Adam Hanuszkiewicz: Wspomnienie
Po usunięciu Kazimierza Dejmka, którego inscenizację "Dziadów" uznano za antyradziecką, Adam Hanuszkiewicz został dyrektorem Teatru Narodowego. Stworzył wtedy wiele wybitnych inscenizacji. Jutro miną cztery lata od śmierci jednego z najwybitniejszych polskich aktorów i reżyserów.
Zmarł w Warszawie w wieku 87 lat. Przez wiele lat był dyrektorem artystycznym warszawskich teatrów Narodowego i Nowego.
Z urodzenia był lwowianinem. Jego rodzice prowadzili tam sklep. Jeszcze przed drugą wojną światową uczęszczał do tamtejszego Państwowego III Gimnazjum Męskiego im. Króla Stefana Batorego. W 1944 roku pod Rzeszowem, gdzie wówczas mieszkał wstąpił do zespołu teatralnego Wojska Polskiego.
W 1945 roku pracował najpierw w Teatrze im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie, a potem w Teatrze Dolnośląskim w Jeleniej Górze. To tam debiutował rolą Wacława w "Zemście" Aleksandra Fredry w reżyserii Stefanii Domańskiej. Nie ukończył żadnej szkoły aktorskiej, a egzamin eksternistyczny zdał w 1946 roku w Łodzi. Potem przez trzy lata grał w Teatrze Dramatycznym w Krakowie. Sezon 1949/1950 spędził w warszawskim Teatrze Rozmaitości. W latach 1950 - 1955 występował w Teatrze Polskim w Poznaniu. To właśnie tu w 1951 roku wyreżyserował swój pierwszy spektakl. Była to "Niespokojna starość" Leonida Rachmanowa. Jak się po latach okazało, była to jedyna sztuka radziecka, jaką w życiu wyreżyserował. Ale poznańska publiczność zapamiętała go z tamtych czasów z tytułowej roli w "Hamlecie" w głośnej inscenizacji Wilama Horzycy.
Od 1955 roku Adam Hanuszkiewicz pracował głównie w Warszawie. Był współtwórcą Teatru Telewizji. Jeszcze w 1955 roku wyreżyserował swoją pierwszą sztukę telewizyjną. Był to "Złoty lis" Jerzego Andrzejewskiego. W latach 1957-1963 Hanuszkiewicz był naczelnym reżyserem TVP. W latach 1956-1968 pracował jako reżyser i dyrektor Teatru Powszechnego. W 1968 roku po usunięciu Kazimierza Dejmka, którego inscenizację "Dziadów" uznano za antyradziecką, został dyrektorem Teatru Narodowego. Stworzył wtedy wiele wybitnych inscenizacji w tym m.in. słynną "Balladynę" w nowoczesnych kostiumach i z wykorzystaniem motocykli honda. Muzykę do niektórych spektakli Hanuszkiewicza tworzył wtedy Czesław Niemen. Mówi się, że to Hanuszkiewicz odkrył Niemena dla teatru.
W roku 1970 po raz pierwszy od 1944 odwiedził rodzinny Lwów. Nawiązał wtedy kontakt z Polskim Teatrem Ludowym we Lwowie prowadzonym przez Zbigniewa Chrzanowskiego.
Na początku lat 80. stracił zaufanie władzy i został odwołany ze stanowiska dyrektora Teatru Narodowego. Ostatnim pożegnalnym spektaklem wyreżyserowanym tam przez niego był "Śpiewnik domowy". W stanie wojennym przyłączył się do bojkotu telewizji przez środowisko aktorskie. Reżyserował wtedy w warszawskich teatrach Ateneum i Studio oraz w Łodzi i za granicą. W latach 1989-2007 był dyrektorem warszawskiego Teatru Nowego. Wyreżyserował tam m.in. spektakl "Chopin jego życie, jego miłość, jego muzyka" według własnego scenariusza i przedstawienie "Europa do nas, my do Europy" według Witolda Gombrowicza. Jego ostatnim spektaklem była "Miłość i krew" według Juliusza Słowackiego.
Adam Hanuszkiewicz zmarł w warszawskim szpitalu przy ul. Stępińskiej. Pochowano go 8 grudnia na Cmentarzu Wojskowym na warszawskich Powązkach.
