Artykuły

To jeden z najważniejszych konkursów humanistycznych w Polsce. Laureata Nagrody im. Pierwszego Rektora Uniwersytetu Łódzkiego Profesora Tadeusza Kotarbińskiego poznamy w niedzielę podczas wielkiej gali w Filharmonii. W ścisłym finale znalazło się pięć książek, m.in. publikacja Instytutu Teatralnego "Nekroperformans. Kulturowa rekonstrukcja Teatru Wielkiej Wojny".

Nagroda została ustanowiona w 2015 roku. Pierwszym laureatem był Jan Strelau za pracę "Różnice indywidualne. Historia - determinanty - zastosowania". Rok temu nagrodę dostała Ewa Kołodziejczyk za książkę "Amerykańskie powojnie Czesława Miłosza".

Do trzeciej edycji zgłoszono 57 prac. Były to prace historyczne, filozoficzne, politologiczne, socjologiczne, kulturoznawcze, językoznawcze, literaturoznawcze i prawnicze.

Nagroda została ufundowana z okazji 70-lecia naszej uczelni. Laureat otrzyma 50 tys. zł. To jedna z najważniejszych nagród humanistycznych w Polsce.

Oto nominowane książki.

Michał Mencfel "Atanazy Raczyński (1788-1874). Biografia" Wydawnictwo Naukowe UAM

Za podstawę naukowego śledztwa Mencfelowi posłużył wielotomowy dziennik Raczyńskiego. Przejrzał także bogatą korespondencję oraz kilkanaście tysięcy dokumentów, w większości wykorzystanych po raz pierwszy. Dotarł do materiałów rozsianych po całej Europie.

Raczyński, zwolennik arystokracji, członek europejskich elit, rzadko publicznie zabierał głos. Dziennik był dla niego swoistą psychoterapią. Współcześnie można uznać go za więźnia przekonań, jego konserwatyzm wydaje się wręcz karykaturalny. Wyraziste poglądy uzupełniał pychą i złośliwościami. Były to zapewne próby ukrycia kompleksów wynikających z trudnych relacji z ojcem.

Adam Kirpsza "Jak negocjować w Brukseli? Proces podejmowania decyzji w Unii Europejskiej" Wydawnictwo Naukowe Scholar

Kirpsza, doktor nauk społecznych, zajmuje się naukowo procesami legislacyjnymi i prawem Unii Europejskiej. Książka jest skróconą wersją rozprawy doktorskiej, wielokrotnie nagradzanej m.in. przez Polskie Towarzystwo Studiów Europejskich. Profesor Józef Fiszer zaleca jej lekturę eurodeputowanym, urzędnikom w Brukseli, a w szczególności ekspertom i politykom.

Sam autor przyznaje, że celem, jaki sobie postawił przy pisaniu książki, była analiza tego, w jaki sposób podejmowane są decyzje w Unii Europejskiej i co wpływa na wynik negocjacji.

Andrzej Bogusławski i Ewa Drzazgowska "Język w refleksji teoretycznej. Przekroje historyczne. Tom I i II" Uniwersytet Warszawski, Wydział Neofilologii, Katedra Lingwistyki Formalnej

Według autorów mówienie wyróżnia nas i przeciwstawia całej reszcie wszechświata.

"Język jest tym urządzeniem, które pozwala istotom mówiącym, a wśród nich i nam, ludziom, mieszkańcom planety Ziemia, autentycznie współdziałać z Bogiem, dawcą zdolności językowej, w rządach nad tym wszechświatem, do którego należymy" - napisali. Jednocześnie przestrzegają, że nie można zapomnieć, iż tworzymy z fauną i florą jeden świat.

Dorota Sajewska "Nekroperformans. Kulturowa rekonstrukcja Teatru Wielkiej Wojny" Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego

Książka jest bardzo oryginalną próbą analizy doświadczeń światowej wojny i zmitologizowanego stosunku do romantyzmu. To jednocześnie refleksja nad tym, jaki wpływ miały one na kształtowanie się naszej nowoczesności. Zapomniane dramaty cywilów, śmierć lub kalectwo setek tysięcy żołnierzy zastąpiły mity Legionów i radość z odzyskania niepodległości.

Sajewska opisuje wydarzenia teatralne, które dotyczą styku kultury niemieckiej i polskiej. Tworzy przy tym alternatywne archiwum przemocy i - co jest logicznym następstwem - alternatywne archiwum kultury.

Joanna Nalewajko-Kulikov "Mówić we własnym imieniu. Prasa jidyszowa a tworzenie żydowskiej tożsamości narodowej (do 1918 roku)" Instytut Historii PAN i Wydawnictwo Neriton

Joanna Nalewajko-Kulikov zajmuje się dziejami Żydów w XIX i XX wieku, stosunkami polsko-żydowskimi i historią kultury jidysz. Jej książka jest historią Żydów wschodnioeuropejskich prezentowaną przez prasę codzienną w języku jidysz. Na jej rozwój wielki wpływ mieli emigranci z Rosji, którzy przyjechali na początku ubiegłego wieku do Królestwa Polskiego.

Gazety to lektura codzienności i kultury popularnej. Jednym z najważniejszych dzienników był wydawany w Warszawie "Hajnt", który założyli Żydzi z terenów współczesnej Litwy i Białorusi.

Kapituła Nagrody

* Prof. Anna Legeżyńska (Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu) * Prof. Anna Lewicka-Strzałecka (Polska Akademia Nauk) * Prof. Grzegorz Gazda (Uniwersytet Łódzki) * Prof. Ryszard Kleszcz (Uniwersytet Łódzki) * Prof. Włodzimierz Nykiel (Uniwersytet Łódzki) * Prof. Antoni Różalski - przewodniczący Kapituły Nagrody, rektor Uniwersytetu Łódzkiego * Prof. Tadeusz Sławek (Uniwersytet Śląski) * Ks. prof. Andrzej Szostek (Katolicki Uniwersytet Lubelski).