Artykuły

- Jestem przekonany, że jego legenda będzie rosła - tak, jak to ma miejsce w przypadku wielkich twórców - powiedział w sobotę podczas wernisażu wystawy "Jan Wilkowski: w dwudziestolecie śmierci artysty" dyrektor Teatru Lalka Jarosław Kilian. Ekspozycja czynna będzie do 16 lutego.

Ekspozycję "Jan Wilkowski: w dwudziestolecie śmierci artysty" we foyer Teatru Lalka w Warszawie otwarto w sobotę z okazji przypadającej 28 grudnia br. dwudziestej rocznicy śmierci artysty, w latach 1952-69 kierownika artystycznego tego teatru.

- Jestem przekonany, że legenda Wilkowskiego będzie rosła i ogromniała - tak, jak to ma miejsce w przypadku wielkich twórców - powiedział podczas wernisażu dyrektor Teatru Lalka Jarosław Kilian.

- Dzięki temu, co robił Jan Wilkowski wychowało się do teatru, do kultury w ogóle kilka pokoleń dzisiaj już pięćdziesięcio- i sześćdziesięciolatków - dodał.

Kurator ekspozycji Joanna Rogacka podkreśliła, że "wystawa ma przypominać o Janie Wilkowskim - wielkim lalkarzu, reżyserze, aktorze, pedagogu, kierowniku artystycznym Teatru Lalka, autorze sztuk telewizyjnych i teatralnych".

Zwróciła uwagę, że "już za życia stał się legendą", "uwielbiała go publiczność i czcili studenci, dla których był mistrzem", "podziwiali koledzy po fachu". - Sławę europejska osiągnął jako trzydziestolatek przedstawieniami takimi, jak "Zwyrtała Muzykant" i "Guignol w tarapatach" - oceniła kurator wystawy.

- Był też Wilkowski wielkim perfekcjonistą, nieuznającym kompromisów w sztuce" - dodała Rogacka, przypominając, że premiera jego "Dekameronu" opóźniła się prawie o rok, gdyż latem "zabrakło w Polsce sznurka konopnego, z którego tworzono misternie tkane parawany".

Na ekspozycji w foyer Teatru Lalka zaprezentowano blisko 30 archiwalnych zdjęć ze spektakli Wilkowskiego, jego programów telewizyjnych i portretów, a także 8 plakatów do jego premier. Zgromadzono na niej także kilkanaście lalek z lat 50. i 60. XX w., które ocalały w teatralnym magazynie.

Uczestnicy wernisażu w hołdzie Janowi Wilkowskiemu odśpiewali "Hymn lalkarzy". Ekspozycji towarzyszy prezentacja filmu dokumentalnego o artyście z cyklu "Reformatorzy teatru" w reżyserii Marii Nockowskiej oraz okolicznościowe wydawnictwo m.in. z esejem prof. Henryka Izydora Rogackiego pt. "Trzy legendy Jana Wilkowskiego".

Wystawa czynna będzie do 16 lutego 2018 r.

Jan Wilkowski (ur. 15 czerwca 1921 r. - zm. 28 grudnia 1997 r.) był aktorem, lalkarzem, dramatopisarzem, reżyserem, autorem scenariuszy telewizyjnych, plastykiem i pedagogiem. Ukończył Szkołę Dramatyczną Teatru Lalek Janiny Kilian-Stanisławskiej.

Karierę teatralną rozpoczął w 1947 r. marionetkową rolą Mefista w przedstawieniu "Pani Twardowska" w warszawskich "Niebieskich Migdałach" (przemianowane później na Teatr Lalka). W latach 1952-69 pełnił funkcję kierownika artystycznego Teatru Lalka. W tym czasie powstały jego słynne, nagradzane na międzynarodowych festiwalach przedstawienia, m.in.: "Wielki Iwan" (1954), "Guignol w tarapatach" (1956), "Zaczarowany fortepian" (1957), "O Zwyrtale Muzykancie, czyli jak się góral dostał do nieba" (1958), "Tygrys Pietrek" (1962), "My i krasnoludki" (1967). Wszystkie zrealizowane we współpracy ze scenografem Adamem Kilianem.

O "Zwyrtale muzykancie", uznanym za "najlepsze przedstawienie w dziejach światowego lalkarstwa", które wyznaczyło na kolejne lata kierunek rozwoju polskiego i europejskiego teatru lalkowego, tak wypowiadał się prof. Henryk Jurkowski: "Było to najwybitniejsze przedstawienie Wilkowskiego i Kiliana. Odkrywało ono dla teatru lalek góralski folklor w kształcie niezwykle teatralnym, lalce zaś przywracało jej byt plastyczny, wywodziło ją bowiem z ludowej sztuki figuratywnej. Dokumentowało nową drogę teatru polskiego".

W latach 60. i 70. XX w. Wilkowski tworzył telewizyjny teatr lalkowy dla szerokiej publiczności, reżyserując m.in.: "Zaklętego rumaka" (1966), "Kalosze szczęścia" (1967), oraz telewizyjne seriale ("Teatrzyk w koszu", "Ula z I B").

W 1974 r. był współzałożycielem białostockiego Wydziału Lalkarskiego PWST w Warszawie, gdzie w latach 1974-80 pełnił funkcję dziekana oraz wykładał na nowo powołanym Wydziale Reżyserii Teatru Lalek (1981-90).