Arkadiusz Klucznik: Teatr bliżej widza?
- Teatry dotowane z publicznych pieniędzy powinny "zadowalać" najszersze grono swoich widzów - mówi Arkadiusz Klucznik, dyrektor Teatru im. Hansa Christiana Andersena w Lublinie. Rozmowy z innymi dyrektorami teatrów na stronie www.250teatr.pl.
Polityka programowa i zarządzanie:
Jak definiuje Pan profil swojego teatru?
- Według nomenklatury zachodnio-europejskiej: teatr dla dzieci i młodzieży. Według nomenklatury przyjętej w Europie wschodniej (post-radzieckiej): teatr lalek.
Jak scharakteryzowałaby Pan program swojego teatru?
- Lubelski Teatr im. H.Ch. Andersena jest teatrem ukierunkowanym na młodą widownię, w którym, z użyciem wszystkich możliwych środków i konwencji teatralnych (teatr lalek, teatr tańca, teatr muzyczny), tworzone są spektakle teatralne. Obok nich prowadzona jest edukacja artystyczna.
Czy struktura organizacyjna teatru wpływa Pana zdaniem na poziom artystyczny prowadzonej instytucji?
- Nie.
Czy i jak zmienia się struktura organizacyjna w Pana teatrze (nowe funkcje: dramaturg, edukator, specjalista od grantów etc.? Z czego to wynika? Czyje role stają się dziś ważniejsze (dramaturg, marketingowiec, PRowiec, osoba odpowiedzialna za pozyskiwanie środków), a czyje odchodzą na plan dalszy (garderobiane, technika)?
- Lubelski "Andersen" był w swojej historii zawsze - w porównaniu z innymi polskimi teatrami - teatrem na tyle małym, że nie stać go było (i nadal nie stać!) na zatrudnianie osób na stanowiskach typu: garderobiana czy dramaturg.
Promocję prowadzą aktorzy, kostiumami zarządza pracownia, a taki stan rzeczy uniemożliwia po prostu rozrastanie - wyjątkowo wybujałej w Polskim teatrze - części "poza-artystycznej".
O ile etatów zmniejszył się lub zwiększył w Pana teatrze zespół aktorski w ciągu ostatnich pięciu lat? Z czego wynika zmniejszenie?
- Ilość etatów aktorskich przez lata pozostaje taka sama: 15.
Czym się Pan kieruje, układając/planując repertuar? Realizacją swojego założonego programu, rozpoznanymi potrzebami publiczności?
- Kieruję się własnymi przemyśleniami, gustami, opiniami i konsultuję z bardzo sprawnie działającą przy Teatrze Radą Artystyczną, złożoną z pracowników.
Czy udaje się Panu realizować program zaakceptowany w chwili obejmowania dyrekcji?
- Tak, a nawet udaje mi się realizować więcej.
Czy organizatora interesuje realizacja przyjętego na początku kadencji programu? Czy egzekwuje jego realizację?
- Organizator teatru - Miasto Lublin - pozostawia mi absolutnie wolną rękę w kreowaniu repertuaru i działalności teatru.
Kim powinien być dyrektor instytucji publicznej? Czy musi być managerem? Dlaczego?
- Powinien być managerem niepozbawionym cech artystycznych, bo zarządza instytucją artystyczną (wg ustawy).
Czy traktuje Pan teatr jako miejsce działań interdyscyplinarnych, swoisty dom kultury, w którym jest miejsce nie tylko na przedstawienia, ale też na warsztaty, koncerty, wystawy, dyskusje, czytania? Czy te działania wynikają z rozpoznanych potrzeb i programu, czy są (przez kogo?) oczekiwane, narzucone? Czy te działania nie przytłaczają podstawowego zadnia teatru, czyli produkowania i prezentowania przedstawień? Czy te działania przekładają się na frekwencję? Jakie inne korzyści przynoszą?
- Teatr lubelski przy bardzo aktywnej promocji nie musi działać w szerokim polu działalności interdyscyplinarnej, choć w konkretnych przypadkach zdarza nam się działać i tak. A działania takie jak: warsztaty, koncerty, wystawy, dyskusje, czytania są naturalnym fragmentem działań teatralnych w ogóle. Wszelka aktywność teatru przekłada się na frekwencję.
Czy teatr współpracuje z innymi instytucjami, organizacjami? Jakie wynikają z tego korzyści? Jakie problemy?
- Teatr Andersena współpracuje z wszelkimi organizacjami, instytucjami, organizacjami pozarządowymi, które chcą współpracować z Teatrem.
Festiwale/konkursy/przeglądy? Dlaczego ich Pan nie organizuje?
- Teatr lubelski rzeczywiście nie organizuje własnego festiwalu. W Lublinie rocznie organizowanych jest 59 festiwali, które w wystarczający sposób zapewniają popyt na tego typu imprezy.
Teatr / miasto /organizator
Jaką rolę spełnia Teatr im. H. Ch. Andersena w Lublinie?
- Teatr im. H. Ch. Andersena jest jedynym teatrem w Lublinie ukierunkowanym na młodą widownię.
Z jakimi problemami musi się Pan zderzać w mieście, w którym działa Pana Teatr (Bezrobocie? Brak ośrodków kultury? A może zbyt duża oferta kulturalna?)
- Teatr im. H. Ch. Andersena działający w Lublinie i na terenie Lubelszczyzny działa tym samym w jednym z najbiedniejszych regionów Polski. Ceny biletów i inne koszty uczestnictwa w kulturze naszych widzów muszą być dostosowane do ich możliwości finansowych. Stąd pozycja "Andersena" w Lublinie różna jest od pozycji podobnych teatrów w takich miastach jak Warszawa, Kraków, Łódź, Wrocław. Z drugiej strony, Lublin - będąc bardzo aktywnym ośrodkiem kulturalnym i akademickim - "zapewnia" sporą grupę inteligencji, której nie trzeba tłumaczyć konieczności uczestnictwa w kulturze. Z kolei aktywność innych instytucji kultury i ich działania w żaden sposób nie są konkurencją dla działalności "Andersena". Przekłada się to bezpośrednio na możliwość szerokiej promocji i miejsce teatru lubelskiego w mediach miejskich i regionalnych.
Czy teatr to Pana zdaniem instytucja lokalna, pracująca dla konkretnego miasta, konkretnej publiczności?
- Tak.
Jak dziś zdobywać publiczność, zachęcić widzów do chodzenia do teatru? Jak ją budować i utrzymać? Jakie są Pana sposoby?
- To temat na doktorat albo na naszą konferencję, na którą składaliśmy grant w programie "250 lat teatru publicznego" i nie otrzymaliśmy dofinansowania. Mimo to, dzięki powszechnej potrzebie wyrażanej przez środowisko (nie tylko przez teatry lalkowe!), dzięki hojności Miasta Lublin i Stowarzyszeniu Dyrektorów Teatrów w dniach 15-17 sierpnia zapraszam na konferencję "Teatr bliżej widza".
Czy organizator formułuje wobec Teatru/ Pana jakieś oczekiwania? Jakie?
- Organizator daje wolną rękę.
Czy organizator wywiązuje się ze swoich zobowiązań wobec teatru?
- Tak.
A czego Pan oczekuje od organizatora swojej instytucji?
- Prowadzenia podobnej polityki jak dotychczas.
Jakiego typu kontroli podlega teatr?
- Wszelkim kontrolom, którym podlega instytucja samorządowa.
Z czego teatr jest "rozliczany" przez organizatora?
- Głównie z wykonania założeń do planów składanych przy okazji planowania budżetu.
Czy to "rozliczenie" uwzględnia także ocenę działalności artystycznej?
- Nie.
Teatr publiczny
Jaką rolę dziś powinien pełnić teatr w życiu społeczno-kulturalnym?
- Znów pytanie na doktorat.
Czy rola teatru publicznego (dotowanego z publicznych pieniędzy) różni się od roli teatrów inaczej zorganizowanych, teatrów prywatnych, prowadzonych przez stowarzyszenia, fundacje?
- Tak. Teatry dotowane z publicznych pieniędzy powinny "zadowalać" najszersze grono swoich widzów.
Jakie są wady funkcjonowania publicznej instytucji artystycznej?
- W przypadku Teatru im. H. Ch. Andersena i miasta Lublin - wad brak.
Jakie są zalety funkcjonowania publicznej instytucji artystycznej?
- Odpowiedź, jak wyżej.
Czy warto zachować w Polsce model teatru zespołowego, repertuarowego?
- Tak.
Czy istnienie teatrów innego typu zagraża temu modelowi? Czy wpływa na jego zmianę? W jakim aspekcie?
- Nie.
Czy obserwuje Pan jakieś tendencje w tym obszarze?
- W obszarze teatru dla dzieci i młodzieży - tendencje są minimalne, a wynikają z prób oszczędności finansowych.