Poznań. 100. rocznica urodzin Romana Brandstaettera
Potężny z postury, kanciasty w obyciu. Przez 40 lat gorliwy Żyd, po przyjęciu chrztu gorliwy katolik. Poeta, dramaturg, pisarz. Mieszkaniec poznańskich Winograd, na których ma swoją ulicę. Roman Brandstaetter [na zdjęciu]. Dziś mija 100. rocznica jego urodzin.
Jak Roman Brandstaetter spędziłby dzień swoich urodzin?
O. JAN GÓRA: Zapewne sprosiłby do swojego domu na Winogradach przyjaciół. Zapaliłby fajkę i, po krótkiej pogawędce z poetą w jego gabinecie, przeszlibyśmy do pokoju. A tam czekałaby już na nas pani Brandstaetterowa. Potem poczęstowałby nas czymś dobrym: tortem, ciastem, kawą. I koniakiem. I z pewnością powiedziałby do mnie "Ojcze, pij powoli, bo dobre. I tak katolicy powiedzą, że Żyd rozpija naród polski, gorzej - duchowieństwo, jeszcze gorzej - zakonne".
Brandstaetter narodził się dwukrotnie: najpierw jako Żyd, a po 40 latach jako katolik. Wspominał czasami o tym?
- Wspominał, i nigdy nie pozwalał na to, by mówić o tym jak o nawróceniu. Zawsze tłumaczył, że był wierzącym Żydem, a chrzest, który przyjął, nie jest żadną zdradą tradycji ojców, ale dalszym ciągiem czegoś, co zaczęło się w Starym Testamencie. Niektórzy ludzie, jak nam opowiadał, dziękowali mu, że pokazał im drogę za Chrystusem.
Nie ubolewał i nie skarżył się na polski antysemityzm?
- Brandstaetter był wrogiem przeciwstawiania sobie narodów. Niejednokrotnie mówił: "Byli wspaniali Żydzi i podli Żydzi, byli wspaniali Polacy i podli Polacy, byli wspaniali Niemcy i podli Niemcy..."
Zanosił mu ojciec jakiś drobny prezent?
- Co ja, zakonnik mogłem mu podarować: on wszystko miał najlepsze: najlepszą kawę, najlepszy tytoń, najlepszy koniak. To z czym ja mogłem wyskoczyć? Chyba tylko ze zdechłym goździkiem.
Przechowuje ojciec do dziś jego buty. To dość specyficzna pamiątka po poecie. Bardziej na miejscu byłoby jakieś pióro, maszyna do pisania, rękopisy...
- Pióro też mam. I fotel, i biurko, i fajki.
Dlaczego buty?
- Bo w butach daleko się zajdzie.
