Wrocław. Performens "Teatr meta-codzienny"
Wrocławski Teatr Współczesny zaprasza 7 czerwca na performens "Teatr meta-codzienny", przygotowany przez Tomasza Cymermana, inspirowany manifestem Helmuta Kajzara pod tym samym tytułem.
Teatr meta-codzienny, to cykl performensów przypominających ideę teatru meta-codziennego, którą bez mała czterdzieści lat temu powołał do życia Helmut Kajzar. Jego akcje, przeprowadzane zazwyczaj z Krzysztofem Zarębskim, były pionierskie. Odbywały się najczęściej poza budynkiem teatru, miały zwrócić uwagę odbiorcy na fakt, że większość ludzkich działań w obrębie rzeczywistości społecznej jest wypadkową dialogu różnego rodzaju konwencji. Życie to nic innego jak wypracowywana przez wieki umowność.
Cykl akcji, jakie odbędą się 7 czerwca 2014 roku, jest próbą przypomnienia estetyki teatru meta-codziennego. Gdzie jest granica teatru? Jak dalece można dekonstruować rzeczywistość wokół nas? Gdzie znajduje się w tym wszystkim jednostka? Czy rzeczywistość może nie być opresyjna? Gdzie przejawiają się mechanizmy, które utrudniają człowiekowi przeżywanie własnej wolności?
Działania odbywać się będą w przestrzeni Wrocławia między godzinami 13:00 a 15:00. Każdy może stać się zarówno ich uczestnikiem, jak i współtwórcą/aktorem. Zobaczmy rzeczywistość na nowo!
***
MANIFEST TEATRU META-CODZIENNEGO
Teatr meta-codzienności odwołuje i unieważnia wszystkie trzy reguły
dramatu klasycznego, jedność czasu, miejsca i akcji. Wszystkie jedno-
cześnie. W teatrze meta-codzienności "teatr" odzyskuje swój rytualny
sens, odzyskuje godność
i urodę
i ostateczność
i zwykłość
i prostot - Gotowania mleka -
Zamykania i Otwierania drzwi -
Ubierania i Rozbierania -
Patrzenia przez okno.
Od tej pory "teatr" staje się miejscem pośrednim -
takim jak schody jak korytarz, jak
Ziemia. Jest zwykły,
nawet w nieprawdopodobieństwie.
Odzyskuje czas teraźniejszy,
przeszły i przyszły.
Odwołując reguły i uwalniając wyobraźnię od ich przemocy
zmienia je w instrumenty
wyobraźni. Teatr meta-codzienności
jest teatrem powszechnym i jednostkowym.
Poprzez to co jedyne
umożliwia kontakt
suwerennych jednostek.
Helmut Kajzar, 1977
Akcje performatywne Helmuta Kajzara z 1981 roku, do których - między innymi - nawiązuje Tomasz Cymerman, zatytułowane "Teatr meta-codzienny. Samoobrona. Magiczny Manifest" zrealizowane zostały we wrocławskim Biurze Wystaw Artystycznych "Awangarda". Zakończył je jednorazowy pokaz we Wrocławskim Teatrze Współczesnym [5-8 maja 1981]. Wrocławska prezentacja była ostatnia, wcześniejsze miały miejsce w Warszawie, Scheersbergu, Berlinie Zachodnim. Akcje były zróżnicowane, choć powracały podobne elementy.
Marcin Kościelniak pisze w monografii Kajzara: "Zmianę sposobu patrzenia na codzienność - wymiar meta codzienności, czy też wyobcowanie codzienności - gwarantowała inscenizacyjna rama, czyli niecodzienne czasowe bądź przestrzenne usytuowanie zwykłych czynności. W akcjach ulicznych Kajzar na różne sposoby i w rożnych przestrzeniach ustanawiał tymczasową granicę, która oddzielała scenę od widowni.
[...] W epizodach wrocławskiej akcji rolę linii grała przeszklona witryna galerii BWA z namalowanym napisem Samoobrona. Manifest magiczny. Teatr meta-codzienny, która służyła jako teatralna rama dla dwóch równolegle rozgrywanych spektakli - meta-codziennego, w galerii, i codziennego, na ulicy - których uczestnicy mogli się wzajemnie oglądać. Kajzar wygrywał to napięcie, wyprowadzając niektóre działania artystyczne na zewnątrz galerii bądź wprowadzając w sztuczną przestrzeń galerii fragmenty natury: błoto, liście".
Marcin Kościelniak przytacza fragmenty rozmowy Kajzara z Henrykiem Stażewskim [nagranie zachowało się w archiwum żony Jolanty Lothe], w której wspominał wrocławską akcję: "Wychodziliśmy na miasto. Mówiliśmy na przykład nagrane na magnetofon wiersze, stawaliśmy w kolejkach z magnetofonami, tak co piąta osoba. I puszczaliśmy z magnetofonów nagrany wiersz, taki mój fragment Samoobrony. I ludzie stali i mówią: co to było, znamy jeden wiersz w całej kolejce [mieliśmy pięć magnetofonów]. Potem były dwie rozmowy, dwie kolejki ze sobą rozmawiały wierszem. Ludzie stali w kolejce jednej i tu odpowiadali: Posłuchajcie pieśni niewolnika i tu znowu a teraz, teraz.... Takie dialogi w kolejkach żeśmy robili".
***
7 czerwca 2014, godz. 13:00 - 15:00
Teatr meta-codzienny - performens inspirowany manifestem Helmuta Kajzara pod tym samym tytułem
działania w przestrzeni miejskiej Wrocławia
przygotowanie: Tomasz Cymerman
