Cezar i Kleopatra
Historia mówi o wzburzenia, jakie opanowało Rzymian, gdy do miasta zjechała Kleopatra, królowa Egiptu. Mówi o małym Cezarionie, synu Cezara i Kleopatry, którego zamordował po zwycięstwie nad Antoniuszem Oktawian, by usunąć groźnego pretendenta do spadku po Cezarze. Mówi jeszcze o wielkim niebezpieczeństwie, w jakim znalazł się Cezar podczas wojny aleksandryjskiej oraz o wspaniałej podróży do źródeł Nilu.
Legenda ukochała sobie szczególnie nos Kleopatry. Podobno - gdyby miała dłuższy, inaczej ułożyłyby się losy świata. W każdym razie Cezar, goniąc spod Farsalos aż do Egiptu za pokonanym Pompejuszem, prawie przez dwa lata w Egipcie pozostał, wdając się w najbardziej ryzykowną i najmniej potrzebną ze swoich wojskowych awantur i biorąc u boku Kleopatry niejako urlop od spraw państwowych. Wielka miłość młodej, dwudziestoletniej królowej i przeszło pięćdziesięcioletniego dyktatora stała się jedną z przyczyn zamordowania Cezara.
George Bernard Shaw postanowił zadać kłam legendzie. Jego Kleopatra bynajmniej nie kocha Cezara; jest natomiast nieznośnym dzieckiem, w którym Cezar odkrywa zadatki na wielkiego polityka. I to właśnie go fascynuje. Między tą parą toczy się gra wyłącznie intelektualna.
W "Cezarze i Kleopatrze" królowa przeobraża się z rozkapryszonego dziecka w dojrzałą kobietę i utalentowaną władczynię. Rzymski dyktator jest uosobieniem wszystkich talentów władcy i wodza. Sam Shaw uległ wyraźnie urokowi osobowości tego człowieka, kreując w nim jednego z nielicznych swych bohaterów pozytywnych. Odmówił mu jedynie tak opiewanej przez legendę i historię atrakcyjności dla płci pięknej. Tylko nie wiadomo, czy na pewno uważał to za mankament?
Komedia "Cezar i Kleopatra", napisana w roku 1898, weszła wraz z "Uczniem diabła" i "Nawróceniem kapitana Brassbunda" do zbioru "sztuk dla purytanów". Jej prapremiera odbyła się w roku 1901. Sztuka grywana jest chętnie ze względu na dwie popisowe role tytułowe. Przedstawienie w warszawskiej telewizji wyreżyserował Jerzy Gruza; scenografię przygotował Otto Axer. Realizacja telewizyjna Bożeny Olbromskiej. A oto obsada: Gustaw Holoubek (Cezar), Magdalena Zawadzka (Kleopatra), Czesław Jaroszyński (Rufio), Kazimierz Rudzki (Brytanus), Danuta Wodyńska (Ftatatita), Leszek Teleszyński (Apollodor), Mieczysław Voit (Potymiusz), Piotr Pawłowski (Teodot) oraz Tadeusz Surowa, Józef Fryźlewicz, Krzysztof Kalczyński, Lucjan Dytrych, Cezary Julski, Ewa Złotowska, Elżbieta Dmochowska, Ewa Jastrzębowska, Roman Bartosiewicz. Przekład Krystyny Tarnowskiej i Andrzeja Nowickiego.
