Artykuły

William Szekspir zachowuje się na scenie jak gwiazda rocka. Znawcy teatru elżbietańskiego już po obejrzeniu zwiastuna tego serialu dostaną zapaści.

Wariacja na temat młodości Szekspira jest świetnie nakręcona, dynamiczna, kolorowa, muzyka rock'n'rollowa, kostiumy dopracowane (stylizacja na epokę, a nie odwzorowanie). 10 odcinków, w których William jest młody, piękny (ciut za szczupły) i musi sprawić, żeby pokochał go tłum. Chwilami jest nawet jak bohater kina akcji. Zgadzają się niektóre miejsca i imiona postaci (w większości historycznych), ale na wszystko patrzymy z bardzo współczesnej perspektywy.

Ogląda się dobrze, trzeba jednak zachować dystans, bo to ani lekcja historii, ani literatury. Podobną wariację na temat młodego Leonarda da Vinci oglądaliśmy w serialu "Demony da Vinci".

W "Willu" w głównych rolach młodzi, piękni, ale mało znani aktorzy: Anglik Laurie Davidson (debiut) i Australijka Olivia DeJonge. Ale za serialem stoją twórcy z dorobkiem, m.in. reżyser Shekhar Kapur ("Elizabeth" i "Elizabeth. Złoty wiek") oraz producenci: Carig Pearce ("Wielki Gatsby", "Moulin Rouge", "Romeo i Julia") i Debra Hayward ("To właśnie miłość").

Życie Szekspira to idealny materiał na serial, bo niewiele o nim wiemy (patrz ramka obok). Twórcy "Willa" wykorzystali różne spekulacje i niejasności na temat Barda, żeby stworzyć historię z tezą: Szekspir naprawdę był geniuszem.

Zaczyna się w 1589 roku, kiedy w prawdziwym życiorysie mamy kilkuletnią lukę. Will (Davidson o zalęknionym spojrzeniu) opuszcza dom w Stratfordzie, żeby zapewnić lepszy byt rodzinie. A ma żonę i troje całkiem sporych dzieci.

Kiedy później w Londynie opowie o nich Alice Burbange (Olivia DeJonge), dziewczynie, w której się zakocha, ona stwierdzi: "Wcześnie zacząłeś". I to akurat zgadza się z tym, co o nim wiemy.

Szekspir ożenił się, mając lat 18. Jego wybranka Anne Hateway miała 26. Była w ciąży, co rodzi przypuszczenia, że żenić się musiał. Nawet na tamte czasy to wcześnie. Może więc, kiedy zniknął na kilka lat, to nie dlatego, że chciał się realizować, ale zwyczajnie uciekał od nudnych codziennych obowiązków?

Tak czy owak Londyn wzywał! Zresztą właśnie od piosenki "London Calling" zespołu The Clash zaczyna się marsz Willa do sławy. Od razu wiemy, że takie mocne muzyczne kawałki będą mu przez całą tę drogę towarzyszyć.

Will chce pisać sztuki teatralne, bo wierzy w swój talent

No i dlatego, że marzy o sławie i pieniądzach. Jednak w Londynie jest stylowym, ale prowincjuszem (na tle jarmarcznej gawiedzi wygląda jak ikona mody). Entuzjastą bez znajomości i bez grosza. Jednak na pytanie: Kim jesteś? odpowiada: Nikim. I zaraz dodaje: Jeszcze.

Od razu też zostaje okradziony. Traci ważny list, który ma doręczyć ukrywającemu się kuzynowi. Zaczynają się kłopoty z prawem, które napędzają akcję.

Ale Will ma szczęście, bo spotyka Alice Burbange, której ojciec prowadzi teatr, i Christophera Marlowe'a, znanego dramatopisarza i królewskiego szpiega. Oboje poznają się na jego talencie. Ona pomoże mu wejść do teatralnej trupy i pisać sztuki. On - gej - jest nim zafascynowany i trochę z wyrachowania (brak natchnienia), ocali go przed śmiercią w młodości. Szekspir umrze dopiero, mając 52 lata.

Londyn to miasto jarmarczne...

...błoto na ulicach i fetor rynsztoków jest, ale jakoś w tle. Najważniejszy jest teatr, aktorzy i publiczność: wytatuowana, w skórzanych wdziankach z ćwiekami, z kolorowymi włosami. Same przedstawienia teatralne ery przed Szekspirem są żenujące: sprośne dowcipy, pokazywanie gołych tyłków, zamiast tekstu pląsy przebierańców. I znowu odwołanie do dzisiaj: jakże często niepotrzebna golizna na scenie bywa teraz nazywana sztuką.

A po przedstawieniu pijaństwo w oberży i pojedynki na improwizacje. Niczym raperzy na scenie. To gęste i lepkie, ale tak współczesne jak język, którego używają szesnastowieczni przedstawiciele bohemy. Frazy z Szekspirowskich sztuk rzucane są w międzyczasie i jestem ciekawa, w którym polskim tłumaczeniu je usłyszymy.

Feminizm i namiętność

I tu też na opak, bo wtedy do teatru kobiety mogły chodzić, ale nic więcej. Nie mogły występować, reżyserować czy pisać sztuk. Alice Burbange jest buntowniczką, która kocha teatr i wierzy, że reguły można zmienić. Naiwne to, ale jest w teatrze ważna. Także dla Willa Szekspira. Bo żeby być wybitnym, do talentu trzeba dołożyć pasję, namiętność, miłość, szaleństwo... Mężczyzna osiągnie sukces, tylko jeśli stoi za nim właściwa kobieta. A tego Szekspira nie byłoby bez Alice.

Kim był William Szekspir? Geniuszem, reformatorem teatru czy plagiatorem i cynikiem?

Jego biografia ma takie luki, że już od połowy XVII w. pojawiają się na jego temat liczne teorie spiskowe. Urodził się w kwietniu 1564 r. w Stratfordzie. Nie wiadomo, co robił przez siedem lat w młodości: porzucił Stratford i przyłączył się do jakieś teatralnej trupy? Zostały po nim arcydzieła: 38 sztuk i 154 sonety - ale czy to on je napisał? Żadna sztuka nie zachowała się w rękopisie. Znamy je tylko z tzw. pierwszego folio wydanego w 1623 r., po jego śmierci (zmarł w 1616 r.). Był zamożny, ale za życia wzmianek o nim było niewiele. Sława przyszła po śmierci. Nikomu w testamencie nie przekazał też żadnych zapisków, więc...

Był synem rękawicznika, który na dokumentach podpisywał się krzyżykiem. Nie skończył żadnego uniwersytetu, tylko przeciętną szkołę w Stratfordzie. Skąd u niego taki talent i wiedza z historii, prawa czy astronomii? Skąd znajomość łaciny, greki, hiszpańskiego czy francuskiego? Nie podróżował a dobrze opisywał inne kraje (12!). Nie bywał na dworze, a znał ceremoniał. Stąd teorie, że to nie on napisał te dzieła. A kto? Christopher Marlowe, hrabia de Vere, Bacon, królowa Elżbieta I? A może był jakiś autor zbiorowy?Jak na razie przypuszczenia potwierdziły się tylko co do Marlowe'a - pod koniec 2016 r. ogłoszono, że zostanie dopisany jako współautor ośmiu sztuk Szekspira.

--

Will

serial obyczajowy, USA 2017

reż. Shekhar Kapur

wyk. Laurie Davidson, Olivia DeJonge,

Colm Meaney, Mattias Inwood, Jamie Campbell Brower

odc. 1./10

13 lipca, czwartek, 21:00 TNT