Artykuły

"Universa - Opera Otwarta" - to tytuł nowego dzieła laureata Oskara za muzykę filmową Jana A.P. Kaczmarka. We wtorek kompozytor wyjawił, że bohaterami opery, której prapremiera odbędzie się 10 maja w Krakowie, będą m.in. królowa Jadwiga, Kopernik i Einstein.

Operowe dzieło Kaczmarka powstało specjalnie na zamówienie Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prawykonanie utworu 10 maja na krakowskim Rynku Głównym będzie kulminacją artystyczną tegorocznych obchodów 650-lecia najstarszej polskiej uczelni.

Jak opowiadał znany kompozytor, podczas konferencji prasowej w Collegium Novum UJ, "Universa" ma pokazać, że "myśl ludzka nie ma granic". Dlatego, jak dodał Kaczmarek, na krakowskiej estradzie zobaczymy obok siebie w roli bohaterów operowych królową Jadwigę Andegaweńską, Kopernika i Einsteina, którzy będą ze sobą rozmawiać.

- Jest to forma operowa, która jest jednocześnie moralitetem, ponieważ bohaterowie będą śpiewać o bardzo ważnych, podniosłych kwestiach - tłumaczył Kaczmarek.

Według niego, Jadwiga reprezentuje w utworze prostą, czystą ideę, gdyż przyjechała z obcego kraju do Polski, by tchnąć nowego ducha w uniwersytet. Jak zapowiedział Kaczmarek, na scenie operowej dojdzie także do spotkania Kopernika i Einsteina. - Na koniec przedstawienia obaj oni dokonają wielkiego odkrycia, co jest naprawdę ważne i co jest centrum Wszechświata. Jakie to będzie odkrycie, nie mogę ujawnić, przekonają się o tym widzowie na prapremierze - zaznaczył kompozytor.

Współautorem libretta wraz z Kaczmarkiem jest badacz literatury i tłumacz, Michał Rusinek, były sekretarz Wisławy Szymborskiej. Wykonawcami będą orkiestra Sinfonietta Cracovia pod dyrekcją Moniki Wolińskiej, chór Polskiego Radia i chór UJ.

Do udziału w prapremierze zaproszono wybitnych solistów: Iwonę Sobotkę (Jadwiga Andegaweńska), Małgorzatę Walewską (Kopernik) i Szymona Komasę (Einstein). - Bardzo trudną rolę, bo aż siedmiu sztuk wyzwolonych, będzie grała Julia Pietrucha, polska aktorka, która także śpiewa - sprecyzował Kaczmarek.

Kaczmarek przyznał, że jest jeszcze w trakcie pracy nad zamykaniem swojego utworu, dodawaniem do niego "ostatnich drobiazgów". - To są ostatnie dni takich pięknych dreszczy, które towarzyszą twórcy, kiedy kończy dzieło - powiedział Kaczmarek. Dodał, że próby do spektaklu będą się odbywać

w kilku miejscach, m.in. w podkrakowskim studiu nagrań Alvernia i w Auditorium Maximum UJ. Muzyk podkreślił, że jest dla niego "wielkim zaszczytem" skomponowanie dzieła, w którym "składa hołd krakowskiej uczelni". - Zawsze kiedy jestem w Krakowie, to dla mnie wielkie święto, bo dzieje się to rzadko, a okazja jest dla mnie naprawdę wyjątkowa - powiedział Kaczmarek.

Jak zaznaczył Kaczmarek, jego trwający około godzinę utwór jest raczej "koncertem operowym" niż "pełną operą", gdyż "rynek krakowski nie pozwala na wystawienie opery w zamkniętym kształcie". Według twórcy, utwór "pozostawia wiele miejsca wyobraźni słuchaczy". W scenografii zostaną wykorzystane projekcje wideo i techniki komputerowe.

Rektor UJ, prof. Wojciech Nowak, podkreślił, że zrealizowanie ambitnego projektu było możliwe dzięki wielu prywatnym sponsorom jubileuszu UJ i wsparciu ministerstwa kultury. Producentem wykonawczym dzieła jest Krakowskie Biuro Festiwalowe.

Urodzony w Koninie Kaczmarek jest kompozytorem, muzykiem, autorem muzyki do kilkudziesięciu filmów długometrażowych i dokumentalnych. W 2005 roku został laureatem Oskara za muzykę do filmu Marca Fostera "Marzyciel". W 1989 roku osiadł na stałe Stanach Zjednoczonych w Los Angeles. Stale współpracował z Agnieszką Holland. Jest też autorem muzyki do filmu "Quo vadis" Jerzego Kawalerowicza.

Kaczmarek często realizuje projekty w Polsce. W swoim dorobku muzycznym ma kompozycje symfoniczne oraz do spektakli teatralnych, m.in. do inscenizacji "Dziadów" i "Nie-Boskiej komedii". W 2005 roku, dla uczczenia 25. rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych i powstania Solidarności

skomponował "Kantatę dla wolności", pięcioczęściowe dzieło przeznaczone na ponad dwustu wykonawców.