Artykuły

Zakopane uczci 100. rocznicę śmierci Stanisława Witkiewicza - architekta, twórcy stylu zakopiańskiego i 130. rocznicę urodzin jego syna Stanisława Ignacego Witkiewicza "Witkacego" - pisarza, dramaturga i malarza szeregiem wydarzeń. Rada Zakopanego ogłosiła rok 2015 - Rokiem Witkiewiczów.

Inauguracja Roku Witkiewiczów odbędzie się 6 lutego w Muzeum Stylu Zakopiańskiego w willi Koliba - filii Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem. Willa Koliba to pierwsza realizacja stylu zakopiańskiego i w jej wnętrzach będzie prezentowana wystawa zatytułowana Litewskim szlakiem Witkiewiczów. Autor wernisażu dr Jan Skłodowski opowie o litewskich losach ojca i syna. Wystawa powstała we współpracy z Instytutem Polskim w Wilnie.

Kolejnym punktem obchodów Roku Witkiewiczów, zaplanowanym przez Muzeum Tatrzańskie na maj, jest wystawa "Anioł i Syn". Jak wyjaśniła dyrektorka Muzeum Anna Wende - Surmiak "tematem przewodnim tej ekspozycji będzie wzajemne, prawie 30-letnie, współistnienie obu artystów, nie tylko w aspekcie codziennego życia rodzinnego, ale i rozwoju duchowego i artystycznego Witkacego".

Obok eksponowanych dzieł malarskich i fotograficznych, ważną część ekspozycji będą stanowiły instalacje multimedialne. Autorem scenariusza wystawy jest znany witkacolog Stefan Okołowicz.

Na połowę roku planowana jest wystawa "Związki Witkiewiczów z Zakopanem", na której zaprezentowane zostaną liczne archiwalne zdjęcia, obrazy, rzeźby, pamiątki rodzinne, ukazujące związki Witkiewiczów z wybitnymi zakopiańskimi rodzinami jak np. Prószyńskich, Becków, Rabowskich, Bohmów, Schielów. Znaczną część eksponatów będą stanowiły dotychczas niepublikowane archiwalia.

Innym ciekawym wydarzeniem będzie przedstawienie słynnych portretów autorstwa Witkacego, pochodzących z największej kolekcji jego dzieł zebranej w Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku. Witkacy w swojej firmie portretowej przy Krupówkach wykonywał portrety zaliczane do pięciu typów: od najbardziej realistycznych poprzez karykatury, aż do tak zwanej czystej formy, a następnie sygnował je literami A, B, C, D, E. Muzeum Tatrzańskie posiada na własność bogatą, liczącą ponad 80 pasteli i rysunków kolekcję, a także słynne fotografie Witkacego, jednak z okazji Roku Witkiewiczów postanowiło "wymienić się" częścią z nich właśnie z Muzeum w Słupsku.

Muzeum Tatrzańskie przy współpracy z Wydawnictwem TPN planuje wydanie albumu "Sztuki piękne pod Tatrami", zawierającego malarstwo, rysunek, grafikę, rzeźbę oraz rękodzieło z okresu od XIX wieku aż po rok 1939. Odbędzie się także konferencja popularno-naukowa o Stanisławie i Stanisławie Ignacym Witkiewiczach z udziałem znawców biografii, malarstwa, architektury, literatury, dramatu, filozofii i krytyki sztuki. Ciekawie zapowiada się także projekt Returning to nature/Powrót do natury, czyli międzynarodowe spotkanie poświęcone powrotowi do natury pod koniec XIX- i w początkach XX wieku, który uwidocznił się w sztuce, literaturze, filozofii, a także stylu życia. Projekt składa się z dwóch części: konferencji - seminarium oraz wizyty studyjnej dla uczestników konferencji.

Na 10 lutego w zakopiańskim kinie Sokół zaplanowano premierę filmu pt. "Pewnego razu" według scenariusza i reżyserii Jana Wierzejskiego. Jak zapowiedziała wiceburmistrz Zakopanego Agnieszka Nowak-Gąsienica, Teatr Witkacego również przygotowuje szereg wydarzeń w związku z Rokiem Witkiewiczów, oraz z okazji 30-lecia swojego istnienia. "Na jesień teatr planuje wydarzenie zatytułowane Zakopane - pępek świata".

W Muzeum Karola Szymanowskiego w willi "Atma" w Zakopanem zostaną zaprezentowane obrazy Stanisława Ignacego Witkiewicza, pochodzące z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie. "Czysta forma Witkacego w Atmie" będzie pokazywana od czerwca do września i będą jej towarzyszyć cykle warsztatów edukacyjnych.

Senat RP na najbliższym posiedzeniu w czwartek i piątek zajmie się uchwałą w sprawie ustanowienia roku 2015 Rokiem Witkiewiczów. Na posiedzenie Senatu wybiera się delegacja władz Zakopanego.

Stanisław Witkiewicz (1851-1915) architekt, malarz, pisarz, teoretyk sztuki. W 1890 r. zamieszkał z rodziną w Zakopanem. Był zafascynowany podhalańskim rzemiosłem i sztuką ludową. Stworzył styl zakopiański, który miał być pierwszym stylem narodowym, obejmującym nie tylko architekturę, ale i rzemiosło i wszystkie dziedziny sztuki. Według projektu Witkiewicza powstały m. in. zakopiańskie wille: Koliba, Pepita, Pod Jedlami, Rialto, Oksza, Zofiówka czy kaplica na Jaszczurówce. W stylu zakopiańskim powstały także budynki na obszarze całej ówczesnej Rzeczpospolitej m.in. kamienica w Warszawie przy ul. Chmielnej.

Stanisław Ignacy Witkiewicz - Witkacy malarz, fotografik, pisarz, dramaturg i filozof autor m.in. "Nienasycenia" i "Szewców", twórca słynnych portretów, urodził się 28 lutego 1885 r. w Warszawie, ale od 5-go roku życia mieszkał w Zakopanem. Ojciec nie posłał go do szkoły i sam zajął się jego edukacją organizując mu domowe korepetycje. Już w wieku ośmiu lat Witkacy pisał pierwsze utwory dramatyczne. Jako malarz zadebiutował w 1901 roku w Zakopanem, gdzie zaprezentował dwa pejzaże. Po zdaniu matury w 1903 roku, rozpoczął studia w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.

Witkacy stał się głównym teoretykiem awangardowej grupy malarzy formistów. Założył w Zakopanem Teatr Niezależny, w którym objął kierownictwo artystyczne. 18 września 1939 r. Witkacy popełnił samobójstwo w Jezioranach - kresowej wiosce. Miejsce jego pochówku pozostaje nieznane. W 1988 roku do Zakopanego sprowadzono jego szczątki - uroczysty pogrzeb odbył się na Pęksowym Brzyzku, a trumnę złożono w grobie matki Witkacego. Później okazało się, że były to szczątki nieznanej kobiety.

--

Na zdjęciu: Willa Koliba, pierwszy budynek w stylu zakopiańskim, zbudowana w latach 1892-1893 wg projektu Stanisława Witkiewicza