Artykuły

Pół wieku temu, w styczniu 1964 roku, Teatr Laboratorium rozpoczął swoją działalność we Wrocławiu. Z tej okazji Instytut Grotowskiego proponuje pokazy zapisów dwóch spektakli wyreżyserowanych przez Jerzego Grotowskiego. 21 stycznia o godz. 19.00 w Sali Kinowej będzie można zobaczyć "Akropolis", a 28 stycznia "Księcia Niezłomnego".

Określenie "laboratorium" zostało oficjalnie dodane do nazwy Teatru 13 Rzędów 1 marca 1962 roku. W roku 1965 przeniesiono zespół Grotowskiego do Wrocławia, gdzie od tej pory działał już jako Teatr Laboratorium. Ze względu na okrągłą, 50. rocznicę tego wydarzenia, w styczniowym programie Kina Teatralnego zaprezentowane zostaną dwa spektakle Teatru Laboratorium. 21 stycznia będzie można zobaczyć zapis "Akropolis", uznawanego za swoistą materializację "teatru ubogiego", zaliczanego do kanonu arcydzieł teatru XX wieku. Przedstawienie, które po raz pierwszy pokazano w październiku 1962, podlegało w ciągu następnych miesięcy i lat licznym zmianom (warianty: I, II, III, IV, V). Jak pisał Ludwik Flaszen: "Za kluczowe uznał Grotowski słowa poety, wedle których ten akcję swojego dramatu umieścił na "plemion cmentarzysku", dając niejako - w zamierzeniu - summę naszej cywilizacji. Współczesnym "plemion cmentarzyskiem" - miejscem, gdzie wyznaczono spotkanie ludom i kulturom, gdzie poddano je ostatecznym próbom - były obozy koncentracyjne".

Film zrealizowano 27 października - 2 listopada 1968 roku w Studiu Twickhenham pod Londynem. Wyreżyserował go James McTaggart, producentem był Lewis Freedman dla Public Broadcaster Laboratory [Nowy Jork]. Pierwsza emisja w Telewizji Nowojorskiej, poprzedzona wprowadzeniem Petera Brooka, odbyła się na kanale 13 dnia 12 stycznia 1969 roku. W zarejestrowanym spektaklu udział wzięli: Zygmunt Molik, Rena Mirecka, Antoni Jahołkowski, Ryszard Cieślak, Zbigniew Cynkutis, Stanisław Scierski oraz Andrzej Paluchiewicz.

28 stycznia udostępniony zostanie zapis "Księcia Niezłomnego" (na zdjęciu), spektaklu Teatru Laboratorium według dramatu Pedra Calderona de la Barca w parafrazie Juliusza Słowackiego. Zamknięta premiera odbyła się 20 kwietnia 1965 we Wrocławiu, premiera otwarta - pięć dni później w tym samym mieście. Tak Ludwik Flaszen mówił o "Księciu Niezłomnym": "Przedstawienie stanowi swoiste studium fenomenu "niezłomności". Nie polega ona tu na manifestowaniu siły, poczucia godności i odwagi. Działaniom otoczenia, które w ujęciu teatru - patrzy na Księcia jak na dziwaczny, obcy stwór, stwór innego nieomal gatunku - przeciwstawia Książę jakby bierność i łagodność, zapatrzenie w wyższy porządek duchowy. Pozornie nie stawia oporu nieprzyjemnym manipulacjom osobników otaczających go; pozornie nie podejmuje polemiki z prawami ich świata. Czyni więcej: nie przyjmuje tych praw do wiadomości. Ich świat, zapobiegliwy i okrutny, w istocie nie ma doń przystępu. Mogąc uczynić z nim wszystko - władając suwerennie jego ciałem i życiem - nie mogą zrobić mu nic. Książę, poddając się jakby z uległością niezdrowym zabiegom otoczenia, pozostaje niezawisły i czysty - aż do ekstazy".

Na pokazy wstęp jest wolny.