Artykuły

Jerzy Stuhr, reżyser, pedagog i aktor - Obywatel Piszczyk, Filip Mosz, Maks Paradys i Lutek Danielak - został laureatem Polskiej Nagrody Filmowej Orły 2018 za osiągnięcia życia. Werdykt członków Polskiej Akademii Filmowej ogłoszono w piątek w Warszawie.

Zdaniem reżysera Janusza Majewskiego, który na piątkowej konferencji poinformował o tegorocznym laureacie, Jerzy Stuhr mógł ująć członków Polskiej Akademii Filmowej m.in. swoimi aktorskimi osiągnięciami. -

Nie tylko filmowymi, ale także teatralnymi. Prócz tego całą swoją działalnością pedagogiczną, był przecież rektorem krakowskiej PWST" - mówił Majewski. "Stuhr zaznaczył się także przecież jako autor kilku filmów, które zrobił i które były cenione. Te produkcje w jakiś sposób zapisały się w historii polskiego filmu - dodał.

Majewski pytany o to, co szczególnego jest w aktorstwie Stuhra, podkreślił, że przede wszystkim pewien rodzaj prawdy. "Każda postać grana przez niego dostaje porcję autentyzmu, jakiejś szczerości. Mimo, że każda jego rola jest inna, że do każdej są inne wymagania, to Stuhr we wszystkich kreacjach wciąż pozostaje sobą, zawsze go gdzieś pod spodem, pod tekstem roli, pod prezentowanymi wydarzeniami widać, zawsze gdzieś pod tym wszystkim Stuhr daje się rozpoznać" - ocenił.

Jak mówił Majewski, Stuhr ma jeszcze jedną cechę szczególną - swój akcent. - Grając nawet role w klasycznym repertuarze teatralnym nie pozbywa się swojego akcentu, który jest zawsze wyczuwalny. Ten akcent jest jego markową wartością - podkreślił.

Jerzy Stuhr urodził się 18 kwietnia 1947 r. w Krakowie. W 1970 r. ukończył polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim, a w 1972 r. krakowską PWST. Po studiach został zatrudniony w Starym Teatrze im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie. Był odtwórcą m.in. roli tytułowej w "Obywatelu Piszczyku", a także Filipa Mosza w "Amatorze", Maksa Paradysa w "Seksmisji" i Lutka Danielaka w "Wodzireju".

Jego talent komediowy można było podziwiać m.in. w filmach Juliusza Machulskiego "Kingsajz" (1987), "Kiler" (1997) i "Seksmisja" (1984). Do znanych kreacji aktora należą także te w "Szansie" Feliksa Falka (1979), "Pociągu do Hollywood" Radosława Piwowarskiego (1987), "Obywatelu Piszczyku" Andrzeja Kotkowskiego (1988) i "Persona non grata" Krzysztofa Zanussiego (2005), za którą został nagrodzony Orłem 2006 w kategorii najlepsza drugoplanowa rola męska. Dzięki jego dubbingowej roli Osła głos Stuhra znają także najmłodsi wielbiciele cyklu bajek o "Shreku".

Karierę reżysera filmowego Stuhr rozpoczął w 1994 r. "Spisem cudzołożnic", zrealizowanym na podstawie powieści Jerzego Pilcha. W jego dorobku reżyserskim znalazły się także filmy oparte o własne scenariusze, w tym "Historie miłosne" (1997), które na festiwalu w Wenecji zdobyły prestiżową nagrodę krytyków FIPRESCI; nominowany w Wenecji do Złotego Lwa "Tydzień z życia mężczyzny" (1999),a także uhonorowany Nagrodą Specjalną Jury na festiwalu w Karlowych Warach obraz "Duże zwierzę" (2000). W 2014 r. na ekrany kin wszedł "Obywatel" według scenariusza Stuhra i w jego reżyserii. Jak mówił film ten - "komedia bolesna" - był dla niego ze wszystkich najtrudniejszy.

Na deskach krakowskiego Starego Teatru grał w spektaklach reżyserowanych m.in. przez Andrzeja Wajdę, Konrada Swinarskiego, Jerzego Jarockiego, Jerzego Grzegorzewskiego. Na scenie tej ponadto samodzielnie reżyserował przedstawienia. W dorobku ma też m.in. wieloletnią, zapoczątkowaną w latach 80. współpracę z teatrami włoskimi oraz reżyserię opery: włoskiej komedii "Don Pasquale" Gaetana Donizettiego, w której dwa lata temu na deskach Opery Krakowskiej zagrał także w epizodycznej roli Notariusza.

Stuhr przez wiele lat pracował jako pedagog. W 1994 r. uzyskał tytuł profesora w dziedzinie sztuk teatralnych. W latach 1990-96 oraz 2002-08 był rektorem Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie. Kilka lat temu, gdy zaczął chorować na nowotwór, zaczął pisać dziennik, który potem ukazał się pod tytułem "Tak sobie myślę".

Orła za osiągnięcia życia przyznają członkowie Polskiej Akademii Filmowej (PAF). Do tej pory otrzymali ją m.in. Sylwester Chęciński, Andrzej Wajda, Danuta Szaflarska, Jerzy Gruza, Tadeusz Chmielewski, Janusz Gajos, Franciszek Pieczka, Witold Sobociński, Jerzy Wójcik, Wojciech Jerzy Has, Tadeusz Konwicki, Roman Polański, Kazimierz Kutz, Jerzy Kawalerowicz, Janusz Morgenstern, Janusz Majewski i Kazimierz Karabasz.