Artykuły

Z okazji setnej rocznicy polskiej Awangardy i trwającego obecnie Roku Awangardy, zaplanowano w Sopocie szereg interesujących wydarzeń, adresowanych do młodszych i starszych odbiorców w Państwowej Galerii Sztuki, Muzeum Sopotu, Dworku Sierakowskich, Sopotece czy Teatrze na Plaży. Zaplanowano tam koncerty, wykłady, performance czy wystawy.

Obchody Sopockiego Roku Awangardy potrwają do końca 2017 roku.

- Sopot w przeszłości gościł artystów, którzy nawiązywali do tradycji awangardy. Współcześnie jest miejscem wielu działań muzycznych, teatralnych, związanych ze sztukami wizualnymi, których twórcy są mocno osadzeni w tradycji poszukiwań i eksperymentów stanowiących o ich awangardowości - mówi wiceprezydent Sopotu, Joanna Cichocka-Gula.

Sopocki Rok Awangardy zainaugurowano 24 marca wernisażem wystawy "Colours of Art" z kolekcji Svetlik Art Foundation w Państwowej Galerii Sztuki. Wystawa pokazuje dzieła twórców awangardowych od powstania tego kierunku na początku XX wieku. Obejrzeć można prace Maxa Pechsteina, Emila Fili, Bohumila Kubisty, Frantiska Kupki, Oskara Kokoschki czy Alfonsa Muchy oraz polskich twórców, m.in. Henryka Stażewskiego, Wojciecha Fangora i Andrzeja Nowackiego. Wystawa potrwa do 25 czerwca.

Także w PGS 9 czerwca czeka nas spotkanie performatywne z Marcinem Borchardem i Irkiem Wojtczakiem pt. "Technologia i awangarda. Film jako eksperyment, sztuka jako film". Będzie to rodzaj dyskusji Irka Wojtkczaka z Marcinem Borchardem, któremu towarzyszyć będzie improwizowana, eksperymentalna muzyka tego pierwszego. Z kolei jesienią, we wrześniu, październiku i listopadzie PGS zaprasza na cykl wykładów edukacyjnych na temat historii Awangardy, zorganizowanych wspólnie z Muzeum Sztuki w Łodzi.

Natomiast obchody Roku Awangardy w Muzeum Sopotu przypadają na ostatnią dekadę kwietnia i pierwszą dekadę maja. Od 23 kwietnia (do 12 maja) oglądać tam można wystawę "Awangarda sen paradoksalny". Zobaczymy prace m.in. Anny Reinert, Katarzyny Józefowicz, Julity Wójcik, Katarzyny Swinarskiej, Anny Witkowskiej czy Anny Baumgart. Pokazywane będą także filmy związane z dziejami polskiej awangardy: "Zdobywcy słońca" w reż. Anny Baumgart oraz "Kompozycje przestrzenne Katarzyny Kobro" w reż. Józefa Robakowskiego. 28 kwietnia zaplanowano spotkanie z Magdą Czyńską, autorką książki "Kobro. Skok w przestrzeń".

Również w Muzeum Sopotu Zorka Wollny poprowadzi warsztaty, których uczestnicy będą współtworzyć utwór muzyczny wykorzystujący przestrzeń akustyczną miejsca, głosy ludzkie oraz obiekty odnalezione w budynku galerii. Warsztaty trwające od 26 do 28 kwietnia zwieńczy koncert uczestników (29 kwietnia) otwarty dla publiczności. Także 29 kwietnia performance konstruktywistyczny "Symfonia Syren" zrealizuje Anna Baumgart - będzie to próba rekonstrukcji performance'u Arsenija Awraamowa z lat 1918, 1919, 1920. W ramach wystawy "Awangarda sen paradoksalny" zaplanowano też wykład Izabeli Kowalczyk na temat twórczości Katarzyny Kobro (6 maja).

Z ciekawszych wydarzeń w Teatrze na Plaży warto wymienić koncert Pękala/Kordylasińska/Pękala, który odbędzie się 21 maja. Jest to projekt realizowany przez Miłosza i Magdę Pękalów, członków kwartetu Kwadrofonik, uznawanego za jeden z najwybitniejszych polskich zespołów grających muzykę współczesną. 29 maja w ramach DKF Kurort zobaczyć będzie można surrealistyczny film "Złoty wiek", wyreżyserowany przez słynnego Luisa Buuela. W październiku, listopadzie i grudniu w Teatrze na Plaży również czekają nas pokazy filmowe. Zobaczymy awangardowe obrazy krótkometrażowe z lat 1924-1929, a także filmy: "Człowiek z kamerą filmową" Dzigi Wiertowa czy "Berlin, Symfonia wielkiego Miasta" Waltera Rutmanna.

W Dworku Sierakowskich w czerwcu odbędą się dwa wykłady - 5 czerwca "O awangardzie w teatrze na przykładzie sztuk S. Mrożka, T. Różewicza i twórców teatru absurdu E. Ionesco i S. Becketa" opowie prof. Małgorzata Jarmułowicz z Uniwersytetu Gdańskiego. Fragmenty wybranych dramatów przeczytają aktorzy Teatru Wybrzeże. Z kolei 9 czerwca wykład "Języki poezji awangardowej" wygłosi dr Karol Samsel z Uniwersytetu Warszawskiego. Ilustrację stanowić będą fragmenty wierszy poetów awangardowych. 22 czerwca w Dworku odbędzie się koncert kameralny "O awangardzie w muzyce klasycznej", połączony z prelekcją Krzysztofa Saperskiego z Akademii Muzycznej w Gdańsku.

W obchody Roku Awangardy włączy się także Biblioteka Sopocka (Sopoteka). Odbędzie się tam cykl spotkań z tekstami polskich twórców awangardowych - Tadeusza Peipera, Juliana Przybosia czy Stanisława Witkiewicza. Czytania performatywne w Sopotece odbywać się będą 19 kwietnia, 25 maja, 20 czerwca, 25 lipca, 22 sierpnia, 11 września, 9 października, 23 października, 27 listopada oraz 21 grudnia. Od maja do grudnia odbywać się będą również spotkania trójmiejskich wielbicieli komiksów, podczas których prowadzona będzie dyskusja o odważnym i awangardowym traktowaniu w komiksach poważnych tematów.

Za symboliczny początek polskiej awangardy przyjmuje się otwarcie I Wystawy Ekspresjonistów Polskich w siedzibie krakowskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych 4 listopada 1917 roku. Zaprezentowano wtedy blisko 100 prac 18 artystów. Z jej uczestników wyłoniła się grupa późniejszych formistów, aktywnie tworzących i propagujących idee nowej sztuki. Należeli do nich: Leon Chwistek, Tytus Czyżewski, Zbigniew Pronaszko oraz Henryk Gotlib, Jan Hrynkowski, Tymon Niesiołowski czy Andrzej Pronaszko.