Artykuły

Dlaczego, ktoś nagle, niszczy wartości zbudowane w dobrej intencji przez innych ludzi? Czy z pogardy, czy z chęci przejęcia klientów sklepu, czy budowania lęku w innych, a może po prostu z potrzeby posiadania wroga - pisze Magda Fertacz w felietonie dla e-teatru.

Stał za jej plecami. W kapturze i mamrotał. W sklepie z kozim serem byli jeszcze inni ludzie. Niewielkie pomieszczenie, wiele twarzy. Kupują tu od paru lat, wierni klienci, wierzący w moc uzdrawiania produktów z małych, polskich gospodarstw. Właściciel, miły pan w średnim wieku, który długo pracował na renomę swojego sklepu. I udało się, ku radości tych wierzących w lokalne inicjatywy i tych, którzy po prostu dbają o swoje zdrowie. Ten w kapturze pojawił się pierwszy raz. I wymamrotał jej do ucha: tu trują rybą. Odwróciła się i nie zdążyła nic powiedzieć, bo padły słowa: Świńska, świnia. Mężczyzna podchodził do kolejnych osób w sklepie, nachylał się i wpuszczał im do uszu: świńska świnia truje rybą. Po chwili wyszedł, zostawiając za sobą stojący w powietrzu zaduch oskarżenia. W stronę sprzedawcy zaczęły padać pytania o świeżość wybieranych produktów. A przecież przez te lata budowania wspólnoty, między mieszkańcami a właścicielem lokalnego sklepiku nie było wątpliwości co do jakości sprzedawanej żywności. Sprzedawca zapewniał, że ten mężczyzna nigdy nie robił u niego zakupów. Zna wszystkich swoich klientów...

Dziewczyna wyszła ze sklepu z torbą zakupów, jak zwykle, ale przez całą drogę zastanawiała się, dlaczego. Dlaczego, ktoś nagle, niszczy wartości zbudowane w dobrej intencji przez innych ludzi? Czy z pogardy, czy z chęci przejęcia klientów sklepu, czy budowania lęku w innych, a może po prostu z potrzeby posiadania wroga. Już w domu przy śniadaniowym stole i kolejnych kęsach koziego sera, który smakował jakoś inaczej, jakby bardziej kwaśno, dziewczyna pomyślała, że zachowanie mężczyzny wpisuje się w obowiązującą obecnie definicję patrioty. W ostatnim wywiadzie dla programu Obiady Czwartkowe Krystian Lupa powiedział, że patriotyzm w Polsce to posiadanie wroga. "Ten ogólnoludzki archetyp wroga w wydaniu polskim został szczególnie napiętnowany. (...) Patriotyzm polski to zawsze była walka, oddawanie krwi, bez tego nie jesteśmy w stanie sobie poradzić. (...) Mamy wroga w hymnie narodowym. Bóg Polaków, to też jest Bóg prowadzący naród polski do walki. (...) Polaków charakteryzuje wrogość do zasady tolerancji. Zacięcie fanatyczne i wielka koncentracja, żeby nie rozumieć. Możemy się kłócić o przekonania, ale musimy dać dostęp logice. Polak broni się przed logiką, nie lubi logiki, podobnie jak nie lubi demokracji." Jaką logiką kierował się mężczyzna w kapturze wypowiadając słowa "świńska świnia truje rybą"? Czy chodzi o osobistą frustrację, niezadowolenie, roszczeniowy stosunek do świata, od którego nie dostało się tyle, ile się chciało, ambicję, upokorzenie? Swoje jednostkowe doświadczenie zamienia w misję ocalenia od zatrucia reszty społeczności, którą on nazywa "dobrem narodu". Dziewczyna postanowiła pójść do sklepu jutro. Jeżeli mężczyzna kieruje się fanatyczną nienawiścią, na pewno wróci. I tak się stało. Stał pod sklepem i czekał aż w środku zbierze się dostateczna duża ilość kupujących. Dziewczyna podeszła do niego i zapytała, dlaczego. Dlaczego stoi tu jako oskarżyciel i obrońca? Mężczyzna niechętnie, ale padły słowa: Zawiodłem się. Wierzyłem, że patrząc w górę widzę flagę z niebieskim i żółte na nim gwiazdy, ale teraz wiem, że niebo jest biało-czerwone. Po chwili był już w środku sklepu i zanim drzwi się zamknęły do uszu dziewczyny doszło mamrotanie o świńskiej świni. Czyli jednak osobista frustracja, pomyślała dziewczyna, to jest temat na sztukę i znowu przypomniała sobie słowa Lupy "Teatr to jest misja polityczna, ale nie chciałbym, żeby teatr zaniechał dyskursu ludzkiego. Polityczny dyskurs też ma swoje sfery ludzkie. Musimy dojrzeć jako ludzie."