Artykuły

We wtorek poznamy siedmiu nominowanych do Łódzkiej Nagrody Literackiej im. Juliana Tuwima. Zmieniono regulamin - autor już nie będzie doceniany za całokształt. Przyznana zostanie także nagroda publiczności. Głosowanie kończy się w najbliższy piątek. - Chcemy, żeby to była najbardziej społeczna nagroda literacka w Polsce - mówi Przemysław Owczarek, dyrektor Domu Literatury.

Skandal. Laureat - Marek Rymkiewicz

O łódzkiej nagrodzie literackiej było głośno w ubiegłym roku. W atmosferze skandalu (część kapituły odżegnała się od werdyktu) laureatem został Jarosław Marek Rymkiewicz. Przedstawiciele środowisk akademickiego i artystycznego zbierali podpisy pod krytykującym werdykt oświadczeniem, prawica zacierała ręce. "Dwuznaczny patron - niemniej szczerze laureatowi gratuluję" - tweetnął Rafał Ziemkiewicz.

Zmiany w Domu Literatury

Kontrowersje wokół nagrody przyspieszyły zmianę warty w Domu Literatury, który jest jej organizatorem. Andrzeja Strąka zastąpił Przemysław Owczarek (protestował przeciwko uhonorowaniu Rymkiewicza w czapce błazna i z naszyjnikiem z czosnku). Jak tylko został dyrektorem, zapowiedział zmiany. Wybrano nową kapitułę, zamiast za całokształt, twórca doceniony zostanie za "dzieło lub kilka dzieł". Promowana ma być twórczość, która - jak czytamy w regulaminie - "w istotny sposób podwyższa poziom świadomości wspólnoty społecznej demokratycznego państwa. Powinna otwierać nowe obszary dialogu oraz charakteryzować się ambicją diagnozowania i zmieniania rzeczywistości, wrażliwością społeczną i humanistyczną".

Już nie będzie tak gorąco

Przewodniczącym jury został Jarosław Mikołajewski, związany z "Wyborczą" poeta i reportażysta, tłumacz. W jury zasiądą też Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki (poeta, laureat nagrody Nike za "Piosenkę o zależnościach i uzależnieniach"), Magdalena Rabizo-Birek (absolwentka łódzkiej polonistyki, prof. Uniwersytetu Rzeszowskiego, redaktorka naczelna pisma "Fraza"), Iwona Smolka z Polskiego Radia i prof. Krystyna Pietrych (Interdyscyplinarne Centrum Humanistyczne UŁ). Sekretarzem jest Maciej Robert z Domu Literatury. Wiadomo więc, że nie będzie tak gorąco, jak w poprzednich edycjach, gdy zażarcie spierali się np. Kinga Dunin z Tomaszem Bocheńskim.

Budowanie mostów

- Ta nagroda ma budować mosty. Jak jej patron, który w czasach stalinowskiego terroru, choć opowiadał się po lewej stronie, interweniował w sprawie Żołnierzy Wyklętych, bronił chłopców z lasu. Stąd taki dobór członków kapituły, którzy są otwarci na dialog. Mam nadzieję, że nie pokuszą się o zdania odrębne - wyjaśnia Owczarek. - Postawiłem na przewagę pań, bo dotychczas w jury dominowali mężczyźni, a mnie zależy na parytecie. Rozmowy mają być spokojne i analityczne. To była też wskazówka Wydziału Kultury, żeby w skłóconym kraju nie dolewać oliwy do ognia.

"Budowanie mostów" wiąże się z motywem przewodnim tegorocznej edycji festiwalu Puls Literatury, której przyznanie nagrody im. Tuwima jest zwieńczeniem. Hasło brzmi "W dialogu".

- Rozwaliliśmy wszystkie mury w Europie, a teraz budujemy je na nowo. Zawiniliśmy wobec Orientu od czasów kolonialnych i musimy dziś wziąć za to odpowiedzialność. To temat chętnie podejmowany przez pisarzy, choćby Houellebecqa - dodaje Owczarek. - Mikołajewski jako autor świetnej książki reporterskiej o Lampedusie, tłumacz i poeta będzie w jury spokojnym, wyważonym głosem.

Można głosować na faworyta publiczności

Po raz pierwszy wybrana zostanie nagroda publiczności. Na żyjącego autora można głosować do najbliższego piątku, do godz. 14. Urny stanęły w 24 miejscach, m.in. Akademickim Ośrodku Inicjatyw Artystycznych, Łódzkim Domu Kultury, Poleskim Ośrodku Sztuki, Bibliotece Uniwersytetu Łódzkiego, Centrum Dialogu im. Marka Edelmana, Fabryce Sztuki, UMŁ, Niebostanie, w budynku Wydziału Filologicznego UŁ oraz w teatrach - Nowym, Powszechnym i Jaracza. Najciekawsze uzasadnienia zostaną nagrodzone, a najczęściej pojawiające się nazwisko - wzięte pod uwagę przez kapitułę. - Chcemy promować literaturę w Łodzi i zerwać z hermetycznym stylem przyznawania nagród literackich - mówi Marta Zdanowska z Domu Literatury.

28 kandydatów

Kandydatów może być 28 (lub mniej, jeśli nazwiska będą się powtarzać). Po trzech wskazują członkowie kapituły, po jednym - eksperci (Michał Nogaś, który z radiowej Trójki przeszedł do "Wyborczej", Justyna Sobolewska z "Polityki", związany dawniej z "Rzeczpospolitą" Andrzej Rostocki, Piotr Grobliński z "Kalejdoskopu", Łukasz Kaczyński z "Dziennika Łódzkiego" i ja), łódzkie oddziały stowarzyszeń (Bibliotekarzy Polskich, Pisarzy Polskich, Związek Literatów Polskich) oraz łodzianie. Po raz pierwszy w historii nagrody lista zostanie upubliczniona - zarówno kandydatów, jak i wybranych przez kapitułę siedmiu finalistów. Obrady odbędą się w sobotę w Domu Literatury.

Laureata poznamy 11 grudnia w Teatrze Nowym. Gala będzie też finałem festiwalu Puls Literatury.

Zwycięzca dostanie 50 tys. zł i zaprojektowaną przez Zofię Lisiewicz statuetkę. UMŁ dał na nagrodę 100 tys. zł.