Artykuły

Opera Karola Szymanowskiego zabrzmiała w rzymskiej Accademia Nazionale di Santa Cecilia. Obok orkiestry i chórów publiczność oklaskiwała szóstkę śpiewaków - pisze Adam Ciesielski w Sieciach Prawdy.

Król Roger" miał prapremierę w 1926 r. w Warszawie. Nie wzbudził entuzjazmu. Więcej uznania zdobył w Duisburgu (1928) i Pradze (1932). W 1949 r. pojawił się w Palermo, stolicy Sycylii, której dzieje oraz podania ojej XII-wiecznym normańskim władcy Rogerze II zainspirowały Szymanowskiego. Od lat 60. XX w. dzieło pojawiało się na scenach krajowych (w roli tytułowej błyszczał niezapomniany Andrzej Hiolski), ale rzadko, bo miało opinię trudnego, pozbawionego dynamicznej dramaturgii. Także słynni dyrygenci Simon Rattle i Charles Dutoit, których w latach 90. XX w. zafascynowała twórczość Szymanowskiego, nie ufali walorom teatralnym "Króla Rogera" i prezentowali go w wersjach oratoryjnych.

Głośne inscenizacje Mariusza Trelińskiego: w 2000 w Operze Narodowej, w 2007 w Operze Wrocławskiej i w 2008 r. na festiwalu w Edynburgu przywróciły wiarę w sceniczny potencjał dzieła. Zwłaszcza że wsparły je intensywne do dziś działania promocyjne Instytutu Adama Mickiewicza. Posypały się kolejne inscenizacje zagraniczne - tylko w XXI w. było ich już bodaj 17 - od Barcelony, Bilbao, Bregencji, Petersburga po Paryż, Nowy Jork, Melbourne i Londyn.

Każdy z tych przypadków to inna interpretacja historii o władcy, którego świat średniowiecznych rygorów moralnych burzy pojawienie się Pasterza, głosiciela nowej, hedonistycznej wiary. Duński reżyser Kasper Holten w Covent Garden w 2015 r. zrobił z tego spektakl o władzy. Przedstawienie (z Polaków śpiewał Mariusz Kwiecień - niezrównany wykonawca partii Króla) nagrane na DVD dostało nominację do Grammy.

W londyńskiej realizacji orkiestrę poprowadził sir Antonio Pappano - szef muzyczny Royal Opera House. Brytyjski dyrygent włoskiego pochodzenia zapragnął "Króla Rogera" pokazać także w Rzymie, gdzie szefuje orkiestrze Akademii św. Cecylii. Szymanowski był członkiem honorowym Akademii i koncertował z jej orkiestrą w 1935 r. W programie nie było jednak "Króla Rogera". Pokazany teraz na otwarcie sezonu trzykrotnie wypełnił liczące 2,8 tys miejsc audytorium w Parco Della Musica. Było to wykonanie koncertowe (wsparte ruchem scenicznym i animacją wideo na żywo), w którym obok orkiestry wzięły udział dwa chóry i szóstka solistów. Wszyscy śpiewali w języku oryginału, czyli po polsku. Dla Australijki Laury Fagan (znakomita w roli Roksany), Litwina Edgarasa Montvidasa (Pasterz), Austriaka Kurta Azesbergera (Edrisi), Holenderki Heleny Rasker i Włocha Marco Spottiego (Arcybiskup) nie było to proste zadanie. Ale poradzili sobie mimo ryzykownej akustyki olbrzymiej sali. Pełen uznania dla kolegów był 37-letni Łukasz Goliński, obdarzony szlachetnym barytonem odtwórca roli Rogera. Umiał nadać tej postaci wiarygodny rys człowieka, który nagle musi dokonywać życiowych wyborów, bo ziemia usuwa się mu spod stóp. Kreacja Polaka zwróciła uwagę publiczności i recenzentów.

- Jak pan trafił do obsady w Rzymie? - zapytałem artystę po ostatnim przedstawieniu. - Od kilkunastu lat jestem związany z bydgoską Opera Nova, śpiewam tam wiele ról. Zdarza mi się występować na innych scenach. W 2015 r. uczestniczyłem w przygotowaniach do "Króla Rogera" w Covent Garden w charakterze rezerwowego wokalisty, zdolnego w razie potrzeby zastąpić Mariusza Kwietnia. Ostatecznie okazji do zastępstwa nie miałem, ale w trakcie prób w Londynie usłyszał mnie dyrygent Antonio Pappano, stąd jego zaproszenie mnie teraz do Rzymu. To była pasjonująca przygoda - wyznał Goliński.

**

Karol Szymanowski, "Król Roger",

kierownictwo muzyczne: Antonio Pappano,

Accademia Nazionale di Santa Cecilia w Rzymie,

współpraca: Instytut Adama Mickiewicza,

5,7 i 9 października 2017