Artykuły

Polacy wystąpią siedmiokrotnie w renomowanym The Joyce Theater, prezentując m.in. choreografię Krzysztofa Pastora, szefa Polskiego Baletu Narodowego.

Zaplanowano siedem przedstawień między 16 a 21 czerwca w The Joyce Theater, niewielkim, choć renomowanym teatrze na Manhattanie w pobliżu Broadwayu, który odgrywa rolę sceny-prezentacji ukazującej nowojorczykom najrozmaitsze zjawiska w dziedzinie tańca. Kilka dni po Polakach w The Joyce Theater wystąpi inspirująca się capoeirą grupa DanceBrazil i londyński The Royal Ballet z klasycyzującą choreografią Fredericka Ashtona, kilka tygodni temu tańczył tam Duński Balet Królewski z Kopenhagi. - To nie jest teatr, który ma swój własny zespół i repertuar, natomiast zaprasza rozmaite zespoły z całego świata. To, że tu jesteśmy, jest dla nas dużym osiągnięciem - mówi Krzysztof Pastor, dyrektor Polskiego Baletu Narodowego.

Wejście do jaskini lwa

"The New York Times" już od tygodnia anonsuje gościnne występy PBN jako jedno z ważniejszych wydarzeń baletowych dostępnych w czerwcu w bogatej ofercie kulturalnej miasta.

Dla polskich tancerzy to ważna próba. Przyjazd jakiejkolwiek trupy baletowej do Nowego Jorku można porównać z wejściem do jaskini lwa ze względu na olbrzymią konkurencję i wysoki poziom windowany przez najlepsze zespoły ze świata i miejscowe, takie jak American Ballet Theatre i New York Theatre Ballet czy zespoły niezależne.

Jak na tym tle zostanie oceniony Polski Balet Narodowy? Amerykańskie media już wcześniej poświęcały mu sporo miejsca i czasu. Telewizja CNN w reportażu o PBN nieco patetycznie podkreślała, że rozwój tego zespołu "ambitnie odzwierciedla odrodzenie Polski po latach wojen i represji". Dwa lata temu "Houston Chronicle" skupił się na estetycznych walorach zespołu, w dość jednak typowy dla Ameryki sposób: "Polska? Naprawdę? Tak. Możliwe, że nabierzecie ochoty, by wybrać się do tego kraju po obejrzeniu tego pięknego zespołu".

Trzy lata temu obszerny artykuł o PBN wydrukował "The New York Times". Recenzentka dziennika Roslyn Sulcas napisała entuzjastyczną korespondencję z Warszawy o tryptyku baletowym "Echa czasu". Była zachwycona umiejętnościami polskich tancerzy i choreografią Krzysztofa Pastora zaprezentowaną w środkowym ogniwie tryptyku zatytułowanym "Moving Rooms". "Polski Balet Narodowy prezentuje tak samo światowy i ambitny program jak inne odgrywające dziś znaczącą rolę zespoły baletowe na świecie" - napisała wtedy Sulcas, podkreślając, że tradycje baletowe w Polsce sięgają końca XVIII wieku.

Z Nowego Jorku do Waszyngtonu

Nowojorska publiczność obejrzy wieczór baletowy, na który złożą się trzy współczesnej choreografie, dwie z nich autorstwa Krzysztofa Pastora, szefa PBN: wspomniane "Moving Rooms" z muzyką Henryka Mikołaja Góreckiego i Alfreda Schnittkego, którą to pracę Pastor stworzył w 1998 roku dla Holenderskiego Baletu Narodowego, a w 2012 roku odtworzył w Operze Narodowej w Warszawie, i "Adagio & Scherzo" do muzyki Franciszka Schuberta (ogniwo cyklu "Obssesions").

Autorem trzeciej choreografii, którą obejrzy nowojorska publiczność, jest Izraelczyk Emanuel Gat, który połączył latynoskie rytmy taneczne z modernistyczną muzyką "Święta wiosny" Igora Strawińskiego (francuski dziennik "Le Figaro" napisał, że to "salsa na szczycie wulkanu"). Program zostanie powtórzony dwukrotnie w Kennedy Center w Waszyngtonie 23 i 24 czerwca.

*

Polski Balet Narodowy wystąpi na Wschodnim Wybrzeżu na zaproszenie The Laurel Fund for the Performing Arts, którego szefowa Elvi Moore zachwyciła się dwa lata temu gościnnymi występami Polaków na festiwalu w Houston. Jej fundacja zebrała większość funduszy na aktualną trasę koncertową Polaków. Pomogły też polskie instytucje, m.in. Instytut Adama Mickiewicza i Polish Cultural Institute w Nowym Jorku.

Klasyką tam nie zabłyśniemy

- Na układ programu miało wpływ to, że The Joyce Theater jest niewielką sceną przeznaczoną raczej do kameralnych produkcji. Z drugiej strony uważam, że małe formy współczesne to jest coś, co może być wizytówką Polskiego Baletu Narodowego, czymś bardzo charakterystycznym dla naszego zespołu, który wcześniej współczesności raczej nie tańczył. Pokazywanie dużych klasycznych produkcji w Nowym Jorku trochę mija się z celem, bo jest tego tutaj bardzo dużo i na bardzo wysokim poziomie - ocenia Krzysztof Pastor.

Warto dodać, że to pierwszy występ Polskiego Baletu Narodowego w Nowym Jorku pod tą nazwą. - Polscy tancerze występowali już w tym mieście w roku 1987 i 1990 jako balet Teatru Wielkiego w Warszawie podczas trasy koncertowej Nowy Jork - Kanada i Nowy Jork - Miami. Ówczesne występy nie objęły jednak tak prestiżowej lokalizacji, jaką są sceny na Manhattanie - przypomina Paweł Chynowski, kierownik ds. programowo-organizacyjnych PBN.

*

Polski Balet Narodowy powstał jako odrębna jednostka w strukturze Teatru Wielkiego - Opery Narodowej w Warszawie 29 kwietnia 2009 roku z inicjatywy Krzysztofa Pastora, polskiego tancerza i choreografa, który od lat 80. XX wieku działał za granicą, m.in. w Washington Ballet i Holenderskim Baletem Narodowym, a do kraju wrócił na zaproszenie Waldemara Dąbrowskiego, dyrektora TW - ON, który powierzył mu kierowanie baletem w tym teatrze.

*

Pastor zmienił profil zespołu - nie rezygnując z repertuaru typowego dla baletu klasycznego (ubiegłoroczna premiera "Don Kichota" Minkusa), wprowadził współczesne techniki tańca i klasykę tańca współczesnego. Członkowie Polskiego Baletu Narodowego tańczą choreografie Kurta Joossa, Fredericka Ashtona, George'a Balanchine'a, Maurice'a Bejarta, Johna Cranko, Williama Forsythe'a, Jirziego Kyliana, Johna Neumeiera, Emanuela Gata.

W ubiegłych latach zespół występował w Sankt Petersburgu, Szanghaju, Sewilli, Houston i Barcelonie.