Emigranci leżeli na samej górze. Polsko-białoruska symbioza
Ciasnota, zagracona klitka-szałas, dziurawy dach. I dwóch emigrantów nad puszką, która okazuje się karmą dla psów. Teatr Dramatyczny sięgnął po słynną sztukę Mrożka. I znalazł sposób, by tekst napisany w innych realiach politycznych zabrzmiał jednak aktualnie - pisze Monika Żmijewska w Gazecie Wyborczej - Białystok.
"Emigrantów" Mrożka obejrzeć można w ramach Sceny Inicjatyw Artystycznych, która powstała po to - jak mówi szefowa teatru, Agnieszka Korytkowska-Mazur - by aktorzy mogli spełniać swoje marzenia i zagrać to, co chcą.
Najnowszy spektakl to pomysł Mateusza Witczuka, aktora, który przed ponad rokiem dołączył do ekipy Węgierki.
- Każdy z aktorów ma swój stos tekstów sztuk i ról, które chciałby zagrać. U mnie na samej górze leżeli "Emigranci". Jako reżyser przyszedł mi do głowy Krzysztof Rekowski, który reżyserował "Glany na glanc", świetnie nam się współpracowało [Witczuk zagrał w spektaklu rolę skinheada].
Niezależnie od pomysłu Witczuka pojawił się pomysł, by "Emigrantów" (ale z innym białoruskim aktorem) zagrał też gościnnie Oleg Garbuz, ceniony aktor Narodowego Teatru im. Janki Kupały w Mińsku na Białorusi. Ostatecznie jednak to właśnie obaj panowie (Witczuk i Garbuz) spotkali się w jednym spektaklu.
Kto jest emigrantem politycznym
- Pomyśleliśmy, że ważne jest, by tekst dramatu niezależnie od tego, kiedy powstał, korespondował z tym, co obecnie. My, Polacy, trochę zapominamy, czym jest emigracja polityczna, gdy opuszcza się kraj, w którym nie ma wolności słowa, a za poglądy jest się prześladowanym. Dziś wyjeżdża się głównie w celach zarobkowych, staliśmy się społeczeństwem konsumpcyjnym. By wątek emigracji politycznej był jednak w tekście aktualny, uznaliśmy, że dobrze byłoby zasugerować, iż ten, kto w tekście jest emigrantem politycznym - był uciekinierem zza wschodniej granicy - mówi reżyser Krzysztof Rekowski. - Postanowiliśmy nie ukrywać, że mamy aktora niebędącego Polakiem, a wręcz to uwypuklić. Usunęliśmy teksty, które dotyczą komunizmu jako takiego. Postawa konsumpcyjna zastąpiła postawę walki ideologicznej. Ale też za wschodnią granicą nadal są powody do emigracji politycznej. Mam nadzieję, że to, co widz usłyszy, zabrzmi aktualnie. Próbujemy tekst odczytać na nowo, wpisać go we współczesny kontekst.
Pełna symbioza
Oleg Garbuz mówi świetnie po polsku (nauczył się go szybko) ze wschodnim akcentem. Na scenie padają też zdania w języku białoruskim.
- Mój bohater to inteligentny, normalny człowiek żyjący w ciężkich warunkach. W spektaklu skupiamy się na człowieku właśnie, na tym, co ludzkie, i tego też szukamy u Mrożka - mówi Garbuz. - W moim teatrze trochę mi tego brakuje, to teatr muzyki i tańca, wychodzący z założenia, że komedia jest chlebem teatru. A dla mnie to już za ciężkie, potrzebuję czegoś dla duszy. I w Mrożku to jest.
Agnieszka Korytkowska-Mazur, dyrektor teatru: - Mateusz i Oleg funkcjonują już na zasadzie symbiozy, na kilka miesięcy przed spektaklem starali się przebywać ze sobą jak najdłużej i poznać się jak najlepiej. Mieszkali w szałasach, odwiedzali wioski. I tak dochodzili do roli.
Nieco "szałasowa" wydaje się też scenografia spektaklu. Grany jest na małej scenie, a przestrzeń wydaje się jeszcze bardziej ograniczona, przypomina szałas, w który niemal wchodzą krzesła widzów.
Krzysztof Rekowski: - Chodziło o to, by uzyskać efekt ciasnoty, warunków, w których trudno ze sobą wytrzymać. Ale też by uzyskać efekt, że ta przestrzeń to pewien wyrywek świata do produkowania iluzji dla widzów.
Kiedy na spektakl
Premierowe spektakle odbędą się w piątek i sobotę (30-31.05) oraz w niedzielę (1.06 - premiera studencka w ramach akcji "Teatr nie gryzie") w Teatrze Dramatycznym o godz. 19.
Kolejne spektakle: 6 czerwca o godz. 18, 7 czerwca o godz. 17, 8 czerwca o godz. 17
Czas trwania: 90 minut, opieka reżyserska: Krzysztof Rekowski, opracowanie muzyczne i wykonanie muzyki na żywo: Piotr Ignatowski, inspicjent: Jerzy Taborski
Na zdjęciu: Mateusz Witczuk, Agnieszka Korytkowska-Mazur, Oleg Garbuz i Krzysztof Rekowski
