Eryk XIV
Najwybitniejszy dramaturg szwedzki wszystkich czasów - August Strindberg (1849-1912) - który osiągnął wielką, międzynarodową sławę, dobrze znany jest także w Polsce. Jego sztuki, takie jak: "Ojciec" "Panna Julia", "Taniec śmierci", "Sonata widm", czy "Koledzy", ciągle obecne są na naszych scenach.
Dzieła Strindberga, o bardzo różnej tematyce i zasięgu intelektualnym, skandalizowały swego czasu opinię publiczną. Pisarz poruszał sprawy polityczne i społeczne, historyczne i filozoficzne. Najszersze zainteresowanie przyniosły mu psychologiczne dramaty, obsesjonalnie zajmujące się problemem walki płci, przyrodzonej nienawiści mężczyzny i kobiety, którą podnosił do wyżyn demonizmu.
Ale uznanie zdobyły także dramaty historyczne Strindberga. Najgłośniejszy z nich to "Eryk XIV", sztuka, którą dziś właśnie zobaczymy na małych ekranach.
Bohaterem tej sztuki jest władca z dynastii Wazów, zasiadający na tronie od 1560 do 1569 roku. Eryk XIV był człowiekiem chwiejnym, o usposobieniu gwałtownym i zmiennym i ogromnie przeczulonych nerwach. Pełen nieufności do otoczenia, narażony na intrygi dworskie i knowania przeciwników politycznych, niedługo królował. Do ustąpienia zmusił go brat, książę Jan, obejmując po nim tron.
Strindberg, pozostając zapewne pod wpływem samego Szekspira, pokazał Eryka jako księcia hamletyzującego, nieszczęśliwego i tragicznego. W dramacie Eryka, uwikłanego w wielką grę polityczną mającą na celu umocnienie władzy królewskiej i pokonanie przyrodniego brata, jest także coś z tragedii szekspirowskiego Ryszarda III. Jak tamten jest on coraz głębiej samotny, gnębi go nieprzerwany konflikt moralny wynikający z konieczności wyboru racji politycznej nad racją jednostki.
"Eryka XIV" oglądaliśmy już kiedyś na ekranach TV w reżyserii Macieja Prusa. Było to przedstawienie pełne dramatyzmu i świetnie zagrane.
Wszystko wskazuje na to, że i dzisiejszy spektakl nie poskąpi nam wielu mocnych wrażeń.
Reżyseruje go bowiem wytrawny znawca telewizyjnego warsztatu, Jerzy Gruza, a grają takie tuzy naszych seen, jak.: Marek Walczewski, Jan Nowicki, Zofia Rysiówna, Bolesław Smela, Tadeusz Białoszczyński, czy Andrzej Szalawski.
