Artykuły

To był rok kobiet w polskiej kulturze! Reżyserki, aktorki, artystki, pisarki, piosenkarki i instrumentalistki dostarczały nam emocji i wzruszeń. Za swoją twórczość otrzymywały też prestiżowe nagrody - podsumowuje Magda Dubrowska Co jest grane24.

9 grudnia w Berlinie przyznano Europejskie Nagrody Filmowe za 2017 rok. Królowały polskie nazwiska. I to żeńskie!

Nagrodę dla najlepszego filmu dokumentalnego otrzymała Anna Zamecka, reżyserka "Komunii", przejmującej historii niepełnosprawnego Nikodema i jego siostry (wcześniej film zdobył główną nagrodę na DocFilm Festivalu w Gdańsku).

Dorotę Kobielę - współreżyserkę animowanego hitu "Twój Vincent" o Vincencie van Goghu, pierwszego w historii filmu pełnometrażowego stworzonego techniką malarską - nagrodzono w kategorii pełnometrażowego filmu animowanego. Do nakręcenia filmu wykorzystano 65 tys. klatek namalowanych specjalnie przez 125 malarzy z 20 krajów.

Kostiumolożka Katarzyna Lewińska otrzymała nagrodę za kostiumy do filmu "Pokot" w reżyserii Agnieszki Holland i Kasi Adamik. Sam "Pokot" na podstawie powieści Olgi Tokarczuk został uhonorowany Srebrnym Niedźwiedziem na tegorocznym Festiwalu Filmowym w Berlinie, był też polskim kandydatem do Oscara.

NAGRODY W GDYNI I W WENECJI

Warto też wyróżnić ekipę filmu "Wieża. Jasny dzień", zwłaszcza reżyserkę i autorkę scenariusza Jagodę Szelc, a także odtwórczynie głównych ról: Annę Krotoską i Małgorzatę Szczerbowską. Film dostał nagrody za najlepszy scenariusz i najlepszy debiut reżyserski na tegorocznym Festiwalu Filmowym w Gdyni. Jagoda Szelc jest nominowana do Paszportów "Polityki".

Kobiety reprezentowały też w tym roku polskie kino na festiwalu w Sundance, a były to: Zofia Kowalewska z dokumentem pt. "Więzi" (o niełatwym związku dziadków reżyserki), Renata Gąsiorowska z animacją pt. "Cipka" (surrealistyczną manifestacją kobiecej wolności) i Agata Trzebuchowska z fabułą pt. "Skwar" (ze zdjęciami świetnej operatorki Zuzanny Kernbach).

Nie można nie wspomnieć tu jeszcze o "Sztuce kochania". Reżyserka Maria Sadowska i aktorka Magdalena Boczarska stworzyły świetny portret najsłynniejszej polskiej seksuolożki Michaliny Wisłockiej. Sadowska i Boczarska są nominowane do tegorocznej Wdechy - nagrody kulturalnej "Co Jest Grane 24" w kategorii Człowiek Roku. Za rolę Wisłockiej aktorka otrzymała statuetkę Róży Gali.

Kobiety odnosiły też sukcesy teatralne. Reżyserka Maja Kleczewska odebrała Srebrnego Lwa za "innowację w teatrze" na tegorocznym Teatralnym Biennale w Wenecji, zaś jej spektakl "Wściekłość" według Elfriede Jelinek otworzył ten prestiżowy festiwal.

Maja Kleczewska odebrała Srebrnego Lwa w Wenecji: Nagrodę dedykuję moim rodakom, którzy demonstrują na ulicach w obronie demokracji

Z kolei Julia Wyszyńska, aktorka warszawskiego Teatru Powszechnego, stworzyła znakomitą kreację w głośnej "Klątwie" Olivera Frljicia, mimo że była opluwana i obrażana.

NAJLEPSZE PŁYTY, WIELKIE BIOGRAFIE

Jeśli chodzi o sztuki wizualne, trzeba napisać o prestiżowej nagrodzie niemieckiej Preis der Nationalgalerie (Nagroda Galerii Narodowej), którą otrzymała w tym roku Agnieszka Polska, artystka z Polski, która od kilku lat mieszka w Berlinie. Agnieszka Polska pokazała na konkursowej wystawie dwa kolażowe filmy - "What the Sun Has Seen" oraz "I Am the Mouth". W uzasadnieniu jury napisało, że artystka "destabilizuje samo pojęcie człowieczeństwa i humanizmu".

Aleksandra Cieślak, graficzka i ilustratorka otrzymała specjalne wyróżnienie (jedno z czterech, które przyznano oprócz nagrody głównej) za "Książkę do zrobienia" wydaną przez Dwie Siostry w prestiżowym międzynarodowym konkursie Bologna Ragazzi Award, nazywanym Noblem literatury dziecięcej. Nagroda jest przyznawana co roku podczas targów książki w Bolonii za najciekawszą pod względem graficznym i edytorskim książkę dla dzieci.

W muzyce 2017 też był rokiem kobiet, a największe zamieszanie zrobiła walcząca, zaangażowana Siksa, która podbiła serca Polek i Polaków. W muzycznym mainstreamie kobiety też odnosiły sukcesy. Dziewczyny zgarnęły np. sporo Fryderyków za albumy roku: Ania Dąbrowska w kategorii pop za płytę "Dla naiwnych marzycieli", Brodka w kategorii alternatywa za płytę "Clashes", Reni Jusis w kategorii elektronika za płytę "Bang!" i Martyna Jakubowicz w kategorii muzyka korzeni za płytę "Prosta Piosenka". Głośno było też o Darii Zawiałow, Mery Spolski czy Bovskiej.

W literaturze dominowały biografie stworzone przez kobiety. Klementyna Suchanow napisała dwutomowy życiorys Witolda Gombrowicza pt. "Gombrowicz. Ja, geniusz", a Monika Piątkowska stworzyła portret Bolesława Prusa w książce "Prus. Śledztwo biograficzne".

Z kolei Anna Bikont odbrązawia historię Ireny Sendlerowej w książce pt. "Sendlerowa. W ukryciu", która znalazła się na liście 10 książek roku magazynu "Książki". Młoda pisarka Anna Cieplak, nominowana właśnie do Paszportu "Polityki", dostała w tym roku Nagrodę Conrada i Nagrodę Literacką za swoją pierwszą powieść "Ma być czysto". Ukazała się też jej druga książka "Lata powyżej zera" - o dorastaniu na śląskim osiedlu na początku XXI w. Warto też wspomnieć autorki nominowane do tegorocznej nagrody Nike: Radkę Franczak i jej powieść "Serce", Genowefę Jakubowską-Fijałkowską z tomem "Paraliż przysenny" i Monikę Sznajderman z esejem "Fałszerze pieprzu".

W tym roku pojawiło się też kilka świetnych kobiecych oddolnych inicjatyw, takich jak zaangażowane czasopismo dla najmłodszych czytelniczek "Kosmos dla dziewczynek", magazyn kulturalno-feministyczny "G'rls Room", artystyczny zin "Dziewczyństwo" czy magazyn online dla młodych dziewczyn "Szajn".