Honor i komercja
Maski - nagrody recenzentów prasy łódzkiej za teatralne dokonania sezonu - przyznane zostały i wręczone po raz trzeci. Ale po raz pierwszy wręczaliśmy je w Teatrze Wielkim (przed drugą premierą "Holendra tułacza"). I było to miejsce ze wszech miar wskazane, chociażby z uwagi na osiągnięcia ostatniego sezonu pod dyrekcją Antoniego Wicherka.
Do wręczania Masek zostałem zaproszony przez Cudowne Dziecko Recenzji Łódzkiej - Dariusza Pawłowskiego z "Dziennika Łódzkiego", zwanego dalej organizatorem. Poświęciłem się bardzo, ale czego się nie robi, żeby wycałować dłoń np. niekwestionowanej gwiazdy sezonu teatrów dramatycznych Łodzi - Barbary Marszałek.
Organizator nie zjawił się zgodnie z umową pól godziny przed uroczystością, lecz dosłownie dwie minuty przed... Jako człowiek przyzwyczajony do pruskiego porządku, przeżyłem tam (nie tylko ja zresztą) prawie pól godziny grozy, bo organizator miał przywieźć wszystkie akcesoria - kwiaty, maski, dyplomy... A na widowni laureaci czekają i czeka publiczność...
No i w ostatniej chwili wpadło na scenę trzech chłopów obładowanych jak wielbłądy. Dyplomy, maski, mikrofon - trzeba było wszystko dzierżyć w dłoniach jednocześnie i jeszcze coś tam odczytywać, i jeszcze biegać do kulisy po kwiaty... A scenariusz organizator miał taki, żeby odczytać, co tam na certyfikatach i znikać - nawet się nie przedstawiać ani nie podawać składu jury, bo niby "Holender tułacz" długi jest Oponowałem bezskutecznie. Po pierwsze znam dłuższe dzieła Wagnera. Po drugie: myślę, że werdykt naszego jury był nadzwyczaj miły dla wielbicieli opery i fanów Teatru Wielkiego, i pewnie te pięć minut dłużej wytrwaliby. Wielki zgarnął prawie wszystko - najlepszy spektakl ("Ubu Rex"), najlepsza reżyseria (Waldemar Zawodziński - "Faust"), najlepsza scenografia (Ryszard Kaja -"Makbet", Franciszek Starowieyski - "Ubu Rex"). A i nadzwyczajna "Złota Maska" Janiny Niesobskiej też w dużej mierze dotyczy jej działań w Teatrze Wielkim ("Faust", "Ubu Rex"). Spoza Wielkiego - mówię o złocie - dostali Maski tylko Barbara Marszałek (Teatr im. Stefana Jaracza) i Zbigniew Szczapiński (Teatr Powszechny) - aktorzy dramatyczni.
Wróćmy jednak do ceremonii. Trzecim człowiekiem od wręczania był Jacek Binkowski. wiceszef "Wiadomości Dnia", dzięki którym impreza w ogóle mogła się odbyć, bo wyasygnowały określoną sumę na pokrycie kosztów... Nie myliłem się, że my jako te urzędni-cze maszynki do wręczania nagród, to pomysł, w najlepszym razie, taki sobie. Można było równie dobrze (a może jeszcze lepiej) doręczyć Maski przez umyślnego, zwanego popularnie listonoszem.
Nieruchawą formułę urzędniczą rozbiły trochę spicze laureatów. Zbigniew Szczapiński dziwił się, że dostał "Złotą Maskę" za "Okno na parlament", które dawno nie było grane i domniemywał, że to zielony spektakl "Ratuj się kto może" sprzed tygodnia dał mu nagrodę. Z wdziękiem "Czarną Maskę" odbierał i mowę wygłaszał dyrektor Teatru Muzycznego - Wiesław Ostojski, który faktycznie jest Bogu ducha winny, bo nie on wymyślił "Ziemię obiecaną" w Muzycznym, lecz tylko przejął schedę po poprzednim kierownictwie. Radosną mowę zamaskowaną wyrzucił z siebie dyrektor Teatru Nowego Jacek Chmielnik - laureat Czarnej Maski za kontynuację destrukcji w rządzonym przez siebie teatrze.
Już w zeszłym roku nagrody nasze miały tylko tzw. charakter honorowy. Myślę, że o wiele bardziej podobałyby się Maski, gdyby ta honorowość była, że tak powiem, podbudowana zdrową komercją, czyli określonymi apanażami. Kto otrzymał Czarną Maskę, powinien za to zapłacić. W ten sposób powstałby fundusz Złotych Masek i... samofinansowanie. Pomysł i idea Masek, które pokazują i podkreślają, kto w sezonie okrył się chwałą, a kto sromem, jest poza dyskusją. Ale cały czas trzeba czuwać nad formułą i szczegółami, bo tu łatwo o fiksację, która zwykle tworzy nudę i taki sobie ceremoniał.
A Maski aż się proszą o teatralizację. Kazimierz Kowalski twierdzi, że w przyszłym roku zafunduje nam show maskowy. Deklarację zapamiętujemy i choć nie jesteśmy z zawodu showmenami, to przy innym scenariuszu... kto wie...
