Artykuły

Otóż, gdy było z nami już bardzo źle, związaliśmy się w organizację. Nie było wprawdzi lepiej, ale przynajmniej wiedzieliśmy, dlaczego nie jest lepiej. (Ze wspomnień weterana)

I. ZASADY OGÓLNE

1. Krytykiem teatralnym jest każdy obywatel PRL zajmujący się odpowied­nio do swych zdolności krytyką tea­tralną.

2. Krytyk teatralny może mieć po­wołanie, bądź może być powołany.

3. Wykonywanie obowiązków kryty­ka teatralnego jest zaszczytnym obo­wiązkiem i wymaga bezwarunkowe­go poświęcenia wszystkich sił i środ­ków, a nawet imienia i godności.

4. Krytyk teatralny reprezentuje godność szermierza narodowego i dla­tego w każdej sytuacji powinien być wzorem rycerskości, koleżeństwa i dobrego zachowania się. Znajdującym się w potrzebie, szczególnie kobietom, dzieciom, starcom i inwalidom udziela zawsze pomocy i nie obraża nikogo. Swym zachowaniem wzbudza u lud­ności zaufanie do przełożonych i do słowa pisanego. W czasie pobytu za granicą krytyk teatralny czuje się re­prezentantem przodującej krytyki tea­tralnej, zachowuje się godnie, uczy się słówek i wystrzega pokus.

5. Koleżeństwo oparte na szacunku, przywiązaniu i trosce o towarzyszy pióra stanowi jedną z zasadniczych cnót krytyka teatralnego. Koleżeństwo obowiązuje do przyjaznej - a gdy trzeba i do ofiarnej - pomocy każde­mu koledze. Krytyk, bez względu na niebezpieczeństwo, zawsze szczerze i odważnie zwraca uwagę koledze, gdy ten postępuje nieodpowiednio. Krytyk teatralny źle pojmuje cnotę koleżeń­stwa, jeśli pomaga w popełnianiu wy­kroczeń lub przemilcza je. Koleżeń­stwo nie może jednak osłabiać szacun­ku należnego przełożonemu i wyższym, ani doprowadzać do przenoszenia spraw służbowych na grunt stosunków osobistych.

6. Każdy krytyk teatralny ma swój zakres działania, w ramach którego wypełnia swe obowiązki wykazując inicjatywę i biorąc na siebie całkowi­tą odpowiedzialność. Szczegółowe obo­wiązki funkcyjne i podległość kryty­ków teatralnych określają ustawy, re­gulaminy, instrukcje i nakazy (wew­nętrzne), które każdy krytyk teatralny obowiązany jest dokładnie znać w za­kresie pełnionej przez siebie funkcji. W wypadku gdy nie wskazują one wyraź­nie postępowania, krytyk teatralny po­winien działać samodzielnie, kierując się ogólnie ustalonymi zasadami. Brak nakazu (wewnętrznego) nie usprawied­liwia nigdy bezczynności.

7. Krytyk teatralny może publiko­wać i rozpowszechniać rezultaty swo­jej twórczości i działalności naukowej, literackiej, artystycznej lub publicy­stycznej zarówno w wydawnictwach teatralnych, literackich, jak w Dialo­gu.

8. We wszystkich wystąpieniach i publikacjach krytyk teatralny powi­nien przestrzegać tajemnicy.

II. STOPNIE

1. W krytyce teatralnej rozróżnia się następujące stopnie:

Sprawozdawcy

sprawozdawca tajny

sprawozdawca skryty

sprawozdawca półjawny

Recenzenci

recenzent gorliwy

recenzent dostojny (z założenia)

recenzent alarmowy

sztabsrecenzent

Krytycy młodsi

krytyk podręczny

krytyk usługowy

krytyk etapowy

Krytycy starsi

kontrcsato

wicecsato

csato

2. Krytyk teatralny zaczyna działal­ność od stopnia sprawozdawcy tajne­go Demokratyczny charakter naszej krytyki teatralnej stwarza mu możli­wości awansu i osiągnięcia najwyż­szych stopni krytyki teatralnej. Zależy to jedynie od jego zdolności, wiado­mości, które nabył lub nabędzie i od tego, jak spełnia swe obowiązki.

2. Zabrania się kategorycznie samo­wolnych zmian stopnia, używania stop­ni tak niższych jak wyższych niż przy­sługujący, jak również zatajania stop­nia.

III. ZASADY ZALEŻNOŚCI

1. Cechą podstawową krytyki tea­tralnej jest stopniowe uszeregowanie poszczególnych krytyków teatralnych od sprawozdawcy tajnego aż do naj­wyższych. Gdy występuje chociażby dwóch krytyków teatralnych, zawsze jest wyższy i niższy.

2. Stopniowe uszeregowanie poszcze­gólnych krytyków teatralnych odróż­nia wyższych i niższych:

a) z racji etatu;

b) z racji wzrostu.

3. Wyższość z racji etatu jest wyż­szością przejściową.

4. Przy bezpośrednim zetknięciu się poza służbą, np. w czasie jazdy w jed­nym przedziale, zasiadaniu do wspól­nego stołu, itp. obowiązuje krytyków teatralnych wzajemne przedstawienie się, przy czym niższy przedstawia się wyższemu wymieniając stopień, imię, nazwisko i tytuły większych publikacji. Jeżeli spotkanie poza służbą jest tylko chwilowe, np. w tramwaju, na komorze celnej, w czasie porannej przejażdżki konnej, przedstawianie nie obowiązuje.

5. Jeżeli przełożony (wyższy) zmie­nia front, podwładny (niższy) dostoso­wuje się do niego, a jeżeli zaczyna się dalej rozwijać - podąża za nim.

IV. STOSUNEK DO TEATRU

1. Krytyk teatralny odnosi się do teatru życzliwie i sprawiedliwie, stosownie do indywidualnych właściwoś­ci każdego z nich, jednak stanowczo i konsekwentnie. Jedynie przez odpo­wiednie postępowanie może pozyskać zaufanie teatru i wpływ na jego prak­tykę.

2. Krytyk teatralny jest obowiązany jak najszybciej poznać teatr, aby od­powiednio do jego możliwości wyzna­czać mu właściwe cele dla dobra ogó­łu, a w razie potrzeby wydać o nim wyczerpującą i prawdziwą opinię.

3. W chwili niepełnienia obowiąz­ków zawodowych krytyk teatralny nie daje odczuć swej władzy teatrowi, lecz postępuje jak dobry, starszy przyja­ciel. Teatr traktuje krytyka teatralnego nie pełniącego w danej chwili swych obowiązków zawodowych z pełnym szacunkiem i zachowaniem form grze­czności.

V. SPRAWOZDANIE

1. W celu zdania sprawy z obejrza­nego przedstawienia krytyk teatralny pisze sprawozdanie.

2. Do pisania sprawozdania należy przystąpić w pełni świadomości sił i władz.

3. Jeżeli z uzasadnionych względów sprawozdanie nie może być podpisane pełnym imieniem i nazwiskiem, zez­wala się na użycie kryptonimu, pod warunkiem wszakże nieczynienia więk­szego zła jak w wypadku ujawnienia osoby autora.

4. Sprawozdanie winno zawierać:

a) wstęp, wraz z rozwinięciem i za­kończeniem;

b) rozwinięcie, wraz ze wstępem i zakończeniem;

c) zakończenie, wraz ze wstępem i rozwinięciem.

5. Pożądane jest przynajmniej wy­mienienie nazwisk: autora, ew. tłuma­cza lub adaptatora, inscenizatora, re­żysera, asystenta reżysera, scenografa, asystenta scenografa, aktorów, aktorek wraz z ich asystentami, kompozytora, asystenta kompozytora, sąsiada (-ki), autora obszerniej przytaczanych cyta­tów.

6. Sprawozdanie może być publiko­wane w tym samym kształcie najwy­żej trzy razy z rzędu, nie licząc radia i telewizji.

VI. HIGIENA OSOBISTA

1. Sprawozdawcy i recenzenci powin­ni studiować życiorysy własne raz na tydzień, krytycy młodsi (podręczni, usługowi i etapowi) oraz krytycy star­si - codziennie. Obowiązuje ich rów­nież opracowywanie ogólnych konspek­tów.

2. Dobór cytatów powinien być prze­prowadzony starannie, z troską o stałą aktualność. Przegląd i aktualizowanie, należy przeprowadzać nie rzadziej niż raz na miesiąc.

3. Pełny komplet przymiotników zmienia się co tydzień, w razie uza­sadnionej potrzeby można po uzyska­niu specjalnego zezwolenia - rzadziej.

4. Dezynfekcję i dezynsekcję prze­prowadza się wyłącznie na specjalne zarządzenie.

5. Umywanie rąk organizuje się w małych grupach, okresowo, wedle zin­dywidualizowanego harmonogramu cy­klicznego.

VII. HIGIENA ZAPOBIEGAWCZA

1. Jeśli w danym zespole znajdą się krytycy teatralni ulegający chorobom zakaźnym, lub gdy określona grupa krytyków teatralnych przybywa z re­jonów, gdzie wiadomo, że panują za­kaźne choroby, cały zespół czy grupa przechodzi kwarantannę. Dotyczy to również złych skłonności i snobizmów, aktywnych.

2. Cały stan osobowy krytyki tea­tralnej podlega w związku z tym obo­wiązkowym szczepieniom zapobiegaw­czym i ochronnym. Liczbę szczepień, w zależności od potrzeb, określają od­rębne przepisy. Poszczególni krytycy, mogą być zwolnieni od szczepień je­dynie na podstawie specjalnych orze­czeń komisyjnych. Adnotacje o szcze­pieniu wpisuje się do książki zabiegów zapobiegawczych.

3. W razie stwierdzenia u krytyków teatralnych choroby zakaźnej, złych skłonności czy snobizmów aktywnych, zarządza się specjalne postępowanie przeciwepidemiczne.

VIII. ALARM

1. Alarmy w krytyce teatralnej dzie­lą się na rzeczywiste i ćwiczebne. Mogą być ogólne dla wszystkich krytyków teatralnych) i częściowe (dla poszcze­gólnych krytyków teatralnych).

2. Alarmy rzeczywiste zarządza się w celu postawienia na nogi krytyki tea­tralnej dla przeprowadzenia kolejnej akcji. Sposoby zarządzania i przepro­wadzania alarmu rzeczywistego regu­lują oddzielne przepisy.

3. Alarm ćwiczebny zarządza się w celu szkolenia i trenowania krytyków teatralnych w wykonywaniu czynności alarmu rzeczywistego i w osiąganiu ogólnej sprawności. Ponadto przepro­wadza się go celem zorganizowania drobnej akcji o charakterze lokalnym.

4. Po otrzymaniu zarządzenia na ogłoszenie alarmu, krytyk teatralny obowiązany jest:

- sprawdzić tożsamość osoby zarzą­dzającej ogłoszenie alarmu;

- samemu ogłosić alarm.

5. Obowiązkiem wszystkich krytyków teatralnych jest znać sposoby postępo­wania w razie alarmu w niezbędnym dla każdego z nich zakresie.

IX. PRZEMARSZE GRUPOWE

1. Krytycy teatralni wysyłani w gru­pach liczących ponad cztery osoby w sprawach służbowych, jak również udający się do określonych punktów celem wzięcia udziału w zebraniach lub wycieczkach, tak krajowych jak zagranicznych, poruszają się w szy­kach zwartych. O wyjściu (wyjeździe) i powrocie grupy melduje się.

2. Krytycy teatralni poruszający się grupowo powinni maszerować prawą, stroną drogi (jezdni).

3. W porze nocnej grupy krytyków: teatralnych powinny mieć zapalone la­tarki sygnalizacyjne na przedzie i z tyłu kolumny celem zapobieżenia nie­szczęśliwym wypadkom.

X. POSTANOWIENIA KOŃCOWE

1. Ilekroć w regulaminie jest mowa o krytyku teatralnym należy przez to rozumieć również kobiety.

2. Wprowadzenie w życie zasad ni­niejszego regulaminu kładzie kres wąt­pliwościom co do istoty krytyki tea­tralnej. Z chwilą wprowadzenia w ży­cie regulaminu zabrania się kategory­cznie wszelkich wypowiedzi, dyskusji, rozmów, wyznań, wtrącania trzech gro­szy, felietonów (prywatnych) i aluzji na temat charakteru, zadań, obowiązków, braków, niedowładu czy kryzysu kryty­ki teatralnej.

3. Nieznajomość zasad regulaminu nie zwalnia od ich przestrzegania.