Artykuły

Po raz dwudziesty piąty redakcja "Teatru" zaprosiła krytyków do wzięcia udziału w ankiecie podsumowującej ubiegły sezon teatralny.

Najlepsze przedstawienie: MICHAŁ CENTKOWSKI "Dybuk" Mai Kleczewskiej w T. Żydowskim w Warszawie. JACEK CIEŚLAK "Wycinka/Holzfällen" Krystiana Lupy, T. Polski we Wrocławiu. Niespotykane połączenie wielkiej sztuki i komunikatywności w opowiadaniu o współczesnej polityce i artystach. Galeria kreacji. Spektakl doceniony w Chinach i we Francji. ŁUKASZ DREWNIAK "Wycinka/Holzfällen", reż. Krystian Lupa, T. Polski we Wrocławiu; "nie-boska komedia. WSZYSTKO POWIEM BOGU!", reż. Monika Strzępka, Narodowy Stary Teatr w Krakowie; "Faust", reż. Michał Borczuch, T. Polski w Bydgoszczy, "Koncert życzeń", reż. Yana Ross, T. Łaźnia Nowa.

JACEK KOPCIŃSKI "Wycinka" Thomasa Bernharda w reż. Krystiana Lupy w T. Polskim we Wrocławiu; "Męczennicy" wg Mariusa von Mayenburga w reż. Grzegorza Jarzyny w TR Warszawa; opera Pawła Mykietyna "Czarodziejska góra" wg Tomasza Manna w reż. Andrzeja Chyry.

MARCIN KOŚCIELNIAK "Faust", reż. Michał Borczuch (T. Polski w Bydgoszczy); "Sprawa Gorgonowej", reż. Wiktor Rubin, tekst Jolanta Janiczak (Stary Teatr w Krakowie).

JOLANTA KOWALSKA Thomas Bernhard, "Wycinka", reż. Krystian Lupa, T. Polski we Wrocławiu.

ANETA KYZIOŁ "nie-boska komedia. WSZYSTKO POWIEM BOGU!" Pawła Demirskiego, reż. Monika Strzępka, Stary Teatr w Krakowie; "Wycinka" Thomasa Bernharda, reż. Krystian Lupa - choć nie bez zastrzeżeń.

ŁUKASZ MACIEJEWSKI T. Polski we Wrocławiu, "Wycinka Holzfällen" na motywach powieści Thomasa Bernharda.

WOJCIECH MAJCHEREK "Wycinka" wg Bernharda w reż. Krystiana Lupy w T. Polskim we Wrocławiu.

ZBIGNIEW MAJCHROWSKI "Wycinka" we wrocławskim T. Polskim.

WITOLD MROZEK "Wycinka", reż. Krystian Lupa, T. Polski we Wrocławiu.

MAŁGORZATA PIEKUTOWA "Dziady III" Adama Mickiewicza w reż. Natalii Korczakowskiej w T. Dramatycznym im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku.

JACEK SIERADZKI "Czarodziejska góra", opera Pawła Mykietyna z librettem Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk w reż. Andrzeja Chyry i ze scenografią Mirosława Bałki.

PRZEMYSŁAW SKRZYDELSKI "Wycinka" wg Thomasa Bernharda w reż. Krystiana Lupy, T. Polski we Wrocławiu.

JACEK WAKAR "Wycinka/Holzfällen" Thomasa Bernharda w reż. Krystiana Lupy w T. Polskim we Wrocławiu startowała w innej lidze. Jako najbardziej niedoceniony spektakl dorzucam "Męczenników" wg Mariusa von Mayenburga w reż. Grzegorza Jarzyny w TR Warszawa.

KALINA ZALEWSKA "nie-boska komedia. WSZYSTKO POWIEM BOGU!" Pawła Demirskiego w reż. Moniki Strzępki, Stary Teatr w Krakowie; "Czarodziejska góra" wg Tomasza Manna z muzyką Pawła Mykietyna i w reż. Andrzeja Chyry, festiwal Malta, "Wycinka/Holzfällen" Thomasa Bernharda w reż. Krystiana Lupy, T. Polski we Wrocławiu.

***

Najlepsza nowa polska sztuka (ogłoszona drukiem lub wystawiona)

CENTKOWSKI "nie-boska komedia. WSZYSTKO POWIEM BOGU!" Pawła Demirskiego wystawiona w Narodowym Starym Teatrze w Krakowie.

CIEŚLAK "nie-boska komedia. WSZYSTKO POWIEM BOGU!", Paweł Demirski w Narodowym Starym Teatrze, Kraków; "Czarodziejska góra", Małgorzata Sikorska-Miszczuk, prapremiera: festiwal "Malta", Poznań.

DREWNIAK "Narodziny Fryderyka Demuth" Macieja Wojtyszki; "Broniewski" Radosława Paczochy; "Karskiego historia nieprawdziwa" Szymona Bogacza.

KOPCIŃSKI "Mówca Ajasa" Michała Bajera ("Dialog" nr 10/2014); "Feinweinblein" Weroniki Murek ("Dialog" nr 6/2015).

KOŚCIELNIAK Jolanta Janiczak, "Sprawa Gorgonowej" (wystawiona w Starym Teatrze w Krakowie).

KOWALSKA Paweł Demirski, "nie-boska komedia. WSZYSTKO POWIEM BOGU!"; Maciej Wojtyszko, "Narodziny Fryderyka Demuth".

KYZIOŁ "nie-boska komedia. WSZYSTKO POWIEM BOGU!" Pawła Demirskiego; "Klęski w dziejach miasta" Agnieszki Jakimiak; "The Hideout / Kryjówka" Patrycji Dołowy.

MACIEJEWSKI "Broniewski" Radosława Paczochy, T. Wybrzeże w Gdańsku, reż. Adam Orzechowski; "Kobro" Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk, T. Nowy w Łodzi; "Narodziny Fryderyka Demuth" Macieja Wojtyszki, T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie.

MAJCHEREK "Ciało moje" Marka Pruchniewskiego.

MAJCHROWSKI Tom dramatów Mateusza Pakuły "Panoptikos".

SIERADZKI Paweł Demirski, "nie-boska komedia. WSZYSTKO POWIEM BOGU!"; Malina Prześluga, "Pustostan"; Weronika Murek, "Feinweinblein".

SKRZYDELSKI Trudno powiedzieć, że coś było najlepsze w tym sezonie.

WAKAR "Kobro" Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk w druku i w reż. Iwony Siekierzyńskiej w T. Nowym w Łodzi.

ZALEWSKA "nie-boska komedia. WSZYSTKO POWIEM BOGU!" Pawła Demirskiego.

***

Najlepsza nowa sztuka obcojęzyczna (ogłoszona drukiem lub wystawiona)

CENTKOWSKI "Ojciec matka tunel strachu" Martina Heckmannsa wystawiona w Narodowym Starym Teatrze w Krakowie.

CIEŚLAK "Ojciec matka tunel strachu" Martina Heckmannsa. Świetna sztuka o dzieciach, które nie chcą wydorośleć, gdy rodzice przez całe życie są zdziecinniali. Do obejrzenia w Starym Teatrze, reż. Wojciech Klemm.

DREWNIAK "Koncert życzeń" Franza Xavera Kroetza, reż. Yana Ross; "Demokracja" Michaela Frayna, reż. Paweł Szkotak, 3 x Wyrypajew: "Karaoke Box", "Sierpniowe osy", "Pijani".

KOPCIŃSKI "Pijani" Iwana Wyrypajewa w przekł. Agnieszki Lubomiry Piotrowskiej ("Dialog" nr 1/2015); "W republice szczęścia" Martina Crimpa w przekł. Krzysztofa Puławskiego ("Dialog" nr 12/2014).

KOWALSKA Iwan Wyrypajew, "Pijani", przekł. Agnieszka Lubomira Piotrowska. Za godną uwagi uznałabym również książkową publikację "Tragedii człowieka" Imre Madácha - monumentalnego arcydzieła węgierskiego romantyzmu. Osobną wartość stanowi przekład Bohdana Zadury, który bez ryzyka przesady można uznać za olimpijski wyczyn w dziedzinie sztuki translatorskiej.

KYZIOŁ "Koncert życzeń" Franza Xavera Kroetza, reż. Yana Ross, TR Warszawa (może nieszczególnie nowa, ale na pewno na nowo odkryta).

MACIEJEWSKI "Wycinka/Holzfällen" na motywach powieści Thomasa Bernharda, tłum. Monika Muskała, T. Polski we Wrocławiu.

MAJCHEREK "Męczennicy" Mariusa von Mayenburga.

SIERADZKI Marius von Mayenburg, "Męczennicy"; Martin Crimp, "W republice szczęścia".

SKRZYDELSKI "Osy" Iwana Wyrypajewa, "Pijani" Iwana Wyrypajewa. Nadal Wyrypajew wygrywa formą i ironią, jest piekielnie zaskakujący.

WAKAR "Pijani" Iwana Wyrypajewa.

ZALEWSKA "Męczennicy" Mariusa von Mayenburga w reż. Anny Augustynowicz w T. Współczesnym w Szczecinie (koprodukcja T. Dramatyczny w Wałbrzychu, polska prapremiera) i w reż. Grzegorza Jarzyny w TR Warszawa; "Koncert życzeń" Franza Xavera Kroetza, reż. Yana Ross, TR Warszawa (sztuka nie nowa, ale na nowo odczytana).

***

Najlepsza adaptacja teatralna (opracowanie tekstu)

CENTKOWSKI Balladyna. "Kwiaty ciebie nie obronią", Dorota Kowalkowska i Wojtek Faruga, T. Dramatyczny w Wałbrzychu.

CIEŚLAK "Wycinka/Holzfällen", Krystian Lupa.

DREWNIAK "Faust", Borczuch/Śpiewak; "Burza", Cecko/Garbaczewski; Hamlet, Cecko/Garbaczewski.

KOPCIŃSKI Grzegorz Jarzyna, "Męczennicy"; Małgorzata Sikorska-Miszczuk, "Czarodziejska góra"; Magda Kupryjanowicz, "Portret damy".

KOŚCIELNIAK "Niewidzialny chłopiec", adaptacja tekstu i reżyseria Weronika Szczawińska (Wrocławski Teatr Współczesny).

KOWALSKA Ziemowit Szczerek, "Przyjdzie Mordor i nas zje, czyli tajna historia Słowian", adaptacja Michał Kmiecik, reż. Remigiusz Brzyk, T. im. Osterwy w Lublinie.

KYZIOŁ "Przyjdzie Mordor i nas zje", Michał Kmiecik wg powieści Ziemowita Szczerka, reż. Remigiusz Brzyk, T. im. Osterwy w Lublinie - dobrze, że powstała, dobrze, że teraz, i dobrze, że w Lublinie.

MACIEJEWSKI "nie-boska komedia. WSZYSTKO POWIEM BOGU!" Pawła Demirskiego, reż. Monika Strzępka, Narodowy Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie; "Kamień" Mariusa von Mayenburga, reżyseria, scenografia, kostiumy i światło Grzegorz Wiśniewski, oprac. muz. Rafał Kowalczyk, T. Studyjny Szkoły Filmowej w Łodzi; "Tato" wg dramatu "Ojcze nasz" Artura Pałygi, reż. Małgorzata Bogajewska, T. Bagatela w Krakowie.

MAJCHEREK Krystian Lupa, "Wycinka" wg Bernharda w T. Polskim we Wrocławiu.

MAJCHROWSKI "Wycinka" Krystiana Lupy.

MROZEK Artur Pałyga, "Lalka" Bolesława Prusa, reż. Aneta Groszyńska, T. Polski w Bielsku-Białej; Magdalena Kupryjanowicz, "Portret damy" Henry'ego Jamesa, reż. Ewelina Marciniak, T. Wybrzeże w Gdańsku.

PIEKUTOWA Krzysztof Rek, "Rosyjski kontrakt" wg "Epifańskich śluz" Andrieja Płatonowa w reż. Krzysztofa Reka na Scenie Przodownik T. Dramatycznego w Warszawie.

SIERADZKI Wojciech Zrałek-Kossakowski, "Obwód głowy", adaptacja reportażu Włodzimierza Nowaka, T. Nowy, Poznań; Radosław Rychcik, "Grażyna", T. im. Solskiego, Tarnów.

SKRZYDELSKI "Dybuk" w reż. Mai Kleczewskiej, T. Żydowski w Warszawie. Wmieszanie tekstu w historię teatru i miasta dało porywający efekt spójności.

WAKAR Krystian Lupa, "Wycinka/Holzfällen"; Zbigniew Brzoza, Wojciech Zrałek-Kossakowski, "Obwód głowy" w T. Nowym w Poznaniu.

ZALEWSKA Małgorzata Sikorska-Miszczuk - libretto do "Czarodziejskiej góry" wg powieści Tomasza Manna, z muzyką Pawła Mykietyna, w reżyserii Andrzeja Chyry - poetycki, esencjonalny, uwzględniający współczesną perspektywę skrót powieści. Magda Kupryjanowicz - adaptacja sceniczna "Portretu damy" wg powieści Henry'ego Jamesa (świetny początek zawodowej drogi).

***

Najlepsza reżyseria

CENTKOWSKI Ewelina Marciniak za "Portret damy" w T. Wybrzeże w Gdańsku.

CIEŚLAK Krystian Lupa, "Wycinka/Holzfällen"; Monika Strzępka, "nie-boska komedia. WSZYSTKO POWIEM BOGU!"

DREWNIAK Lupa/Strzępka/Ross; Wojtyszko/ Orzechowski/Rychcik; Klata/Garbaczewski/Borczuch.

KOPCIŃSKI Krystian Lupa, "Wycinka/Holzfällen"; Grzegorz Jarzyna, Męczennicy; Andrzej Chyra, "Czarodziejska góra", festiwal "Malta", Poznań.

KOŚCIELNIAK Michał Borczuch, "Faust", T. Polski w Bydgoszczy; Krystian Lupa, "Wycinka", T. Polski we Wrocławiu; Michał Zadara, "Dziadów część III", T. Polski we Wrocławiu.

KOWALSKA Paweł Demirski, "nie-boska komedia. WSZYSTKO POWIEM BOGU!", reż. Monika Strzępka, Narodowy Stary Teatr w Krakowie; Adam Mickiewicz, "Dziadów część III", reż. Michał Zadara, T. Polski we Wrocławiu; Artur Pałyga, "Tato", reż. Małgorzata Bogajewska, T. Bagatela w Krakowie.

KYZIOŁ Maja Kleczewska za otwierającą scenę w "Dybuku", T. Żydowski, Warszawa, i za scenę lania (bicia) piany w "Szczurach", T. Powszechny, Warszawa; Ewelina Marciniak za najlepsze fragmenty "Portretu damy", T. Wybrzeże, Gdańsk; Radosław Rychcik, "Aalst", "Salon" iKSV Istanbul i T. Powszechny, Warszawa; Natalia Korczakowska za drugą część "Przedwiośnia", T. Wybrzeże, Gdańsk.

MACIEJEWSKI "Wycinka/Holzfällen", adaptacja, reżyseria i scenografia Krystian Lupa, T. Polski we Wrocławiu; "Kamień" Mariusa von Mayenburga, reżyseria, scenografia, kostiumy, światło Grzegorz Wiśniewski, opracowanie muzyczne Rafał Kowalczyk, T. Studyjny Szkoły Filmowej w Łodzi.

MAJCHEREK Krystian Lupa, "Wycinka" wg Bernharda w T. Polskim we Wrocławiu.

MAJCHROWSKI "Wycinka" Krystiana Lupy.

MROZEK Monika Strzępka, "nie-boska komedia. WSZYSTKO POWIEM BOGU!", Narodowy Stary Teatr w Krakowie.

PIEKUTOWA Natalia Korczakowska, "Dziady III" Adama Mickiewicza w T. Dramatycznym im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku.

SIERADZKI Krystian Lupa, "Wycinka", T. Polski, Wrocław, oraz alfabetycznie: Małgorzata Bogajewska, "Tato", T. Bagatela, Kraków; Remigiusz Brzyk, "Przyjdzie Mordor i nas zje", T. im. Osterwy, Lublin; Ewelina Marciniak, "Portret damy", T. Wybrzeże, Gdańsk.

SKRZYDELSKI Krystian Lupa, Wycinka wg Thomasa Bernharda, T. Polski we Wrocławiu; Maja Kleczewska, Dybuk wg Szymona An-skiego, T. Żydowski w Warszawie.

WAKAR Krystian Lupa, "Wycinka/Holzfällen"; Grzegorz Jarzyna, "Męczennicy"; Ewelina Marciniak, "Portret damy" wg Henry'ego Jamesa w T. Wybrzeże w Gdańsku; Yana Ross, "Koncert życzeń" wg Franza Xavera Kroetza w TR Warszawa i Łaźni Nowej w Krakowie.

ZALEWSKA Monika Strzępka, "nie-boska komedia. WSZYSTKO POWIEM BOGU!", i Andrzej Chyra, "Czarodziejska góra".

***

Najlepsza scenografia

CENTKOWSKI Katarzyna Borkowska, "Portret damy", T. Wybrzeże; Mirek Kaczmarek, "Stara kobieta wysiaduje", Narodowy Stary Teatr w Krakowie; Aleksandra Wasilkowska, "Burza", T. Polski we Wrocławiu.

CIEŚLAK Mirosław Bałka, "Czarodziejska góra", festiwal "Malta", Poznań; Robert Rumas, "Dziadów część III", T. Polski we Wrocławiu.

DREWNIAK Krystian Lupa w "Wycince"; Justyna Łagowska w "Królu Learze"; Zuzanna Srebrna w "Kryjówce".

KOPCIŃSKI Krystian Lupa, "Wycinka/Holzfällen"; Robert Mleczko - wideo w "Męczennikach"; Mirosław Bałka, "Czarodziejska góra".

KOŚCIELNIAK Robert Rumas, "Dziadów część III" w T. Polskim we Wrocławiu i "Fantazy" w T. Powszechnym w Warszawie.

KOWALSKA Szczepan Twardoch, "Morfina", reż. Ewelina Marciniak, scenografia i reżyseria światła Katarzyna Borkowska, T. Śląski w Katowicach.

KYZIOŁ Katarzyna Borkowska, "Portret damy", reż. Ewelina Marciniak, T. Wybrzeże, Gdańsk; Michał Korchowiec, "nie-boska komedia. WSZYSTKO POWIEM BOGU!", reż. Monika Strzępka, i "Sprawa Gorgonowej", reż. Wiktor Rubin, Stary Teatr Kraków.

MACIEJEWSKI "Wycinka/Holzfällen", scenografia Krystian Lupa, T. Polski we Wrocławiu; "Szklana menażeria" Tennessee Williamsa, scenografia Michał Korchowiec, T. im. Jana Kochanowskiego w Opolu.

MAJCHEREK Aleksandra Wasilkowska, "Hamlet" w Starym Teatrze w Krakowie.

MAJCHROWSKI Katarzyna Borkowska, "Portret damy" w T. Wybrzeże; Robert Rumas, "Dziadów część III" w T. Polskim we Wrocławiu.

MROZEK Aleksandra Wasilkowska, "Hamlet", Narodowy Stary Teatr w Krakowie; Michał Korchowiec, "Detroit. Historia ręki", T. Polski w Bydgoszczy.

PIEKUTOWA Agata Duda-Gracz, "Mary Stuart" Wolfganga Hildesheimera w reż. Agaty Dudy-Gracz w T. Ateneum w Warszawie.

SIERADZKI Katarzyna Borkowska, "Portret damy", T. Wybrzeże, Gdańsk.

SKRZYDELSKI Wojciech Puś, "Dybuk" Mai Kleczewskiej z T. Żydowskiego - za pokazanie, jak budować sceniczny świat ponad tekstem, w całkiem nowych warunkach; Anna Tomczyńska, "Osy" Wojciecha Urbańskiego z T. Dramatycznego w Warszawie - za pokazanie, jak precyzyjnie odczytywać intencje autora.

WAKAR Krystian Lupa, "Wycinka/Holzfällen"; Katarzyna Borkowska, "Portret damy"; Robert Mleczko - wideo w "Męczennikach".

ZALEWSKA Mirosław Bałka, "Czarodziejska góra" w reż. Andrzeja Chyry; Katarzyna Borkowska, "Morfina" w T. Śląskim i "Portret damy" w T. Wybrzeże w Gdańsku, oba w reż. Eweliny Marciniak.

***

Najlepsza choreografia

CENTKOWSKI Dominika Knapik, "Portret damy".

CIEŚLAK Chciałem wyróżnić Marię Stokłosę za ruch sceniczny w operze "Czarodziejska góra" ze szczególnym uwzględnieniem Peeperkorna w interpretacji Marcina Habeli. Ta operowa rola to taniec nowoczesny!

DREWNIAK Paulina Andrzejewska, "Noc w Kosmosie".

KOPCIŃSKI Dominika Knapik w spektaklu Eweliny Marciniak "Morfina" wg Szczepana Twardocha w T. Śląskim w Katowicach.

KOWALSKA "Jewrope", choreografia: Yoshiko Waki, koprodukcja Bodytalk i Polskiego Teatru Tańca w Poznaniu; Witold Gombrowicz, "Iwona, księżniczka Burgunda", reż. Agnieszka Glińska, choreografia Weronika Pełczyńska, T. Narodowy w Warszawie; Szczepan Twardoch, "Morfina", reż. Ewelina Marciniak, choreografia Dominika Knapik, T. Śląski w Katowicach.

KYZIOŁ Dominika Knapik w "Portrecie damy", reż. Ewelina Marciniak, T. Wybrzeże w Gdańsku.

MACIEJEWSKI "Potępienie Fausta" (La damnation de Faust) Hectora Berlioza, Opera Nova w Bydgoszczy, premiera 25 kwietnia 2015 r., reż. Maciej Prus, choreografia - Jacek Przybyłowicz.

MROZEK Dominika Knapik, "Morfina", reż. Ewelina Marciniak, T. Śląski w Katowicach.

SIERADZKI Maćko Prusak - wirujące sutanny w "Królu Learze", Narodowy Stary Teatr, Kraków; Amir Hosseinpour - taneczne upokorzenie trzech kobiet w "Wilhelmie Tellu", T. Wielki - Opera Narodowa, Warszawa.

SKRZYDELSKI Ruch sceniczny w "Dybuku" Mai Kleczewskiej - wykorzystanie sceny przez aktorów w tym spektaklu to emblemat reżyserki wypracowywany latami. Na szczęście tym razem Kleczewska udowodniła, że potrafi się skupić na tym, co na scenie potrafi.

WAKAR Dominika Knapik w spektaklach Eweliny Marciniak Portret damy w T. Wybrzeże oraz Morfina wg Szczepana Twardocha w T. Śląskim w Katowicach.

ZALEWSKA Dominika Knapik, "Morfina" wg powieści Szczepana Twardocha, T. Śląski w Katowicach, i "Portret damy" wg powieści Henry'ego Jamesa w T. Wybrzeże, oba spektakle w reż. Eweliny Marciniak.

***

Najlepsza muzyka

CENTKOWSKI Chłopcy kontra Basia, "Morfina", T. Śląski w Katowicach.

CIEŚLAK Paweł Mykietyn, "Czarodziejska góra".

DREWNIAK Paweł Passini, "Kryjówka"; bracia Lisowie, "Grażyna", reż. Radosław Rychcik.

KOPCIŃSKI Paweł Mykietyn, "Czarodziejska góra"; Chłopcy kontra Basia, "Morfina"; Sambor Dudziński, "Dziady", reż. Paweł Passini.

KOWALSKA Elfriede Jelinek, "Podróż zimowa", reż. Paweł Miśkiewicz, muzyka Maja Kleszcz, T. Polski we Wrocławiu; Adam Mickiewicz, "Dziady", reż. Paweł Passini, muzyka Sambor Dudziński, T. Lalki i Aktora w Opolu.

KYZIOŁ Chłopcy kontra Basia, muzyka w "Portrecie damy" i "Morfinie", reż. Ewelina Marciniak; Krzysztof Kaliski, Maciej Szymborski, Natasza Aleksandrowitch, muzyka w "Klęskach w dziejach miasta", reż. Weronika Szczawińska, T. im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu; obsada "Aktorów żydowskich", reż. Anna Smolar, T. Żydowski w Warszawie, śpiewająca Space Oddity Davida Bowiego w jidysz - chwytało za serce nawet największych cyników.

MACIEJEWSKI "Morfina" Szczepana Twardocha, reż. Ewelina Marciniak, muzyka Chłopcy kontra Basia (Barbara Derlak, Marcin Nenko, Tomasz Waldowski/Michał Heller), T. Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach; "Pamiętnik z powstania warszawskiego" Mirona Białoszewskiego, adaptacja i reżyseria Krystyna Janda, muzyka Jerzy Satanowski, dyrygent Wojciech Zieliński, Muzeum Powstania Warszawskiego.

MAJCHEREK Chłopcy kontra Basia - "Morfina" w T. Śląskim w Katowicach i "Portret damy" w T. Wybrzeże w Gdańsku.

MROZEK Krzysztof Kaliski, "Klęski w dziejach miasta", reż. Weronika Szczawińska, T. im. Bogusławskiego w Kaliszu.

PIEKUTOWA Maja Kleszcz i Wojciech Krzak, "Mary Stuart" Wolfganga Hildesheimera w reż. Agaty Dudy-Gracz w T. Ateneum w Warszawie.

SIERADZKI Chłopcy kontra Basia w "Morfinie", T. Śląski im. Wyspiańskiego, Katowice, i w "Portrecie damy", T. Wybrzeże, Gdańsk; Joanna Halszka Sokołowska w "Balladynie", T. Dramatyczny, Wałbrzych, w "Nikt nie byłby mną lepiej", T. Lubuski, Zielona Góra, i w Lalce, T. Powszechny, Warszawa; Marcel Wiercichowski z wiolonczelą i cały zespół grający na różnych instrumentach w "Tato", T. Bagatela, Kraków.

SKRZYDELSKI Tło muzyczne do "Wycinki" Krystiana Lupy - Cold song Purcella i Bolero Ravela na finał.

WAKAR Chłopcy kontra Basia w "Portrecie damy" i "Morfinie".

ZALEWSKA Paweł Mykietyn, "Czarodziejska góra" wg Tomasza Manna w reż. Andrzeja Chyry, a także: Chłopcy kontra Basia - muzyka do "Morfiny" i "Powrotu damy" w reż. Eweliny Marciniak; Joanna Halszka Sokołowska, "Nikt nie byłby mną lepiej", T. Lubuski w Zielonej Górze, i Lalka, T. Powszechny w Warszawie.

***

Najlepsza rola kobieca

CENTKOWSKI Dorota Segda jako Barbara Niechcic, "nie-boska komedia. WSZYSTKO POWIEM BOGU!"

CIEŚLAK Justyna Wasilewska w "Męczennikach" Grzegorza Jarzyny w TR Warszawa i Halina Rasiakówna w "Wycinka/Holzfällen" w Teatrze Polskim we Wrocławiu.

DREWNIAK Dominika Biernat w "Fauście"; Dominika Bednarczyk w "Narodzinach Fryderyka Demuth"; Danuta Stenka w "Koncercie życzeń"; Julia Sobiesiak (Frania Szterben) w "Nocy w Kosmosie"; Marta Ścisłowicz (Gorgonowa) w "Sprawie Gorgonowej"; Justyna Wasilewska w Męczennikach.

KOPCIŃSKI Halina Rasiakówna (Maja Auersberger) w "Wycince Holzfällen" oraz Justyna Wasilewska (Lidka) w "Męczennikach"; Kinga Preis (Wiedźma) w "Jak zostałam wiedźmą".

KOŚCIELNIAK Marta Ścisłowicz w "Sprawie Gorgonowej", Stary Teatr w Krakowie, reż. Wiktor Rubin; zespół aktorek i aktorów profesjonalnych i nieprofesjonalnych w "Fauście", reż. Michał Borczuch, T. Polski w Bydgoszczy.

KOWALSKA Wyróżniłabym cały sekstet kobiecy w koncertowej "Podróży zimowej" Elfriede Jelinek w T. Polskim we Wrocławiu: Krzesisława Dubielówna, Małgorzata Gorol, Maja Kleszcz, Agnieszka Kwietniewska, Halina Rasiakówna, Ewa Skibińska.

KYZIOŁ Paulina Puślednik jako Ubica w "Król Ubu" w reż. Jana Klaty, Stary Teatr Kraków; Danuta Stenka w "Koncercie życzeń", reż. Yana Ross, TR Warszawa; Katarzyna Błaszczyńska jako Salome w "Morfinie", reż. Ewelina Marciniak, T. Śląski Katowice.

MACIEJEWSKI Grażyna Misiorowska, "Szklana menażeria"; Danuta Stenka, "Koncert życzeń".

MAJCHEREK Halina Rasiakówna w "Wycince" w T. Polskim we Wrocławiu; Agata Kulesza w "Mary Stuart" w T. Ateneum w Warszawie; Danuta Stenka w "Koncercie życzeń" w T. Łaźnia Nowa w Krakowie/ TR Warszawa.

MAJCHROWSKI Alfabetycznie: Kinga Preis, "Jak zostałam wiedźmą"; Halina Rasiakówna, Wycinka; Dorota Segda, "nie-boska komedia. WSZYSTKO POWIEM BOGU!".

MROZEK Dorota Segda jako Barbara Niechcic/Prozac, "nie-boska komedia. WSZYSTKO POWIEM BOGU!", reż. Monika Strzępka, Narodowy Stary Teatr w Krakowie; wspólna praca Aleksandry Fielek, Katarzyny Błaszczyńskiej, Anny Kadulskiej, Natalii Jesionowskiej i Violetty Smolińskiej w "Morfinie" Eweliny Marciniak w T. Śląskim w Katowicach.

PIEKUTOWA Barbara Wysocka jako Idalia w "Fantazym", reż. Michał Zadara, T. Powszechnym im. Zygmunta Hübnera w Warszawie.

SIERADZKI Gabriela Muskała, "Ich czworo", T. im. Jaracza, Łódź; Justyna Wasilewska, "Męczennicy", TR Warszawa; Barbara Wysocka, "Fantazy", T. Powszechny, Warszawa; zbiorowo: zespół żeński "nie-boskiej", Narodowy Stary Teatr, Kraków.

SKRZYDELSKI Magdalena Koleśnik jako Lea w "Dybuku" Mai Kleczewskiej - za nieposkromioną organiczność-cielesność i odwagę, oraz Grażyna Misiorowska jako Amanda w "Szklanej menażerii" Tennessee Williamsa w reż. Jacka Poniedziałka, T. im. Jana Kochanowskiego w Opolu.

WAKAR Żeńska część obsady "Wycinki/Holzfällen" oraz Danuta Stenka w Koncercie życzeń i Justyna Wasilewska (Lidka) w "Męczennikach".

ZALEWSKA Żeńska obsada w "nie-boskiej komedii" w reż. Moniki Strzępki z Dorotą Segdą jako Barbarą Niechcic na czele; Danuta Stenka w "Koncercie życzeń", reż. Yana Ross; Halina Rasiakówna jako Maja Auersberger w "Wycince/Holzfällen" w reż. Krystiana Lupy; Justyna Wasilewska jako Lidka w "Męczennikach" w reż. Grzegorza Jarzyny.

***

Najlepsza rola męska

CENTKOWSKI Juliusz Chrząstowski jako Orcio, "nie-boska komedia. WSZYSTKO POWIEM BOGU!", Stary Teatr w Krakowie; Marcin Czarnik jako Wokulski, "Lalka", T. Powszechny w Warszawie.

CIEŚLAK Jan Frycz i Piotr Skiba, "Wycinka/Holzfällen".

DREWNIAK Piotr Skiba (Bernhard) w "Wycince"; Marcin Sianko (Marks) w "Narodzinach Fryderyka Demuth"; Marcin Czarnik (Krasiński, Pankracy) w "nie-boskiej komedii"; Daniel Malchar jako Pinokio w "Pinokiu".

KOPCIŃSKI Jan Frycz jako Aktor Teatru Narodowego w "Wycince/Holzfällen"; Robert Ninkiewicz w Broniewskim, T. Wybrzeże.

KOŚCIELNIAK Jan Frycz w "Wycince", reż. Krystian Lupa, T. Polski we Wrocławiu.

KOWALSKA Król Jerzego Radziwiłowicza w "Iwonie, księżniczce Burgunda" w T. Narodowym.

KYZIOŁ Duet Wojciech Ziemiański i Jan Frycz w "Wycince", reż. Krystian Lupa, Teatr Polski, Wrocław.

MACIEJEWSKI Jan Frycz, "Wycinka"; Jerzy Grałek, "Król Lear".

MAJCHEREK Jerzy Trela w "Kto wyciągnie kartę wisielca, kto błazna?" wg Króla Leara w Małopolskim Ogrodzie Sztuki w Krakowie; Janusz Gajos w "Mszy za miasto Arras" w T. Narodowym; Jan Frycz i Wojciech Ziemiański w "Wycince" w T. Polskim we Wrocławiu;.

MAJCHROWSKI Jan Frycz w "Wycince" (gościnnie); Michał Jaros i Robert Ninkiewicz w "Broniewskim", T. Wybrzeże.

MROZEK Jan Frycz jako Aktor Teatru Narodowego, "Wycinka", reż. Krystian Lupa, T. Polski we Wrocławiu; duet: Grzegorz Artman i Roland Nowak w "Samuelu Zborowskim", reż. Paweł Wodziński, T. Polski w Bydgoszczy.

PIEKUTOWA Mateusz Król jako Konrad w "Dziadach III" Adama Mickiewicza w reż. Natalii Korczakowskiej w T. Dramatycznym im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku.

SIERADZKI Rafał Kosowski, "Good Night Cowboy", T. WARSawy i T. Dramatyczny w Wałbrzychu; Piotr Skiba i Jan Frycz - "Wycinka", T. Polski we Wrocławiu; zbiorowo: zespół męski "nie-boskiej", Narodowy Stary Teatr, Kraków.

SKRZYDELSKI Jan Frycz jako Aktor Teatru Narodowego w "Wycince" Lupy - za to, że po raz kolejny jego roli nie da się porównać z tym, co robił wcześniej; być może to dziś najlepszy aktor w Polsce; oraz Adam Ferency jako Joe Keller we "Wszyscy moi synowie" Arthura Millera w reż. Wawrzyńca Kostrzewskiego w T. Dramatycznym m.st. Warszawy - za wyczucie, że w dramacie wszystko odsłania się powoli, a kulminacja to konsekwencja w budowaniu roli, a nie popis oderwany od tematu.

WAKAR Męska część obsady "Wycinki/Holzfällen" oraz Janusz Gajos (Jan) w "Mszy za miasto" Arras wg Andrzeja Szczypiorskiego we własnej reżyserii w T. Narodowym; Jan Englert (prof. Kadar) w "Przygodzie" Sándora Máraia we własnej reżyserii w Teatrze TV.

ZALEWSKA Męska obsada "nie-boskiej komedii" w reż. Moniki Strzępki z Juliuszem Chrząstowskim, Marcinem Czarnikiem, Michałem Majniczem i Adamem Nawojczykiem na czele; Jan Frycz w "Wycince/Holzfällen" w reż. Krystiana Lupy; Rafał Kosowski w "Good Night Cowboy" Julii Holewińskiej i Kuby Kowalskiego, T. WARSawy i T. Dramatyczny w Wałbrzychu.

***

Najlepsza rola epizodyczna

CENTKOWSKI Monika Frajczyk w roli Kurta Cobaina, "Skowyt", Teatr Łaźnia Nowa.

CIEŚLAK Wojciech Ziemiański za rolę Stefano w "Burzy" Krzysztofa Garbaczewskiego w T. Polskim we Wrocławiu, która jest czymś więcej niż epizodem, podobnie jak jego Gerhard Auersberger w "Wycince/Holzfällen" Krystiana Lupy.

DREWNIAK Dorota Segda (Barbara Niechcic) w "nie-boskiej komedii. WSZYSTKO POWIEM BOGU!"; Ewelina Gronowska w "Lordach" Evy Rysovej; Krzysztof Piątkowski (Liebknecht) w "Narodzinach Fryderyka Demuth".

KOPCIŃSKI Roma Gąsiorowska w "Męczennikach", reż. Grzegorz Jarzyna, TR Warszawa; Juliusz Chrząstowski (Orcio) w "nie-boskiej komedii" Pawła Demirskiego w reż. Moniki Strzępki.

KOWALSKA Żebrak Beaty Fudalej w "Iwonie, księżniczce Burgunda" w T. Narodowym.

KYZIOŁ Tomasz Sapryk jako Wrona w "Królowej śniegu", reż. Piotr Cieplak, T. Narodowy w Warszawie; Roma Gąsiorowska, przekonująca w trudnej roli nastolatki z dysfunkcją w "Męczennikach", reż. Grzegorz Jarzyna, TR Warszawa; Mariusz Kiljan jako Ksiądz Piotr w "Dziadów części III", reż. Michał Zadara, T. Polski Wrocław; Tomasz Nosiński jako Dicky Greenleaf w "Utalentowanym panu Ripleyu", reż. Radosław Rychcik, T. Studio w Warszawie; Juliusz Chrząstowski jako Orcio w "nie-Boskiej komedii", reż. Monika Strzępka, Stary Teatr w Krakowie.

MACIEJEWSKI Lidia Bogaczówna, "Goodman", Teatr Słowackiego.

MAJCHROWSKI Ewa Skibińska jako Pani Rollison w "Dziadów części III"; Sylwia Góra-Weber jako Wanda/przewodniczka w "Broniewskim".

PIEKUTOWA Tomasz Budyta jako Wojewoda Epifański w "Rosyjskim kontrakcie" wg Andrieja Płatonowa w reż. Krzysztofa Reka na Scenie Przodownik T. Dramatycznego w Warszawie; zbiorowo zespół "Dziadów III" Adama Mickiewicza w reż. Natalii Korczakowskiej w T. Dramatycznym im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku.

SIERADZKI Zdzisław Kuźniar, "Niewidzialny chłopiec", Wrocławski Teatr Współczesny; Wojciech Ziemiański, "Dziadów część III", T. Polski we Wrocławiu.

SKRZYDELSKI Jerzy Światłoń jako Kent w "Kto wyciągnie kartę wisielca" w reż. Pawła Miśkiewicza w T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie (Małopolski Ogród Sztuki) - za pokorę w dźwiganiu ważnych tematów; Krzesisława Dubielówna w "Podróży zimowej" wg Elfriede Jelinek w reż. Pawła Miśkiewicza w T. Polskim we Wrocławiu - za umiejętność sprzedania na scenie filozoficznego komunikatu.

WAKAR Roma Gąsiorowska (Zosia) w "Męczennikach"; Jerzy Radziwiłowicz (Aldous Howard) w "Opowiadaniu brazylijskim" Jarosława Iwaszkiewicza w reż. Marcina Hycnara w T. Narodowym w Warszawie.

ZALEWSKA Szymon Czacki, Marta Ojrzyńska, Małgorzata Zawadzka w "nie-boskiej komedii" w reż. Moniki Strzępki; Agata Zubel i Jadwiga Rappe w "Czarodziejskiej górze" w reż. Andrzeja Chyry; Paweł Wawrzecki, Łukasz Simlat, Monika Obara w "Jak zostałam wiedźmą", T. Studio w Warszawie.

***

Najciekawszy debiut

CENTKOWSKI Magdalena Koleśnik jako Lea, "Dybuk", T. Żydowski w Warszawie.

CIEŚLAK Małgorzata Sikorska-Miszczuk, która debiutowała jako librecistka "Czarodziejskiej góry".

DREWNIAK Reżyserski: Małgorzata Warsicka, "Jakobi i Leidental", "Król Duch". Aktorski: Monika Frajczyk w "Niech żyje wojna!!!" w reż. Remigiusza Brzyka i w "Kto wyciągnie kartę wisielca", reż. Paweł Miśkiewicz; Bartosz Bielenia jako Hamlet u Garbaczewskiego i Edmund w "Królu Learze" Klaty.

KOPCIŃSKI Chłopcy kontra Basia za debiut muzyczny w "Morfinie"; Karolina Kamińska, aktorka T. im. Słowackiego w Krakowie; Weronika Murek za debiutancki dramat Feinweinblein.

KOWALSKA Może nie debiut, ale nowa sytuacja: Dorota Masłowska w roli autorki dla dzieci - "Jak zostałam wiedźmą", reż. Agnieszka Glińska, T. Studio w Warszawie.

KYZIOŁ Magdalena Koleśnik jako żywiołowa, zbuntowana Lea w "Dybuku", reż. Maja Kleczewska, T. Żydowski w Warszawie; Bartosz Bielenia - aktor Starego Teatru w Krakowie, "Hamlet" w Hamlecie, reż. Krzysztof Garbaczewski, Gaveston w "Edwardzie II", reż. Anna Augustynowicz, Edmund w "Królu Learze", reż. Jan Klata.

MACIEJEWSKI "Szklana menażeria" Tennessee Williamsa, tłumaczenie, reżyseria i opracowanie muzyczne Jacek Poniedziałek, T. im. Jana Kochanowskiego w Opolu.

MAJCHEREK Reżyserski: Anika Idczak, Barbara Wiśniewska.

MAJCHROWSKI Konrad Beta w "Męczennikach" w T. Współczesnym w Szczecinie; Marcin Miodek - nie widziałem go wprawdzie w dyplomowym Ślubie, ale potrafi też przykuć uwagę epizodami w "Wesołych kumoszkach z Windsoru" w Gdańskim Teatrze Szekspirowskim.

MROZEK Dramatopisarski - Weronika Murek, "Feinweinblein". Reżyserski - Anna Karasińska, "Ewelina płacze", TR Warszawa. Aktorski - Monika Frajczyk jako Kordelia w "Kto wyciągnie kartę wisielca" w reż. Pawła Miśkiewicza, T. Słowackiego w Krakowie.

SIERADZKI Magdalena Koleśnik, "Dybuk", T. Żydowski w Warszawie; Karolina Kamińska, "Narodziny Fryderyka Demuth", T. im. Słowackiego w Krakowie; Marta Guśniowska (jako reżyserka), "A niech to Gęś kopnie!", T. Animacji, Poznań; Teatr Papahema w Białymstoku (jako zespół).

SKRZYDELSKI To nie jest całkowity debiut, ale chyba drugi spektakl na reżyserskiej drodze, jednak warto odnotować: Katarzyna Michałkiewicz za "Lekcję" Ionesco w T. Mazowieckim w Warszawie.

WAKAR Chłopcy kontra Basia w "Morfinie" i "Portrecie damy".

ZALEWSKA Małgorzata Warsicka, reżyserka "Jakobiego i Leidentala" Levina w T. im. Solskiego w Tarnowie; Karolina Kamińska, aktorka T. im. Słowackiego w Krakowie; Mateusz Weber, aktor T. Dramatycznego w Warszawie, Konrad Beta, student krakowskiej PWST. Weronika Murek, autorka dramatu "Feinweinblein". Chłopcy kontra Basia ("Morfina", "Powrót damy") i Joanna Halszka Sokołowska ("Nikt nie byłby mną lepiej", "Lalka") - muzycy o teatralnych duszach i silnych osobowościach.

***

Najlepszy teatr

CENTKOWSKI Narodowy Stary Teatr w Krakowie.

CIEŚLAK T. Polski we Wrocławiu. Za "Wycinkę/Holzfällen" i mniej lub bardziej udane poszukiwania. A także T. Narodowy w Warszawie za azyl dla tych, którzy nie znają się na teorii teatru współczesnego, a chcą wiedzieć, o co chodzi na scenie.

DREWNIAK Narodowy Teatr Polski we Wrocławiu.

KOPCIŃSKI T. Wybrzeże w Gdańsku dzięki udanym przedstawieniom Adama Orzechowskiego, Eweliny Marciniak, Pawła Aignera, Grzegorza Wiśniewskiego, które zadecydowały o wysokim, równym poziomie całego repertuaru.

KOWALSKA T. Polski we Wrocławiu.

KYZIOŁ T. Polski we Wrocławiu ("Wycinka", reż. Krystian Lupa; "Burza", reż. Krzysztof Garbaczewski; "Dziadów część III", reż. Michał Zadara).

MACIEJEWSKI T. Polski we Wrocławiu.

MAJCHEREK Ten, który miał najlepsze przedstawienie: T. Polski we Wrocławiu.

MAJCHROWSKI T. Wybrzeże, który skupia bardzo dobry zespół aktorski i realizuje niebanalny program edukacyjny (m.in. "Lekcje niegrzeczności"), no i T. Polski we Wrocławiu, który nadal potwierdza swoją klasę.

MROZEK Dwa zupełnie różne Teatry Polskie - w Bydgoszczy i we Wrocławiu.

SIERADZKI Świetna passa dużej sceny T. Wybrzeże od "Broniewskiego" przez drażniące, ale nie byle jakie "Przedwiośnie", po znakomity "Portret damy".

SKRZYDELSKI Trudno wskazać jednoznacznie, jeszcze parę lat temu trafnym do końca wyborem był T. Narodowy - dziś to głównie przykład prowadzenia scen pod względem organizacyjnym (także pilnowania etosu i powagi tego miejsca). Nie potrafię wskazać, który teatr w Polsce jest najlepszy pod względem artystycznym - w tym momencie mamy najgorszy poziom co najmniej od dekady, a dobre przedstawienia to wynik raczej kolaboracji i poświęcenia artystów niż szyldu i charyzmy dyrektorów. Sporo dobrego dzieje się na offie i scenach niezależnych.

WAKAR T. Narodowy w Warszawie.

ZALEWSKA T. Narodowy w Warszawie - za trzymanie wysokiego poziomu; T. Wybrzeże w Gdańsku - za wyraźny skok wzwyż i widoczny rozwój zespołu; aktorzy Starego Teatru grający w "nie-boskiej" - za talent, energię, błyskotliwość i granie w jednej drużynie.

***

Najlepsze przedstawienie teatru lalkowego

DREWNIAK "Pinokio", reż. Jarosław Kiljan, T. Słowackiego. Na drugim miejscu "Królowa śniegu", reż. Piotr Cieplak, T. Narodowy w Warszawie.

KOPCIŃSKI "W środku słońca gromadzi się popiół" Artura Pałygi, reż. Agata Kucińska, Wrocławski Teatr Lalek.

KOWALSKA Adam Mickiewicz, "Dziady", reż. Paweł Passini, T. Lalki i Aktora w Opolu; Marta Guśniowska "A niech to Gęś kopnie!", reż. Marta Guśniowska, T. Animacji w Poznaniu.

KYZIOŁ Trochę naciągnę, bo lalek tam zbyt wiele nie ma, ale przedstawienie warte docenienia - "Alicja w Krainie Czarów", reż. Cezary Domagała, Teatr Roma, Warszawa.

MACIEJEWSKI Wrocławski Teatr Lalek, "W środku słońca gromadzi się popiół" Artura Pałygi, reż. Agata Kucińska.

SIERADZKI "Król Maciuś 1", reż. Dagmara Żabska, Teatr Figur, Kraków.

ZALEWSKA "A niech to Gęś kopnie!" Marty Guśniowskiej w reż. autorki, T. Animacji w Poznaniu.

***

Najlepsze przedstawienie teatru muzycznego

CENTKOWSKI "Rodzina Adamsów", reż. Jacek Mikołajczyk, Gliwicki Teatr Muzyczny.

CIEŚLAK "Czarodziejska góra" Pawła Mykietyna i Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk w reż. Andrzeja Chyry, ze scenografią Mirosława Bałki, wyprodukowane przez festiwal "Malta", Poznań.

DREWNIAK "Noc w Kosmosie", reż. Łukasz Czuj, T. im. Horzycy w Toruniu; "Fortepian pijany", reż. Marcin Przybylski, T. Narodowy; "Wodewil warszawski", reż. Stanisław Dębski, T. Pijana Sypialnia.

KOPCIŃSKI Opera Pawła Mykietyna "Czarodziejska góra" wg Tomasza Manna w reż. Andrzeja Chyry.

KOWALSKA Péter Eötvös,"Anioły w Ameryce", reż. András Almási-Tóth, Opera Wrocławska.

KYZIOŁ Porywająca opera i jednocześnie wspaniały teatr - "Czarodziejska góra" Mykietyna/Manna/Sikorskiej-Miszczuk/Bałki/Chyry; wydarzenie sezonu.

MACIEJEWSKI "Potępienie Fausta" Hectora Berlioza, Opera Nova w Bydgoszczy, reż. Maciej Prus; "Dyplom z kosmosu" - Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna im. Ludwika Solskiego w Krakowie, reż. Ewa Kaim.

MAJCHROWSKI "Essentia" Sopockiego Teatru Tańca dobrze wpisuje się w tę kategorię z uwagi na ścisłą współpracę choreografa Jacka Krawczyka i kompozytora Rafała Kowala.

MROZEK Dlaczego zniknęła kategoria spektakli tanecznych? "Teatr" traktuje to teraz łącznie? Jeśli tak, to "[,]" Agaty Siniarskiej w Komunie Warszawa.

SIERADZKI Wspomniana na początku "Czarodziejska góra"; "Mamma mia", najlepszy spektakl musicalowy za dyrekcji Wojciecha Kępczyńskiego w warszawskiej Romie; finał "Barona cygańskiego" w T. Wielkim w Łodzi w reż. Tomasza Koniny, czyli poruszające wykorzystanie walca Nad pięknym modrym Dunajem.

WAKAR "Fortepian pijany" Toma Waitsa w reż. Marcina Przybylskiego w T. Narodowym w Warszawie.

ZALEWSKA "Czarodziejska góra" spółki Mykietyn, Sikorska-Miszczuk, Bałka, Chyra.

***

Najlepsze przedstawienie Teatru Telewizji i/lub Teatru Polskiego Radia

CENTKOWSKI "Walentyna", reż. Wojciech Faruga.

CIEŚLAK "Walizka" Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk w reż. Wawrzyńca Kostrzewskiego z rolami Adama Ferencego i Krzysztofa Globisza, którego coraz bardziej brakuje w polskim teatrze.

DREWNIAK "Walizka", reż. Wawrzyniec Kostrzewski.

KOPCIŃSKI Projekt Teatroteka czyli seria oryginalnych, jednorodnych stylistycznie spektakli telewizyjnych zrealizowanych przez Wytwórnię Filmów Dokumentalnych i Fabularnych; "Ukryty w słońcu" wg powieści Ireneusza Iredyńskiego, reż. Dariusz Błaszczyk, Teatr Polskiego Radia.

KYZIOŁ "Walizka" Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk, reż. Wawrzyniec Kostrzewski.

MACIEJEWSKI "Przygoda" Sándor Márai/Jan Englert, Teatr TV; Łukasz Chotkowski, Maja Kleczewska, "Hejt Radio" (70'), reż. Maja Kleczewska, Radio Kraków.

MAJCHROWSKI Słuchowisko "Podróż na księżyc" Moniki Milewskiej, docenione na Festiwalu Dwa Teatry.

MROZEK "Walentyna", reż. Wojciech Faruga, Studio Teatralne Dwójki.

SIERADZKI Cały projekt Teatroteka przygotowany przez Wytwórnię Filmów Dokumentalnych i Fabularnych.

SKRZYDELSKI "Walizka" Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk w reż. Wawrzyńca Kostrzewskiego, Teatr Telewizji.

WAKAR Walentyna Wojciecha Farugi i Julii Kijowskiej w reż. Wojciecha Farugi, Teatr Telewizji; Ukryty w słońcu wg Ireneusza Iredyńskiego w reż. Darka Błaszczyka, Teatr Polskiego Radia.

ZALEWSKA "Walizka" Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk w reż. Wawrzyńca Kostrzewskiego, TVP Kultura; "Przygoda" Sándora Máraia w reż. Jana Englerta i "Zaręczyny" Wojciecha Tomczyka w reż. Wojciecha Nowaka, Teatr TV.

***

Najlepsze przedstawienie offowe

CENTKOWSKI "Projekt: Matka", T. Kana, Szczecin.

CIEŚLAK Wideo Łukasza Twarkowskiego do "Wycinki/Holzfällen".

DREWNIAK "Kryjówka", reż. Paweł Passini, netTheatre; "1913", "Teatr from Poland"; "Moja Bośnia", reż. Jacek Głomb, Kompania Teatralna.

KOPCIŃSKI Dwa razy Paweł Passini: "Hideout/Kryjówka" w netTheatre w Lublinie i "Dziady" Adama Mickiewicza w T. Lalki i Aktora w Opolu.

MACIEJEWSKI Return to the Voice, reż. Grzegorz Bral, Teatr Pieśń Kozła; Chór Sierot, scenariusz, opracowanie muzyczne i reżyseria Jerzy Zoń, Teatr KTO.

MROZEK Cykl Fabularny przewodnik po, reż. Aneta Groszyńska, warszawski Klub Komediowy; "Łojdyrydy" T. Pijana Sypialnia.

SIERADZKI "Ony" Marty Guśniowskiej, Czytelnia Dramatu, Lublin; "Sąsiedzi" Andrzeja Sadowskiego, T. Barakah, Kraków.

SKRZYDELSKI "Idiota" wg Fiodora Dostojewskiego w reż. Igora Gorzkowskiego, Studio Teatralne Koło w Warszawie; "Hideout/Kryjówka" w reż. Pawła Passiniego w netTheatre w Lublinie.

WAKAR "Hideout/Kryjówka" w reż. Pawła Passiniego w netTheatre w Lublinie.

ZALEWSKA "Ony" Marty Guśniowskiej w reż. Daniela Adamczyka w Czytelni Dramatu w Lublinie; "Sąsiedzi" Andrzeja Sadowskiego w T. Barakah w Krakowie.

***

Najlepsza książka o teatrze

CENTKOWSKI "Teatr przeciwko śmierci" Katarzyny Flader-Rzeszowskiej oraz "Nawozy sztuczne" Tadeusza Nyczka.

CIEŚLAK Tadeusz Nyczek, "Nawozy sztuczne".

DREWNIAK Od roku czytam, bo "cegła": "Źródła teatru" Mirosława Kocura, i już prawie kończę - 10 stron mi zostało Nie sądzę, żeby na koniec Mirek się zepsuł, więc głosuję

KOPCIŃSKI Beata Guczalska, "Aktorstwo polskie. Generacje"; Mirosław Kocur, "Źródła teatru"; Jerzy Grzegorzewski, "Improwizacje. Scenariusze autorskie z lat 1994-2005" w opracowaniu Ewy Bułhak i Mateusza Żurawskiego.

KOWALSKA Dariusz Kosiński, "Grotowski. Profanacje"; Tomasz Kubikowski, "Przeżyć na scenie"; i jeszcze fantastyczna książka o teatrze sportowym: Jakub Papuczys, "Tour de France jako przedstawienie kulturowe".

MACIEJEWSKI Jerzy Koenig, "Kto ma mieć pomysły? Szkice i felietony teatralne z lat 1978-2008", Instytut Książki - miesięcznik "Teatr", Kraków-Warszawa 2014; Beata Guczalska, "Aktorstwo polskie. Generacje", PWST im. Ludwika Solskiego w Krakowie, Kraków 2014.

MAJCHEREK "Dziewczyna z Kamienia" Izabelli Cywińskiej.

MAJCHROWSKI "Grotowski & Company. Źródła i wariacje" Ludwika Flaszena.

MROZEK Dragan Klaić, "Gra w nowych dekoracjach. Teatr publiczny pomiędzy rynkiem a demokracją", tłum. Edyta Kubikowska, Instytut Teatralny im. Z. Raszewskiego/Konfrontacje Teatralne-Centrum Kultury w Lublinie.

PIEKUTOWA "Anty-Ifigenia" Jagody Hernik Spalińskiej, Instytut Sztuki PAN.

SIERADZKI "Dziewczyna z Kamienia" Izabelli Cywińskiej.

SKRZYDELSKI "Aktorstwo polskie. Generacje" Beaty Guczalskiej, choć głównie za pierwszą część, w drugiej części autorka nie znajduje sposobu na to, by opisać nowoczesne aktorstwo - widać brak jeszcze języka w tej sprawie, jednak w wielu fragmentach książki można zauważyć, że do nowoczesnego aktorstwa trzeba stosować pojęcia niewiele znaczące (np. "Samo zadanie zagrania dzisiaj Kmicica wydaje się niemożliwe" - w odniesieniu do roli Krzysztofa Globisza w Trylogii Jana Klaty), by w ogóle próbować je opisać. Poza tym "Źródła teatru" Mirosława Kocura.

WAKAR Dwa razy Jerzy Grzegorzewski: "Improwizacje. Scenariusze autorskie z lat 1994-2005" w opracowaniu Ewy Bułhak i Mateusza Żurawskiego oraz "Że też musiała Pani zadać to pytanie!" (katalog wystawy w Galerii aTAK w Warszawie, kurator Jerzy Wojciechowski).

ZALEWSKA Obie publikacje Tomasza Kubikowskiego: "Przeżyć na scenie" i "Teatralne doświadczenie Wilhelma Meistra", wydane przez AT w Warszawie; "Anty-Ifigenia" Jagody Hernik Spalińskiej, Instytut Sztuki PAN.

***

Rozczarowanie sezonu

CENTKOWSKI Romantyczni klasycy wystawiani "w całości" i "bez skrótów".

CIEŚLAK "Szalbierz", reż. Gabor Maté - chyba że jest to świadomie stworzona satyra na T. Dramatyczny m.st. Warszawy.

KOPCIŃSKI Wśród licznych nieudanych przedstawień sezonu ta porażka była dla mnie najdotkliwsza, bo oczekiwałem przedstawienia wybitnego: "Dziadów część III" Adama Mickiewicza w reż. Michała Zadary w T. Polskim we Wrocławiu.

KYZIOŁ Niestety, cały pierwszy sezon T. Powszechnego w Warszawie. Oby podtytuł tutejszej Lalki - Najlepsze przed nami - okazał się solidną obietnicą, która zacznie się spełniać już we wrześniu.

MACIEJEWSKI T. Powszechny w Warszawie, "Szczury" wg dramatu Gerharta Hauptmanna, scenariusz Maja Kleczewska, Łukasz Chotkowski, reż. Maja Kleczewska. Narodowy Stary Teatr w Krakowie; "Król Ubu" Alfreda Jarry'ego, reż. Jan Klata.

MAJCHEREK Pierwszy sezon nowej dyrekcji T. Powszechnego w Warszawie.

PIEKUTOWA T. Powszechny im. Zygmunta Hübnera w Warszawie - teatr, który miał się wtrącać.

SIERADZKI Może polskim teatrom otworzą się wreszcie oczy na bezguście i tandetę Nikołaja Kolady?

SKRZYDELSKI Dyrekcja Pawła Łysaka w T. Powszechnym w Warszawie przy wsparciu Pawła Sztarbowskiego. Szumne zapowiedzi, ale skończyło się na kalce z T. Polskiego z Bydgoszczy: publicystyczne tezy i uproszczone adaptacje (Wojna i pokój, Lalka); spóźnione diagnozy społeczne (Dzienniki Majdanu, Szczury); bezradność wobec klasyki i miks konwencji tę bezradność przykrywający (Fantazy); załatwianie środowiskowych porachunków za pomocą sceny (Szczury). Udały się monodramy na małej scenie. Program z Bydgoszczy nie przyjmuje się zatem w bogatej w teatralne tradycje stolicy - tu trudniej robić reklamę czemuś, co na nią nie zasługuje.

WAKAR "Szczury", "Wojna i pokój", "Lalka. Najlepsze przed nami", "Fantazy" na dużej scenie T. Powszechnego w Warszawie.

ZALEWSKA "Dziadów część III" w reż. Michała Zadary - groteskowa, podszyta wojną z tradycjonalistami, interpretacja dzieła Mickiewicza, w której bardziej krwiste wydają się sylwetki Rosjan niż polskich spiskowców. Zamiast przemienionego Gustawa mamy na scenie bohatera wiecznie młodego!

***

Skandal sezonu

CENTKOWSKI Polityka "kulturalna" samorządów, czyli "bardziej dochodowe repertuary", polityka kadrowa spod znaku "znana twarz z telewizji" i inne tym podobne absurdy obnażające kompletny brak zrozumienia dla MISJI publicznych teatrów czy szerzej - publicznie dotowanej kultury.

CIEŚLAK Zamiast pisać o skandalu, wolałbym w przyszłym roku docenić rolę samorządów w kreatywnym, ale i zgodnym z przepisami, wyłanianiu dyrektorów w teatrach dramatycznych w Toruniu, Poznaniu, Kielcach i Opolu. I oby nie było skandalu w T. Polskim we Wrocławiu, który może powinien zmienić swoje organizacyjne usytuowanie - zwłaszcza wobec miasta, którego jest wizytówką. Tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016 zobowiązuje!

DREWNIAK Styl zakończenia współpracy z dyrektor Jadwigą Oleradzką, potem kasacja wyników konkursu na nowego dyrektora T. im. Horzycy firmowana przez marszałka Całbeckiego. Toruń i całe Kujawsko-Pomorskie rulez!

KOPCIŃSKI Próba likwidacji Teatru Dzieci Zagłębia przez starostwo powiatowe Będzina. Nie skandal, ale kwestia budząca mój zasadniczy sprzeciw: wypowiedź Macieja Nowaka o potrzebie kopania w d tzw. mieszczańskiej publiczności przez uciskanych artystów, wygłoszona w obronie teatru publicznego na łamach "Notatnika Teatralnego" (nr 77/2014-2015).

KOŚCIELNIAK Wobec pokazowej solidarności środowiska teatralnego w reakcji na spektakularne akty instytucjonalno-kościelnej cenzury w poprzednim sezonie (niedopuszczenie do pokazu spektaklu "Golgota Picnic" Rodrigo Garcii na festiwalu "Malta" przez dyrektora Michała Merczyńskiego; niedopuszczenie do premiery spektaklu "Nie-boska komedia" Olivera Frljicia w Starym Teatrze przez dyrektora Jana Klatę) za największy skandal uznaję niemal zupełny brak rezonansu tych wydarzeń w przedstawieniach minionego sezonu.

KOWALSKA Nieodpowiedzialna polityka władz lokalnych w sprawie Teatru Dzieci Zagłębia w Będzinie. Pod naciskiem opinii publicznej kryzys został chwilowo zażegnany, jednak dramat, jaki rozegrał się wokół tej sceny, dowodzi kruchości bytu powiatowych instytucji kultury.

KYZIOŁ Skandaliczna sytuacja finansowa T. Polskiego we Wrocławiu, jednej z najlepszych, jeśli nie najlepszej, scen w kraju, będąca wynikiem tzw. polityki kulturalnej władz województwa dolnośląskiego.

MACIEJEWSKI Wyjątkowo słaby sezon w teatrach warszawskich - przed kompromitacją uchroniły stolicę jedynie dwa zaskakująco udane spektakle w T. Żydowskim: "Aktorzy żydowscy" (reż. Anna Smolar) i "Dybuk" (reż. Maja Kleczewska), poza tym niemal same klapy. Skandal wokół obsady stanowiska dyrektora w T. im. Horzycy; brak krytyki teatralnej - w mediach popularnych teatr w zasadzie przestał istnieć jako temat, zjawisko.

MAJCHEREK Problem z konkursami na dyrektorów teatrów, które czasami się kończą skandalami, jak w przypadku T. im. Horzycy w Toruniu. Choć w paru innych przypadkach również widać wyraźnie, że coś złego się dzieje z procedurą wyłaniania dyrekcji teatrów.

MAJCHROWSKI Wykorzystam tę rubrykę, by wspomnieć o kwestii nie tyle skandalicznej, co w moim odczuciu bardzo dyskusyjnej - udziale dzieci jako aktorów w spektaklach ewidentnie dla dorosłych, takich jak "Statek szaleńców" Nikołaja Kolady (kto widział, zrozumie, o co mi chodzi) czy przedstawienia Eweliny Marciniak "Ciąg" oraz "Portret damy". Zjawisko nasila się od kilku sezonów, poczynając bodaj od "Babel" Mai Kleczewskiej. Z jednej strony powstają dramaty i przedstawienia, które piętnują "zły dotyk", z drugiej - reżyserki i reżyserzy wprowadzają na scenę dzieci w ryzykownych kontekstach.

MROZEK Zablokowanie przez sąd w Poznaniu spektaklu Weroniki Szczawińskiej "Teren badań: Jeżycjada" (aktualnie pod zmienionym tytułem) wg tekstu Agnieszki Jakimiak - bez zapoznania się z jego treścią, jedynie ze względu na odwołanie się autorki i reżyserki do dzieła Musierowicz i domniemane naruszenie praw autorskich pisarki, która wnioskowała do sądu o zakaz grania przedstawienia. Gdyby trzymać się logiki sądu, jakakolwiek krytyka jakiegokolwiek utworu artystycznego czy zawartej w nim wizji świata byłaby niemożliwa, jeżeli tylko krytykujący użyłby tytułu będącego "zarejestrowanym znakiem towarowym".

PIEKUTOWA "Szczury" wg Gerharta Hauptmanna w reż. Mai Kleczewskiej w T. Powszechnym im. Zygmunta Hübnera w Warszawie.

SIERADZKI Bęcwalskie kopnięcie stolika przez marszałka województwa kujawsko pomorskiego, gdy mu się nie spodobał werdykt komisji wybierającej dyrektora T. im. Horzycy w Toruniu; gest zgodny z prawem, niezgodny z pomyślunkiem. Widomy dowód, że ustrój polskich teatrów i kodeks ich stosunków z tzw. organizatorami trzeba czym prędzej pisać na nowo; obecny jest w stanie rozkładu.

SKRZYDELSKI "Dziadów część III" w reż. Michała Zadary, T. Polski we Wrocławiu - najbardziej intelektualnie nieporadna propozycja teatralna na naszych scenach od dawien dawna. Michał Zadara postanowił, że pokaże całą polską klasykę zapewne z Mickiewiczem, Słowackim i Krasińskim. Warto jednak nie być zarozumiałym i wmawiając wszystkim dookoła, że "Dziadów" nie czytali, przeczytać dzieło samemu. Hitem okazał się zmanierowany do granic możliwości - po raz kolejny po części I, II i IV - Bartosz Porczyk, tym razem interpretujący Konrada jako "śpiewaka" - choć, jak sam aktor przyznaje, praca z Zadarą jest tak intensywna (Dziadów część III po dwóch miesiącach prób to wyczyn, bo spektakl ostatecznie trwa pięć i pół godziny), że nie miał czasu analizować swojej roli.

WAKAR Unieważnienie przez marszałka województwa kujawsko-pomorskiego Piotra Całbeckiego konkursu na dyrektora Teatru im. Wilama Horzycy w Toruniu oraz sposób przeprowadzenia przez niego wyboru dyrektora Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy.

ZALEWSKA Unieważnienie konkursu na dyrektora T. im. Horzycy w Toruniu przez marszałka kujawsko-pomorskiego Piotra Całbeckiego i nominacja własnego kandydata na szefa Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy, a także styl zakończenia pracy z Jadwigą Oleradzką i niepewny los festiwalu "Kontakt". Przykład, jak władza samorządowa lekceważy procedury i porozumienia społeczne. Groźny precedens, który być może ośmielił władze Będzina do drastycznego obcięcia dotacji dla Teatru Dzieci Zagłębia. A może by tak, w trosce o standardy, wpisać do wymagań wobec samorządowych urzędników opiekujących się kulturą i sztuką obowiązek wykształcenia w tych dziedzinach tak, by każdy marszałek miał u siebie fachowca, z którym powinien się liczyć?

***

Oceniali:

Najlepszy, najlepsza, najlepsi w sezonie 2014/2015

MICHAŁ CENTKOWSKI ("Newsweek Polska", dwutygodnik.com )

JACEK CIEŚLAK ("Teatr", "Rzeczpospolita")

ŁUKASZ DREWNIAK (teatralny.pl)

JACEK KOPCIŃSKI ("Teatr")

MARCIN KOŚCIELNIAK ("Didaskalia")

JOLANTA KOWALSKA (teatralny.pl, stała współpracowniczka "Teatru")

ANETA KYZIOŁ ("Polityka")

ŁUKASZ MACIEJEWSKI ("Wprost", "Gazeta Krakowska")

WOJCIECH MAJCHEREK (TVP Kultura)

ZBIGNIEW MAJCHROWSKI (teatralny.pl)

WITOLD MROZEK ("Gazeta Wyborcza")

MAŁGORZATA PIEKUTOWA (teatralny.pl, współpracowniczka "Teatru")

JACEK SIERADZKI ("Dialog")

PRZEMYSŁAW SKRZYDELSKI ("W sieci")

JACEK WAKAR (Polskie Radio)

KALINA ZALEWSKA ("Teatr")