Artykuły

Jedna z gwiazd niemieckiego teatru Thomas Ostermeier, reżyser i dyrektor berlińskiego Schaubühne, zaprosił legnickiego aktora, dramaturga i reżysera Pawła Palcata na wakacyjne warsztaty aktorskie podczas tegorocznego biennale teatralnego w Wenecji.

- Thomas Ostermeier, laureat Złotego Lwa weneckiego biennale (2011) za całokształt dorobku to absolutny teatralny top. Tym większe było moje zaskoczenie z zaproszenia. Tegoroczne warsztaty podejmą temat relacji aktora z widzem. Aktorzy Ostermeiera mają dość specyficzną obecność na scenie. Są tu i teraz, improwizują reagując na publiczność nie wychodząc przy tym z roli. Przy okazji będę miał szansę, by obejrzeć jego najnowszą premierę - opowiada Paweł Palcat (na zdjęciu w legnickim spektaklu "Iliada. Wojna").

Dla legnickiego aktora to kolejne zaproszenie na weneckie biennale. Dwa lata temu uczestniczył w warsztatach dramaturgicznych prowadzonych przez włoskiego dramaturga, reżysera i aktora Fausto Paradivino. Jego metoda pisania jest silnie związana z aktorstwem. Idealne połączenie. Wszyscy pytali mnie, dlaczego zdecydowałem się na warsztaty właśnie u niego. Cóż, Fausto też zaczynał jako aktor. Reżyseria i pisanie przyszły z czasem. Z jego uwagami dotyczącymi roli dramaturga w procesie powstawania spektaklu identyfikuję się, gdy zaczynam pracę nad nowym projektem - tak w roku 2013 Paweł Palcat opisał swoje wrażenia po powrocie z weneckich warsztatów dodając w zakończeniu tej korespondencji: W drodze powrotnej, w Berlinie, udało mi się obejrzeć "Hamleta" w Schaubühne. W reżyserii Ostermeiera, oczywiście. Pół nocy nie spałem po tym spektaklu. Napisałem jedno zdanie: "Herr Ostermeier, du hast mich getoetet!". Szukając śmierci w Wenecji, znalazłem ją w Berlinie.

- Dwa lata temu Ostermeier pokazywał w Wenecji "Wroga ludu" Ibsena i to było niezwykłe. Tak poruszył całą miejscową publikę, że wręcz sprowokował ją do kłótni już w trakcie spektaklu. W okresie ubiegłorocznej Wielkanocy oglądałem także jego "Ryszarda III", wówczas najnowszą premierę w Schaubühne - wspomina legnicki aktor.

Thomas Ostermeier jest jednym z najbardziej renomowanych reżyserów i kierowników teatralnych średniego pokolenia, a jego kariera sceniczna była wręcz oszałamiająca. W ciągu niewielu lat twórca ten dokonał gigantycznego skoku: od szkoły teatralnej, poprzez kierownictwo małej kultowej sceny w Berlinie, aż do artystycznej odpowiedzialności za jedną z najważniejszych scen teatru niemieckojęzycznego. Jego inscenizacje charakteryzuje narracyjny sposób opowiadania i posługiwanie się mową ciała. W aspekcie pracy z tekstem i aktorem, reżyser ten jest ze wszech miar tradycjonalistą. Aktor zajmuje kluczową pozycję i często wymaga się od niego wielkiego wysiłku fizycznego. Emocje mają uwidaczniać się w konkretnej akcji, a nie w "psychologizującej" manierze.

Dla większości najnowszych przedsięwzięć Ostermeiera typowa jest unikalna mieszanka stylistyczna: dość konwencjonalny psychorealizm późnoburżuazyjnych diagnoz społecznych zderza się z medialną rzeczywistością dnia dzisiejszego. Optyczne i akustyczne cytaty z kina, seriali telewizyjnych, komedii i muzyki pop zostają spektakularnie i groteskowo skoncentrowane, a reżyser świadomie wbudowuje w akcję suspens rodem z thrillerów wraz z efektami surrealistycznymi. Ten charakterystyczny "styl Ostermeiera" podzielił krytyków teatralnych: gorąca aprobata jednych równoważy, stawiane przez drugich, zarzuty dotyczące nadużywania klisz kulturowych - pisał o tej gwieździe niemieckiej sceny krytyk i juror teatralny, dziennikarz (m.in. Die Zeit) Gerhard Jörder.

Paweł Palcat (1982). Aktor, dramaturg i reżyser. W legnickim Teatrze Modrzejewskiej od 2005 roku; wcześniej aktor offowego Teatru Zakład Krawiecki we Wrocławiu. W Legnicy grał w spektaklach reżyserowanych przez L. Raczaka, P. Wojcieszka, J. Głomba, P. Kamzę, P. Cieplaka i in. Jeden ze współtwórców legnickiej inscenizacji sztuki Marka O'Rowe'a "Howie i Rookie Lee". W roku 2010 uznany przez publiczność za najsympatyczniejszego aktora legnickiego zespołu, laureat "Bomby sezonu" za rolę Henryka w spektaklu "Człowiek na moście" (2014). Za monodram "Roxxy 2 Hot" otrzymał nagrodę na 39. Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Jednego Aktora we Wrocławiu (2010). W 2011 wyreżyserował własny tekst "Zrozumieć H." na OFF-ie wrocławskiego Przeglądu Piosenki Aktorskiej (premiera na scenie Teatru Modrzejewskiej w grudniu 2011 r., za który otrzymał II nagrodę reżyserską na 3. Koszalińskich Konfrontacjach Młodych "m-teatr" 2012). Współtworzył adaptację "Niekończącej się opowieści", wyreżyserował "Innego chłopca" (2012). W Bałtyckim Teatrze Dramatycznym w Koszalinie wyreżyserował (2013) własną adaptację "Wojna nie ma w sobie nic z kobiety" Swietłany Aleksiejewicz, za którą otrzymał Srebrną Ostrogę - nagrodę "dla najbardziej obiecującego twórcy zachodniopomorskich scen". Jest także laureatem nagrody Jury Młodych za rolę w "Orkiestrze" (reż. J. Głomb) i za autorską reżyserię "Zrozumieć H" na XII Ogólnopolskim Festiwalu Dramaturgii Współczesnej "Rzeczywistość przedstawiona" w Zabrzu (2012).