Artykuły

W dniach 27 czerwca - 2 lipca w Göteborgu i Ljungskile w Szwecji odbył się festiwal młodych dramatopisarzy Interplay Europe, na który zaproszeni zostali reprezentanci z Polski: Adam Biernacki, Karolina I. Kaleta i Neli Khachatryan.

Interplay to spotkanie młodych europejskich dramatopisarzy i dramaturgów organizowane przez towarzyszenie ASSITEJ od 1995 roku co dwa lata. Jego uczestnicy spotykają się, by pod okiem tutorów rozwijać swoje teksty, szukać wzajemnych inspiracji i dokonywać wymiany kulturalnej. Festiwal do tej pory odbył się w Berlinie, Izmirze, Madrycie, Warszawie, w tym roku do miast-organizatorów dołączyły szwedzkie Göteborg i Ljungskile. Wśród delegatów z Polski znaleźli się: związany z polskim ośrodkiem ASSITEJ reżyser i tłumacz Adam Biernacki (w charakterze tutora) i młode dramatopisarki, laureatki Ogólnopolskiego Konkursu Dla Młodych Dramatopisarzy "Szukamy Polskiego Szekspira": Karolina I. Kaleta i Neli Khachatryan.

Oto relacja Karoliny I. Kalety, która pojawiła się na Interplay dzięki wsparciu finansowemu Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego:

Jedziemy na Interplay Europe!

"Jedziemy na Interplay Europe!" - taka myśl pojawiła się w mojej głowie chyba dopiero w chwili, gdy razem z Adamem Biernackim i Neli Khachatryan wsiadałam na pokład samolotu z Warszawy do Göteborga. Od połowy stycznia, kiedy dowiedziałam się o możliwości wyjazdu, zmagaliśmy się z rozmaitymi problemami związanymi z brakiem funduszy i logistyką, a jednak udało nam się pokonać te przeszkody i 25 czerwca 2016 roku mogłam rozpocząć jedną z największych artystycznych przygód w swoim życiu. Oczywiście byłoby to niemożliwe bez pomocy ze strony Instytutu Teatralnego, Polskiego Instytutu w Sztokholmie i Instytutu Adama Mickiewicza, gdyż to dzięki finansowemu wsparciu z ich strony zgromadziliśmy kwotę na pokrycie kosztów naszego udziału w Interplay Europe.

Dla osób, które nie są zaznajomione z ideą tej konferencji, warto napisać, że jest to spotkanie młodych dramatopisarzy i dramaturgów reprezentujących niemal wszystkie państwa Starego Kontynentu. Od 1995 roku co dwa lata spotykają się wraz z tutorami (autorami, reżyserami i aktorami), aby dyskutować o wyzwaniach i problemach współczesnego teatru. Do grona miast gospodarzy takich jak Berlin, Izmir, Madryt czy Warszawa, w tym roku dołączył Göteborg i położone 65 km na północ Ljungskile. Na zaproszenie szwedzkiego ośrodka ASSITEJ (Międzynarodowe Stowarzyszenie Teatrów dla Dzieci i Młodzieży) oraz Barnteaterakademin (Akademii Teatru dla Dzieci) do Zachodniej Gotlandii przybyło 36 dramatopisarzy i 18 tutorów reprezentujących aż 21 krajów, co jest najwyższym wynikiem w historii Interplay Europe.

Delegacja polska i inni uczestnicy

Polscy delegaci

Tutor

Adam Biernacki - absolwent kulturoznawstwa Uniwersytetu Śląskiego i Wydziału Reżyserii warszawskiej Akademii Teatralnej; sekretarz generalny Polskiego Ośrodka Międzynarodowego Stowarzyszenia Teatrów Dla Dzieci i Młodzieży ASSITEJ. Wyreżyserował spektakle dramatyczne, muzyczne i operowe w teatrach w Polsce i zagranicą; przygotował także liczne czytania dramatów. Współpracował m.in. z takimi artystami jak Krystyna Janda, Ewa Błaszczyk czy Krystyna Tkacz. Jego spektakle "Wyprawy Krzyżowe" i "Skąpiec. Work in progres" otrzymały nagrody podczas festiwali teatralnych.

Jest autorem scenariuszy spektakli i seriali ("Akademia", TVP Kultura; "Na Wspólnej", TVN). Tłumaczy teksty poetyckie i dramatyczne z języka angielskiego i niemieckiego. Od lat jest związany z P. O. ASSITEJ jako instruktor teatralny i wykładowca w Ognisku Teatralnym "U Machulskich" i Szkole Aktorskiej Haliny i Jana Machulskich, czy jako koordynator ogólnopolskiego konkursu "Szukamy Polskiego Szekspira".  Prowadził międzynarodowe warsztaty teatralne m.in. w Hiszpanii i Turcji. Jest kompozytorem hejnału Katowic. Strona Adama Biernackiego: www.adam-biernacki.pl

Dramaturdzy

Karolina I. Kaleta - ur. 5 marca 1996 r., studentka Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych na Uniwersytecie Jagiellońskim, absolwentka Publicznego Liceum Ogólnokształcącego nr II im. Marii Konopnickiej w Opolu (2015), od 2009 wolontariuszka w Opolskim Teatrze Lalki i Aktora im. A Smolki, tłumacz języka angielskiego i francuskiego podczas XXV i XXVI Ogólnopolskiego Festiwalu Teatrów Lalek oraz międzynarodowego projektu Meeting the Odyssey. Laureatka I nagrody w XV i XVI edycji Ogólnopolskiego Konkursu Dla Młodych Dramatopisarzy "Szukamy Polskiego Szekspira", wyróżniona w 27. Konkursie na Sztukę Teatralną dla Dzieci i Młodzieży Centrum Sztuki Dziecka w Poznaniu, stypendystka Prezesa Rady Ministrów (2014), Ministra Edukacji Narodowej (2015). Opublikowała teksty w magazynie "Fika", "Nowych Sztukach Młodzieży dla Młodzieży" (Poznań, 2015), IV Zeszycie Sztuki (Warszawa, 2014).

--

Neli Khachatryan - ur. 21 września 1998 r., uczennica II Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Staszica w Tarnowskich Górach, laureatka I nagrody XV edycji Ogólnopolskiego Konkursu dla Młodych Dramatopisarzy "Szukamy Polskiego Szekspira" w kategorii wiekowej 12-15 lat. Aktorka w Teatrze Imaginarium w Tarnogórskim Domu Kultury. Pełnokrwista Ormianka, jej rodzice wraz starszą siostrą Mariną przyjechali do Polski w 1994 roku. Jest bardzo oddaną patriotką i wszędzie stara się godnie reprezentować swój kraj. Brała udział w XVII edycji ogólnopolskiego konkursu "Historia bliska. Polacy - Sąsiedzi po II wojnie: przeciw sobie, obok siebie, razem..." pod opieką Mariusza Hermanowicza, gdzie otrzymała indywidualne wyróżnienie. Udziela się charytatywnie, bierze udział w wielu warsztatach teatralno-filmowych i masowych imprezach jako wolontariusz, oddana zwierzętom i naturze. Jednym z jej marzeń jest zostać reżyserem, pisać scenariusze, przejść się po czerwonym dywanie w Cannes i zgarnąć Oscara.

Delegaci z innych krajów

Ze względu na specyfikę pracy podczas Interplay Europe najwięcej czasu spędziłam z tutorami, z którymi byłam przydzielona do tej samej grupy. Przez cały czas trwania pobytu korzystałam z możliwości dodatkowych rozmów z pozostałymi tutorami, którzy często poruszali tematy związane nie tylko z przywiezionym przeze mnie tekstem, lecz także wykazywali zainteresowanie innymi dramatami oraz wcześniejszymi doświadczeniami teatralnymi. Szczególnie owocne dyskusje delegatów i tutorów toczyły się po zakończeniu wykładów i niejednokrotnie prowadziły do rozważań nad stworzeniem wspólnych projektów artystycznych.

Tutorzy:

Flo Staffelmayr (Austria) - aktor, autor i reżyser prowadzący również warsztaty teatralne; zdobywca nagród teatralnych. Podczas wspólnej pracy zwracał uwagę na problemy związane z inscenizacją lub adaptacją tekstów, a jednocześnie zachęcał do artystycznych eksperymentów i nieoczywistych rozwiązań.

Maud Lazaroms (Holandia) - czerpiąc zarówno z praktyki scenicznej, jak i zawodowego doświadczenia zdobytego podczas pracy z młodzieżą jako socjolog i pedagog, zachęcała nas do podchodzenia do kreowanych bohaterów z jak największą dozą wrażliwości i wyrozumiałości.

--

Marie Persson Hedenius (Szwecja) - dramaturżka w teatrze miejskim w Uppsali, nauczycielka związana z teatrem tańca; w trakcie grupowych dyskusji poświęconych dramatom zadawała bardzo wiele pytań, którymi starała się pobudzić wyobraźnię autora i skłonić go do dopełniania świata przedstawionego.

Ivan Dimitrow (Bułgaria) - filozof, autor opowiadań, powieści i wierszy; zdobywca nagród w międzynarodowych konkursach dramaturgicznych; wystawiany m.in. w Nowym Jorku, New Ohio Theater, Belgradzie.

--

Mikhel Seeder (Estonia) - dramaturg w Teatrze VAT, autor sztuk teatralnych i nauczyciel dramatopisarstwa.

Pauline Peyrade (Francja) - ukończyła reżyserię w londyńskiej Academy of Dramatic Arts i wydział dramaturgii ENSAAT (państwowej francuskiej uczelni dramy); wystawiana przez teatry i radio we Francji; wykłada w ENSATT i Ecole du Nord.

Henning Fangauf (Niemcy) - dyrektor Centrum Teatru Dzieci i Młodzieży we Frankfurcie, twórca Interplay (1995); dramaturg w teatrach miejskich Coburgu, Osnabruecku i Bremy. Członek zarządu wydziału teatralnego w Instytucie Goethego; autor książek o teatrze dla dzieci i młodzieży.

Anne Richter (Niemcy) - od ponad 20 lat dramaturg niemieckiego TYA (Theatre for Young Audiences), dramaturg Junges Nationaltheater Mannheim, członek jury w kilku konkursach literackich.

--

Alexandra Charalambidou (Grecja) - aktorka teatralna i telewizyjna, autorka sztuk teatralnych, wykładowca dramy, reżyserka.

--

Hlin Agnarsdotir (Islandia) - od 1981 pracuje w Reykiaviku jako nauczycielka dramy, reżyserka teatralna i dramaturżka; autorka powieści, esejów oraz sztuk teatralnych, radiowych i telewizyjnych. Współpracuje z Uniwersytetem Islandii jako wykładowca kreatywnego pisania.

--

Lauris Gundars (Łotwa) - twórca programu Pisanie dla Teatru, Filmu i Telewizji na Łotewskiej Akademii Kultury, prowadzi autorskie warsztaty dramaturgiczne; autor nagrodzonej książki "Dramatica", sztuk teatralnych i adaptacji; reżyser.

Don Duyns (Holandia) - krytyk teatralny, reżyser, autor ponad 40 sztuk teatralnych tłumaczonych na kilka języków; wykładowca m.in. na akademii filmowej w Amsterdamie.

--

Edy Poppy (Norwegia) - autorka wielu tekstów, publikowanych w antologiach i periodykach; autorka nagrodzonej książki "Anatomia. Monotonia", wydanej także po polsku i wybranej do prestiżowej antologii "Best European Fiction 2015"; nauczycielka kreatywnego pisania i autorka sztuk teatralnych.

--

Milena Depolo (Serbia) - autorka nagradzanych sztuk teatralnych, radiowych i telewizyjnych; dramaturg w teatrze Boško Buha, współtwórca festiwalu TIBA.

--

Kristina Ros (Szwecja) - lingwista, kulturoznawca, dramaturg w niezależnym teatrze Masthuggsteatern w Göteborgu. Tłumaczka i autorka sztuk, aktywistka i twórca projektu Barnteateraademin, skierowanego do dzieci i młodzieży.

--

Hasan Erkek (Turcja) - poeta, dramaturg i profesor dramy; zdobywca wielu międzynarodowych nagród, publikowany w wielu językach autor sztuk, poezji i książek naukowych. Wystawiany w Turcji i za granicą. Prezes Stowarzyszenia Tureckich Autorów i Tłumaczy, kierownik Wydziału Sztuk Performatywnych na Uniwersytecie Anadolu, wice-prezes tureckiego ASSITEJ.

Delegaci:

Wśród uczestników - młodych dramaturgów - znalazły się osoby z 21 krajów: Austrii, Bułgarii, Chorwacji, Cypru, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Niemiec, Grecji, Węgier, Islandii, Łotwy, Liechtensteinu, Holandii, Norwegii, Polski, Serbii, Szwecji, Turcji i Wielkiej Brytanii.

W gronie delegatów znaleźli się dramaturdzy na różnych stopniach rozwoju artystycznego, od osób początkujących do wystawianych w profesjonalnych teatrach bądź zajmujących się reżyserią, aktorstwem i samodzielnym prowadzeniem warsztatów. Dzięki temu dialog poświęcony współczesnemu teatrowi odbywał się na rozmaitych płaszczyznach, a takie zróżnicowanie pośród uczestników znacząco poszerzało horyzonty.

Zapraszam do obejrzenia filmiku "Uczestnicy": http://www.e-teatr.tv/sub,pl,wydarzenia,1051.html

STRUKTURA

Struktura zajęć podczas tegorocznej edycji festiwalu składała się z:

1) Pracy warsztatowej w siedmiu grupach bazowych (Base Groups), prowadzonych przez 2-3 tutorów, skupiającej się na analizie sztuk młodych dramaturgów należących do poszczególnych grup. Praca analityczna połączona była z wymianą informacji odnośnie funkcjonowania teatru (szczególnie teatru dla dzieci i młodzieży), najnowszych i najciekawszych autorów i inicjatyw kulturalnych oraz możliwości współpracy międzynarodowej w poszczególnych krajach. Zwieńczeniem tych wysiłków była organizacja pokazu teatralnego w formie etiud na podstawie wybranych scen z dramatów każdego z delegatów. Te prezentacje dostarczyły wiele radości zarówno publiczności, jak i występującym dramatopisarzom, ale najważniejszym ich celem było nakłonienie do zmierzenia się z wyzwaniem jakim jest dokonywanie adaptacji.

2) Konsultacji One To One; w trakcie których młodzi dramaturdzy odbywali rozmowy z tutorami odnośnie swoich sztuk. Adam Biernacki odbył konsultacje z Marite H. Buktaite z Estonii, Marią Ulbrandt Laumark z Danii i Matthiasem Haraldssonem z Islandii, sztuka Neli Khachatryan była omawiana przez Edy Poppy, natomiast ja uczestniczyłam w spotkaniu z Laurisem Gundarsem z Łotwy.

3) Wykładów dotyczących następujących zagadnień:

Teatr dla dzieci w Szwecji: prowadzony przez Margaretę Sörenson wykład dotyczący historii i współczesnej kondycji szwedzkiego teatru dla dzieci,

Model IAN: prowadzony przez Henrika Köhlera z duńskiego Teatercentrum wykład skupiający się na metodach ewaluacji projektów teatralnych,

Pisanie dla dzieci i dorosłych: spotkanie z trójką szwedzkich dramaturgów - są Lindholm, Kristianem Hallbergiem, Sofią Fredén, dotyczące ich doświadczeń w pracy z widzem dziecięcym i młodzieżowym. Ten wykład zakończył się bardzo interesującą dyskusją w podgrupach, a głównym tematem było odmienne przedstwaianie tego samego problemu w zależności od wieku odbiorcy.

4) Dyskusji panelowych, prowadzonych przez tutorów, dotyczących:

Kondycji teatru dla dzieci i młodzieży w krajach nordycko-bałtyckich;

Palących problemów społecznych w Europie i ich recepcji w sztuce. Rozmowa ta była zdecydowanie najtrudniejszym momentem całej konferencji, ale jednocześnie pokazała wyjątkowość teatru jako jednej z uniwersalnych płaszczyzn dialogu międzynarodowego. Zarówno uczestnicy jak i tutorzy podeszli do tej dyskusji ze szczególnym zaangażowaniem także dlatego, że zaledwie dzień wcześniej doszło do zamachu w Istambule, skąd pochodziło dwoje delegatów.

5) Spektakli - uczestnicy Interplay Europe mieli możliwość obejrzenia dwóch spektakli, reprezentatywnych dla szwedzkiego systemu edukacji teatralnej dla dzieci i młodzieży. Spektakle zakończone były dyskusjami z twórcami. Tytuły spektakli:

"Kaninkraschen" ("The Rabbit Crash"), Teater 23 z Malmö, autorstwa Sofii Fredén, spektakl dla widzów od lat 5. Głównymi bohaterami tej opowieści jest troje przyjaciół, z których każdy ukrywa pewien sekret i zrobi wszystko, aby tajemnica nigdy nie została ujawniona. Niezbędnym do tego środkiem okazuje się kłamstwo, jednak bardzo łatwo jest wpaść w pułapkę własnych oszustw, o czym przekonuje się każda z postaci. Choć spektakl zawiera jasno sprecyzowane przesłanie, daleko mu do nachalnego dydaktyzmu czy fałszywego moralizatorstwa, a ciekawe rozwiązania scenograficzne i szczere zaangażowanie aktorów zasługują na uznanie.

Dödsängel (Angel of death), Teater Jaguar z Göteborga, spektakl dla widzów od lat 15. Występujący we własnym dramacie autor - Torben Sigelius Kulin - postanowił zmierzyć się z tematem, który coraz częściej bywa wymieniany jako jeden z narastających problemów skandynawskiej młodzieży. Radykalny nacjonalizm, będący przyczyną wielu antagonizmów występujących w bardzo zróżnicowanym szwedzkim społeczeństwie, stanowi obecnie wyzwanie dla tamtejszego systemu edukacji, gdyż jego przejawy najczęściej obserwowane są w szkolnych grupach rówieśniczych.

TEMATYKA SZTUK I POKAZY KOŃCOWE

Praca w grupie 1

Dramatopisarze: Karolina Kaleta (Polska), Fanny Sorgo (Niemcy), Nina-Maria Häggblom (Finlandia), Irem Aydin (Turcja), Oskars Polmanis (Łotwa)

Tutorzy: Marie Persson Hedenius (Szwecja), Maud Lazaroms (Holandia), Flo Staffelmayr (Austria)

Każdy z dramatów napisanych przez uczestników omawiany był oddzielnie, a jednym z najważniejszych elementów dyskusji były rozważania dotyczące możliwości inscenizacyjnych. Przedmiotem rozmów były też tradycje teatralne, z których wywodzą się młodzi autorzy oraz najczęstsze problemy podczas pracy twórczej.

Początkujący dramatopisarze z Turcji muszą być świadomi licznych obostrzeń ze strony państwa, co znacznie ogranicza ilość tematów, które wolno im poruszać w swoich tekstach, dlatego wielu z nich stara się korzystać z wymian międzynarodowych lub tworzy w językach obcych. Łotewska publiczność nadal jest bardzo przywiązana do klasycznej struktury trój- lub pięcioaktowego dramatu i odpowiednie posługiwanie się tym schematem jest jedną z podstawowych umiejętności, które musi posiadać autor piszący dla teatru. W Finlandii szwedzki jest drugim językiem urzędowym i umiejętność posługiwania się nim zadeklarowało około 40% obywateli, jednak na terenie całego kraju istnieje tylko jeden teatr instytucjonalny, w którym spektakle wystawiane są w tym języku. W tym kraju funkcjonuje jedna uczelnia artystyczna i dopiero od niedawna zachęca studentów do tworzenia dla odbiorcy szwedzkojęzycznego. Głównym problemem młodych dramatopisarzy w Austrii i Niemczech wydaje się być odseparowanie projektów studenckich od działań profesjonalnych zespołów i trudności występujące podczas prób nawiązania współpracy.

Przykłady przytoczone powyżej były jednymi z istotniejszych, choć rzecz jasna nie jedynych tematów poruszonych w naszych dyskusjach. Przez blisko 16 godzin pracy w grupie udało nam się omówić poszczególne teksty, zarysować sytuację teatru i dramaturgii w poszczególnych krajach oraz przygotować prezentację efektów naszych działań, która miała formę etiud stworzonych na podstawie wybranych fragmentów utworów każdego uczestnika.

"Serce Hama" ("Ham's heart") - libretto autorstwa Fanny Sorgo inspirowane "Hamletem" Williama Shakespeare'a jest epicką opowieścią o nieuchronności cierpienia, któremu nie można w żaden sposób zaradzić. Główny bohater pod wpływem ogromu bólu spowodowanego nieodwzajemnionym uczuciem decyduje się na usunięcie swojego serca, lecz to w żaden sposób nie przynosi mu ulgi.

"Freddy i Lola" ("Freddy and Lola") - autorką tej miniatury jest Nina-Maria Häggblom. Choć tekst jest pełną humoru bajką zwierzęcą, jego problematyka z pewnością nie może być zbagatelizowana, gdyż strach potęgowany przez niewiedzę i uprzedzenia może prowadzić nie tylko do sytuacji absurdalnych, ale i bardzo niebezpiecznych.

"Urodziny" ("Birthday") - adresowany do młodzieży dramat Oskarsa Polmanisa to w istocie apel skierowany do wszystkich grup wiekowych, będący przejmującym wołaniem o nawiązanie dialogu i otwarcie się na drugiego człowieka. Absolutna niezależność może szybko stać się trudnym do zniesienia brzemieniem samotności i zagubienia.

"#PortretZwyczajnejKolacji" ("#PortraitofOrdinaryDinner") - czarna komedia Irem Aydin sprawia, że odbiorca najpierw śmieje się do łez, a potem już tylko przez łzy, uświadamiając sobie, jak bardzo jesteśmy przywiązani do własnych przekonań, które często wyłaniają się spod pozoru otwartości i przyjaznego nastawienia.

Praca w grupie 4 (autor: Neli Khachatryan)

Dramatopisarze: Neli Khachatryan (Polska), Anah Filou (Austria), Marite H. Butkaite (Estonia), Yann Verburgh (Francja), Annika Nyman (Szwecja)

Tutorzy: Hlin Agnarsdóttir (Norwegia), Henning Fangauf (Niemcy), Harriet Abrahamsson (Finlandia)

Zajęcia w grupie odbywały się codziennie. Każdy dramaturg przyjechał ze swoją sztuką, którą dogłębnie interpretowaliśmy, a następnie ocenialiśmy pod kątem technicznym, językowym, fabularnym, stylistycznym i pod kątem formy. Jedna sztuka przypadała na jeden dzień pracy. Wcześniej wszyscy nawzajem przeczytaliśmy nasze prace. Najpierw grupa - bez autora - wyrażała swoje myśli, opinie, refleksje na temat danej sztuki, zadawała pytania. Autor zapisywał myśli reszty grupy, a po krótkiej przerwie zaczynał odpowiadać, opowiadać, wyjaśniać wątpliwości czy myśli uczestników. Opowiadał, w jakich okolicznościach powstało jego dzieło, co go zainspirowało, jak przebiegała praca nad tekstem, jak sztuka została przyjęta w danym kraju i jakie miała następstwa, a następnie mówił, co robi z nią teraz i jakie ma plany na przyszłość. Rozważaliśmy inscenizację na różne sposoby i każdy starał się dawać jak najcenniejsze rady. Tutorzy wytyczali nam ścieżkę rozmów, rozpoczynali je, rysowali szkielet, a uczestnicy wypełniali go treścią. Tutorzy dopowiadali niewypowiedziane, niedokończone, niezauważone czy pominięte myśli, prostowali niejasności, tłumaczyli i najczęściej puentowali. W trakcie rozmów poruszaliśmy ciężkie problemy współczesnego świata, zastanawialiśmy się, jak można je rozwiązać. Mówiliśmy m.in. o przemocy psychicznej, fizycznej i społecznej, nietolerancji, różnego rodzaju fobiach, zaburzeniach psychicznych. Ostatniego dnia zajęć przygotowaliśmy pokaz dla reszty uczestników i tutorów z Interplay'u. Siedząc dookoła stołu, na którym było mnóstwo papierów (oczywiście ciężko pracowaliśmy!), czytaliśmy na głos fragmenty sztuk. W kilku słowach przedstawialiśmy siebie i nasze prace:

Yann Verburgh "Bullied. Ordinary tragedies" - sztuka o nietolerancji, znęcaniu i przemocy wśród młodzieży, braku akceptacji i pomocy ze strony społeczeństwa czy rodziny, oparta na faktach. Pisanie tej sztuki było dla Yanna formą poradzenia sobie ze śmiercią jego matki.

Annika Nyman "Romeo and Juliet post scriptum" - sztuka o manipulowaniu i niańczeniu drugiego człowieka; o tym, jak łatwo można szantażować kogoś i go wykorzystywać, wmawiając mu, że to miłość. Annika bardzo chciała napisać o problemie z kompleksem Edypa i szantażu emocjonalnym.

Anah Filou "Silent Kerosene and a Finding" - sztuka o nieszczęśliwej, "zmęczonej" miłości. Jedna ze stron odpuszcza, nie widzi sensu dalszej walki o tę relację; obojętnieje, gdy zalewa ją wielka pustka, ale przywiązanie, mała iskierka uczucia nie pozwala tak po prostu odejść. Druga strona z wszelką cenę chce to naprawić. Anah jest bardzo emocjonalnie do tej sztuki przywiązana, gdyż bazuje na pewnych jej doświadczeniach, sztuka o dwóch homoseksualistkach.

Marite H. Butkaite "The Wiener-dog Who Howled at the Moon" - sztuka o odnalezieniu samego siebie, poznaniu swojej osoby i próba zrozumienia otaczającego nas świata. Marite chciała napisać sztukę dla dzieci poruszającą również problemy dorosłych. Bardzo kocha zwierzęta i inspirowała się starymi filmami animowanymi.

Dla mnie jako młodego dramaturga takie zajęcia były ogromną kopalnią wiedzy, poznałam niesamowitych ludzi z przeróżnymi poglądami na świat, życie i sztukę. Jest to dla mnie doświadczenie niezwykle cenne, którego nie zapomnę do końca życia i będę nie raz jeszcze w mojej artystycznej pracy się do niego odwoływać. Uzyskałam tam wiele rad i informacji, wiele się nauczyłam i czuję się dzięki temu wyjazdowi mądrzejsza. Bardzo się cieszę, że mogłam pojechać na Interplay Europe 2016 do Szwecji i z całego serca dziękuję ludziom i instytucjom, które mi to ułatwiły i wspomogły.

Karolina I. Kaleta, 31 lipca 2016