Artykuły

Czy naród powinien być "sobie" / "dla siebie"? Czy wspólnota powinna być "sobie"? Wreszcie czy teatr powinien być "sobie"? Odpowiedzi na te pytania będzie można poszukać od 13 do 29 maja na IX już edycji Spotkań Teatralnych "Bliscy Nieznajomi".

Kolejne parafrazy hasła "Naród sobie": "wspólnota sobie", "kobiety sobie", "lokalne społeczności sobie", "teatr sobie" to próba krytycznego odczytania drugiego członu hasła na gmachu Teatru Polskiego w Poznaniu. Czy naród powinien być "sobie" / "dla siebie"? Czy wspólnota powinna być "sobie"? Wreszcie czy teatr powinien być "sobie"? Odpowiedzi na te pytania będzie można poszukać od 13 do 29 maja na IX już edycji Spotkań Teatralnych "Bliscy Nieznajomi".

Tegoroczna edycja Festiwalu "Bliscy Nieznajomi" będzie ogniskować się wokół idei wspólnotowości nawiązując do historii Teatru Polskiego w Poznaniu - instytucji organizującej wydarzenie - który został wzniesiony w 1875 roku, w czasach zaboru pruskiego, dzięki zaangażowaniu obywateli. Nową dyrektorką artystyczną festiwalu jest kuratorka oraz producentka projektów teatralnych i interdyscyplinarnych - Agata Siwiak.

- Chciałam zapytać o to, co oznacza "Naród sobie" i czy naród może być tylko sobie. Należy podejść do tego krytycznie i zapytać, jakie wspólnoty bywają wykluczane - czasami w białych rękawiczkach - z systemu sztuki, czy przez zapomnienie o nich, czy może przez to, że tworzą inny krąg kulturowy - wyjaśnia Agata Siwiak.

"Bliscy Nieznajomi" będą koncentrować się na polskim teatrze i sztuce. Prezentowane będą zarówna działania teatralne, jak i muzyczne, wizualne oraz społeczno-artystyczne. Obok zaproszonych spektakli organizatorzy chcą produkować premierowe projekty. Program został podzielony na trzy bloki tematyczne.

Pierwszy z nich "Wspólnota: teatr" odwołuje się do wspólnoty artystycznej. Festiwal otworzy premiera Teatru Polskiego w Poznaniu w reżyserii Anny Karasińskiej "Drugi spektakl". Pytanie o kondycję artysty i wspólnoty wybrzmi w "Wycince (Holzfällen)" [na zdjęciu] - przedstawieniu wybitnego polskiego reżysera Krystiana Lupy oraz w spektaklu "Aktorzy żydowscy" w reżyserii Anny Smolar.

- Będziemy rozmawiać o tym, czym jest ta wspólnota teatralna. Pokazany zostanie wybitny spektakl mistrza reżyserii Krystiana Lupy, który w tym roku został uznany za najlepszego reżysera - opowiada Agata Siwiak. - W bloku "Wspólnota: teatr" pokażemy również znakomitych aktorów żydowskich. Spektakl o tym, czym jest ta szczególna wspólnota, trochę zamknięta.

W tym nurcie zaprezentowana zostanie także instalacja "Post-Apocalypsis" kuratorowaną przez Agnieszkę Jelewską, która została zaprezentowana jako polska ekspozycja narodowa 13. Praskiego Quadriennale 2015 i nagrodzona Złotym Medalem.

Kolejny cykl tematyczny "Wspólnota: miejsca" odnosi się do wspólnoty lokalnej, definiowanej przez miejsce zamieszkania. W tym bloku znajdziemy spektakl podejmujący temat wciąż niedostatecznie dyskutowanej, nieprzepracowanej XX-wiecznej traumy - "Rzezi Wołyńskiej" ("Swarka" w reżyserii Katarzyny Szyngiery).

- Tutaj nie oceniamy, wysłuchujemy historii i wiemy, ze każda prawda także historyczna jest złożona - tłumaczy Agata Siwiak.

Widzom pokazane zostaną także przedstawienia wpisujące się w nurt teatru partycypacyjnego, które zostały zrealizowane przez znakomitych artystów polskiego teatru i tańca w przestrzeniach dotkniętych społecznym wykluczeniem, zarówno ze względu na ich położenie geograficzne, jak i przynależność do grupy społecznej ("Dekalog - folwarczne imaginarium" w reżyserii i choreografii Mikołaja Mikołajczyka oraz "Zostań, zostań" w reżyserii Michała Borczucha).

- Oba spektakle wpisują się w nurt teatru partycypacyjnego, tam biorą też udział wybitni artyści polscy - mówi Agata Siwiak. - W spektaklu "Zostań, zostań w reżyserii Borczucha zagra Krzysztof Zarzecki ze Starego Teatru w Krakowie. U Mikołaja Mikołajczyka zobaczymy Anitę Wach - znakomitą tancerką i choreografka, którą poznańska publiczność mogła wielokrotnie podziwiać na scenie Stary Browar Nowy Taniec.

W ostatnim z bloków tematycznych "Wspólnota: kobiety" swoje premierowe projekty zrealizują poznańskie animatorki kultury, artystki, kuratorki, działaczki społeczne wraz z zaproszonymi artystami (m.in. Anną Królikiewicz, Agatą Bielską, Moniką Drożyńską, Maliną Prześlugą i Zbigniewem Łowżyłem). Podjęte tematy będą dotyczyły idei teatru jako domu (projekt kuratorski Joanny Stankiewicz), historycznej stygmatyzacji kobiet (projekt zainicjowany przez Ewę Łowżył) i sztuki jako przestrzeni otwartej na doświadczenia zmysłowe, identyfikowane z kobiecością - smak, zapach, dotyk (kuratorka - Agata Kiedrowicz).

- Do bloku "Wspólnota: kobiety" zaprosiłam znakomite poznańskie kuratorki, artystki, animatorki, aktywistki. Joanna Stankiewicz znana jest publiczność jako dyrektorka Festiwalu No Women No Art - opowiada Agata Siwiak. - Będziemy rozmawiać m.in. o tym, co to znaczy być muzułmanką w tym mieście i w tym kraju, a także co to znaczy być matką w tym mieście i w tym kraju.

Na czas IX Spotkań Teatralnych "Bliscy Nieznajomi", loża Teatru Polskiego będzie niczym XIX-wieczne loże...

- W "Ziemi obiecanej" Andrzeja Wajdy w tych lożach kochano się, jedzono, pito. Nie chodzi oczywiście o to, żeby to wszystko działo się w Teatrze Polskim, ale jednak wszystko jest dozwolone, będzie można zasłonić lożę kurtyną i spożywać tam boskiego napoju, jeść praliny specjalnie zaprojektowane przez Annę Królikiewicz - tłumaczy Agata Siwiak. - W ramach tego projektu wytworzymy też zapach Teatru Polskiego.

Bilety na spektakle i wydarzenia w ramach IX edycji "Bliskich Nieznajomych" dostępne będą od poniedziałku, 18 kwietnia.