A. Jarry'ego,

- Gazda w śpiewogrze Na szkle malowane E. Brylla i K. Gaertner,

- Poole i Ojca Jekylla w musicalu Jekyll & Hyde F. Wildhorna i L. Bricusse'a.

W sumie, w teatrach całej Polski zagrał 110 ról. Do dziś występuje w Skrzypku na dachu w Teatrze Rozrywki - do kwietnia 2014 r. w postać Rabina wcielił się ponad 350 razy!

W imponującym dorobku artystycznym aktora jest również kilkanaście ról filmowych w takich obrazach, jak:

- Pigułki dla Aurelii S. Lenartowicza,

- Ptaki ptakom P. Komorowskiego,

- Anna i wampir J. Kidawy i in.

Edward Skarga zagrał także w serialach: Ród Gąsieniców, Odlot, Białe tango, Na kłopoty Bednarski, Rodzina Kanderów, Archiwista, Święta wojna. Grał również w spektaklach Teatru Telewizji.

Aktor został odznaczony Złotą Odznaką za zasługi dla województwa katowickiego (1972), Złotym Krzyżem Zasługi (1978), Krzyżem Partyzanckim (1982). Otrzymał też miano Zasłużonego Działacza Kultury (1991).